نشانه‌های مصرف گل در نوجوانان

دکتر بهرام شجاعی-  متخصص روانشناسی عمومی

 زمانی نه چندان دور گفتن این کلمه می‌توانست حکایت از یک اتفاق خوب باشد اما با شروع صنعتی شدن جوامع و به تبع آن درگیر شدن آنها با انواع و اقسام تأثیرات حاصل از این رشد، مصایب جدیدی برای افراد ساکن در این جوامع پدیدار شد و البته مفاهیم را هم دستخوش تغییراتی کرد.  متاسفانه بعضی از ساکنان جوامع صنعتی زیر فشار فزاینده تورم اقتصادی حاصل از گسترش شهرنشینی، برای به‌دست آوردن آرامش درونی به غلط تصور می‌کنند نیاز به محرک‌های جدیدی دارند تاحتی به‌طور موقت هم که شده بتوانند فشارهای خردکننده درونی‌شان را کاهش دهند. ازجمله این محرک‌های تخریب کننده که به زندگی بشر صنعتی شده اضافه شد، محرک گل بود.
گل ؟! بله گل، واژه‌ای که اشاره به گیاهان متعددی دارد که برای ازدیاد نوع گونه خود نیاز به گلدهی برای پرورش بذر حاصل از آن دارند. برای افراد عادی واژه گل یادآور انواع و اقسام شکل‌های گوناگون گیاهان است که در این مرحله از رشد قرار دارند.اما قابل باور نیست که همین جمله: «گل کاشتی؟» می‌تواند موجب دستگیری و مجازات کیفری حاصل از کاشتن گیاهی باشد که کاشت‌، برداشت و مصرف آن مستوجب تحمل مجازات کیفری مطابق با قوانین قضایی جمهوری اسلامی ایران است و البته ممنوعیتی که در اکثر کشورهای دنیا به چشم می‌خورد.
گل، علف، وید یا ماری‌جوانا برگ‌ها و گل‌های خشک شده گیاه کانابیس ساتیوا یا کانابیس ایندیکا است. از میان بیش از ۵۰۰ ماده شیمیایی موجود در این گیاه، تتراهیدروکانابینول موجب تأثیرات روانگردانی و تغییرات در تجزیه و تحلیل طبیعی ذهن مصرف‌کننده آن می‌شود.
مصرف این ماده مخدر خطرناک به‌صورت‌های زیر شایع است:
سیگار دست‌ساز، استنشاق دود آن با لوله‌هایی به نام بونگ، استنشاق بخار گل توسط دستگاه‌های بخارساز، نوشیدن چای به‌صورت دمنوش یا استفاده از برگ‌های آن در غذا که مصرف مکرر آن فرد مصرف‌کننده را دچار وابستگی شدید به آن می‌کند. متأسفانه تحت تبلیغات سوء و گمراه‌کننده توسط بعضی افراد مشهور و محبوب جوانان، مصرف این ماده خطرناک در جامعه ما رواج پیدا کرده است و اکثر مصرف‌کننده‌ها به این خیال خوش که  اعتیادآور نیست، به مصرف آن ادامه می‌دهند.
استفاده از این مخدر مضرات بسیار مخربی برای استفاده‌کننده آن دارد که می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
 تخریب حافظه کوتاه‌مدت، اضطراب شدید، پارانوئید، رفتارهای عجیب و غریب، توهم، مشکلات تشخیصی در سیستم شنوایی و بویایی، تجزیه و گسستگی هویت، افزایش ضربان قلب و خطر حمله قلبی، ریسک فزاینده سکته مغزی، مشکل در حرکات اتوماتیک (رانندگی، ورزش و...)، مشکلات جنسی و خطر ابتلا به بیماری‌های مقاربتی، کاهش ضریب هوشی و خطر ترک تحصیل، رفتارهای ضد‌اجتماعی (سرقت و دروغ)، مشکلات مالی شدید، بی‌خوابی، کاهش اشتها و بسیاری موارد دیگر.
حال سؤال این است که عکس‌العمل درست خانواده‌ها در مواجهه با فرزندانی که علائم بالا را داشتند چه باید باشد؟
 نخستین اقدام مراجعه به یک روانشناس متخصص و مجرب در این حوزه است تا تحت نظر او برخورد مناسب با نوجوان خود انجام دهند. فرزند شما تحت فشار درونی شدید برای خود دنیای خیالی ساخته است و به کمک این محرک می‌خواهد برای حتی مدت کوتاهی هم که شده خود را از فشار و رنج شدید درونی‌اش رها کند.
توجه مثبت نامشروط بدون اشاره به وابستگی فرد به مخدر، می‌تواند او را به دنیای حقیقی و امن خانواده برگرداند. خانواده با پذیرش شرایط موجود و وابستگی فرزندانشان به مصرف این ماده، باید انتخاب مصرف یا عدم‌مصرف آن را به‌عهده خودش بگذارند. حمایت از فرزند موجب قطع رابطه او با دوستانی می‌شود که به‌صورت گروهی اقدام به مصرف این ماده می‌کردند. حمایت و محبت به فرزند به‌تدریج او را از دنیای خیالی‌اش خارج می‌کند و با پی بردن به توانایی‌ها و مهارتش در کنترل شرایط درونی‌اش موجب قدرتمند شدن اراده از دست رفته‌اش می‌شود.
 عکس‌العمل والدین و آموزش رفتاری آنان می‌بایستی تحت نظر روانشناس صورت گیرد و به هیچ‌وجه برخورد تدافعی و تنبیهی با فرزند نباید صورت گیرد. پذیرش و تعهد، یکی از روش‌های مؤثر و مورد استفاده روانشناسان در اینگونه موارد است. زمانی که فرزندان خود را در محیط امن خانواده و حمایت آنان ببینند شروع به‌خود افشایی و پذیرش مسئولیت اقدامات قبلی‌شان می‌کنند و این جرقه‌ای است برای شروع اصلاح رفتاری و همراه آن بالا رفتن بینش و تصحیح شناخت‌های معیوب قبلی‌شان.
در پایان مجدداً متذکر می‌شوم توجه مثبت نامشروط و حمایت بی‌قید و شرط موجب از بین رفتن کاستی‌هایی می‌شود که بعضی از جوانان را به سمت مواد مخدر کشانده است.