هزار و یک دردسرِ واردکننده بودن

 مجیدرضاحریری/ نایب رئیس اول اتاق بازرگانی ایران و چین
واردکننده بودن در کشور ما مصائب بسیاری دارد. اگرچه رتبه‌های مختلف ما در تمامی حوزه‌های تجارت خارجی چنگی به دل نمی‌زند اما در حوزه واردات یکی از بدترین رتبه‌ها را از آنِ خود کرده‌ایم. ما 170 و حتی در بعضی سال‌ها صد و هشتادمین کشور واردکننده در جهان هستیم. بوروکراسی‌های تودرتو و قوانین دست‌وپاگیر مزید بر علتی همچون تحریم‌های جهانی و انزوای سال‌های گذشته ما شده و کار را برای واردکننده‌ها و حتی تولیدکننده‌های ما سخت‌تر کرده است.

درمورد کالاهای سلامت‌محور اما این دردسرها دوچندان می‌شود. در تمامی دنیا درباره وارد کردن لوازم بهداشتی و آرایشی مقررات خاصی وجود دارد و چون این کالاها مستقیما با سلامت مردم در ارتباطند بیشتر از سایر کالاها زیر ذره‌بین قرار می‌گیرند. اما وقتی از قوانین و مقررات خاص صحبت می‌کنیم، منظور ما آن سیستم عجیبی که در ایران اعمال می‌شود، نیست. در ایران، حتی وقتی می‌خواهی از معروف‌ترین برندهای جهان کالایی وارد کنی، باید نماینده‌ای از بهداشت ایران به خرج وارد‌کننده برای بازدید از کارخانه به‌طور مثال چینی، فرستاده شود. تصور کنید ما برای بررسی سلامت و بهداشت کالای تولید شده برند چنل هم، از ایران نماینده می‌فرستیم!

هم‌اکنون دست و پای وارد‌کننده بسته است. البته نمی‌توان منکر این شد که مقررات وارد کردن کالاهای آرایشی و بهداشتی باید مقرراتی خاص و متفاوت باشد اما این قوانین باید در سیستم مشخصی تعریف شود. سیستم کنونی تجارت ایران دچار یک بوروکراسی فسادزای پیچیده است که ماحصل آن انحصار و تسلط عده‌ای خاص روی بازارهای مختلف است.

از طرفی در جامعه ما همواره نگاهی منفی بر بازارهایی مثل بازار لوازم آرایشی وجود دارد. درحالی‌که نه منع شرعی و نه منع قانونی برای استفاده از لوازم آرایش وجود دارد اما واردکنندگان این حوزه با مقاومت‌ها و مخالفت‌های بیشتری نسبت به سایر حوزه‌ها مواجه هستند و این نگاه در حالی بر وارد‌کننده سنگینی می‌کند که تقاضای مشروع برای بازار لوازم آرایشی و بهداشتی همواره وجود دارد و تحدیدها فقط باعث سرکوب عرضه و به تبع آن شیوع قاچاق می‌شود. واقعیت این است که نتیجه سرکوب عرضه لوازم آرایش، کسب رتبه اول تا سوم قاچاق این کالاها در چند سال اخیر در کشور بوده است.

نگاه ما به تجارت خارجی باید تغییر کند. باید به این درک در کشور رسید که پیوستن به سازمان تجارت جهانی (WTO) اجبار است، نه انتخاب. اگر 10سال پیش به این سازمان پیوسته بودیم، امروز تحریم‌های گوناگون علیه ما به راحتی تصویب و اجرا نمی‌شد. منزوی بودن، کشور را ضربه‌پذیر می‌کند و وقتی می‌گوییم کشور ضربه می‌خورد یعنی همزمان برای مصرف‌کننده و وارد‌کننده یا تولید‌کننده مشکل ایجاد می‌شود.