از کلمبیا یکی از اسرارآمیزترین کشورهای آمریکای جنوبی چه می‌دانید
سرزمین قهوه در همسایگی آمازون
بهنام سلطانی
اگر بخواهیم درباره یکی از پرطرفدارترین کشورهای آمریکای جنوبی صحبت کنیم باید از کلمبیا نام ببریم که یک کشور چندوجهی است. کلمبیا کشوری است که بهترین قهوه‌های دنیا را دارد، شادی و پایکوبی در آن نوعی سبک زندگی به شمار می‌آید، تیم ملی فوتبالش شبیه‌ترین تیم به برزیل است و برای کتابخوان‌هایی که دل در گرو آثار گابریل گارسیا مارکز دارند یک کشور خاص و محبوب محسوب می‌شود. اگر وجود رشته کوه‌های آند، دشت‌های گرم و مرطوب اطراف رود آمازون و انبوه بناهای تاریخی و جاذبه‌های طبیعی را به این مزیت‌ها اضافه کنیم آن موقع معلوم می‌شود که چرا کلمبیا همواره به‌عنوان یکی از زیباترین و در عین حال پرسر و صداترین کشورهای آمریکای جنوبی شناخته می‌شود.
از استثمار تا آزادی
آنطور که در تاریخ پیدایش قاره آمریکای جنوبی آمده، حدود 10هزار سال قبل از میلاد مسیح، شکارچی‌ها در شهر بوگوتا که امروزه پایتخت کلمبیاست زندگی می‌کردند. آنها به سبک زندگی مردمان آن دوره، شکارشان را با کالاهای دیگر تهاتر می‌کردند و در حوالی رودخانه مگدالنا همزیستی مسالمت‌آمیزی با هم داشتند. خواب آرام بومیان این منطقه با ورود کاشفان اسپانیایی به سرعت آشفته شد و استعمار روی این بخش از قاره آمریکای جنوبی سایه انداخت. کاشفان و جست‌وجوگران اسپانیایی در سال 1500میلادی، نخستین جست‌وجوها را در ناحیه ساحلی کارائیب انجام دادند اما سفر «واسکو نونز دی بلبوآ»،
جهانگرد مشهور اسپانیایی در سال1508 تاریخی بود؛ چرا که منجر به فتح این منطقه شد. دی بلبوآ نخستین فرد اروپایی بود که اقیانوس آرام را کشف کرد و از همین مسیر، پای اسپانیایی‌ها به بسیاری از کشورهای آمریکای جنوبی ازجمله پرو، شیلی و کلمبیا باز شد. البته حکومت استعماری اسپانیا محصولی جز بیماری، قحطی و جنگ و خونریزی در آمریکای جنوبی درو نکرد و در ابتدای قرن 16میلادی هم تصمیم گرفت برای بهبود‌بخشیدن به اوضاع، برده‌ها را از آفریقا به سمت آمریکای جنوبی ازجمله کلمبیا گسیل کند. از همان سال‌ها شورش‌های ضد‌اسپانیایی‌ها شکل گرفت که عمدتا شکست می‌خورد و توان تغییر اوضاع را نداشت تا اینکه شورش عظیمی به رهبری سیمون بولیوار در کلمبیا به راه افتاد. شورش علیه استعمار اسپانیا در سال1810و با رهبری سیمون بولیوار به پیروزی کامل رسید و بعد از این پیروزی بزرگ بود که قلمرو حکومت استعماری اسپانیا به «ایالات متحده کلمبیا» بدل شد اما تحولات سیاسی و تقسیمات ارضی در سال1886به شکل‌گیری کشوری مستقل به نام جمهوری کلمبیا منجر شد. جالب است که نام این کشور از نام یکی از کاشفان سرزمین‌های ناشناخته یعنی کریستف کلمب گرفته شده و فرانسیسکو میراندای، شورشی ونزوئلایی آن را برای مستعمرات اسپانیا و پرتغال به‌کار برد.
شادترین مردم دنیا
کلمبیا حالا چهارمین کشور بزرگ آمریکای‌جنوبی است که یک‌میلیون و 141هزار کیلومترمربع مساحت و حدود 51میلیون نفر جمعیت دارد. وقوع جنگ‌های چریکی و شورش‌های گاه و بی‌گاه در این کشور یک اتفاق عادی است و جالب اینکه در چنین اوضاع و احوالی، کلمبیایی‌ها در فهرست شادترین مردم دنیا قرار دارند. آنها همیشه آواز می‌خوانند، لباس‌های شاد می‌پوشند و شادی و پایکوبی را به بخشی از زندگی روزمره‌شان بدل کرده‌اند. پایکوبی و شادی در کشورهای آمریکای جنوبی یک سبک زندگی است اما در کلمبیا بیش از سایر کشورهای این قاره جدی گرفته می‌شود. یکی از سنت‌های مردم کلمبیا این است که هنگام کادو‌دادن به یکدیگر با موسیقی سنتی پایکوبی می‌کنند و شادی و پایکوبی در هیچ‌کدام از کشورهای دنیا این چنین با فرهنگ عمومی مردم عجین نیست.
میراث فرهنگی
خاک سرزمین کلمبیا شرایط فیزیکی متنوعی دارد و از قله‌های بلند و برفی آند تا دشت‌های گرم و مرطوب حوضه رود آمازون را شامل می‌شود. بیشتر مردم این کشور در مناطق کوهستانی یعنی جایی که بوگوتا پایتخت کلمبیا و سایر شهرهای بزرگ آن قرار دارند زندگی می‌کنند. بوگوتا پایتخت و بزرگ‌ترین شهر کشور کلمبیا، بناهای تاریخی بسیاری دارد و از این نظر یکی از مشهورترین شهرهای دنیا به شمار می‌آید. سانتا کلارا یکی از قدیمی‌ترین کلیساهای کلمبیا که در قرن‌هفدهم ساخته شده و عملیات ساخت آن نیم‌قرن به طول انجامیده، یکی از همین بناهای تاریخی است. میدان اصلی در قلب شهر بوگوتا، پلازاد بولیوار است. دورتادور پلازا را ساختمان‌های باستانی و تاریخی بسیاری ازجمله قصرهایی با سبک نئوکلاسیک احاطه کرده است. موزه‌های بسیاری در بوگوتا وجود دارند که یکی از خارق العاده‌ترین آنها، موزه «دل اورو»
یا موزه طلایی است. قبل از ورود کریستف کلمب و سایر جهانگردهای اروپایی به کلمبیا، طلا بخش مهمی از فرهنگ و میراث محلی را تشکیل می‌داد. این موزه شامل کلکسیونی از طلاهای نایاب است که برخی از آنها چند قرن قدمت دارند.
سرزمین قهوه
کلمبیا یکی از بزرگ‌ترین تولید‌کنندگان قهوه است و 10درصد قهوه دنیا در این کشور تولید می‌شود. طرفداران این نوشیدنی داغ خوب می‌دانند که مرغوب‌ترین قهوه عربیکا را کلمبیا دارد. البته حرفه‌ای‌ها برای اسپرسو نظرشان روی قهوه‌های کلمبیا متمرکز شده است. این محصول در ارتفاع 1200تا 2هزار متری مناطق کوهستانی کشت می‌شود و کلمبیا هر سال از محل صادرات این محصول 2میلیارد دلار سود می‌برد. طعم و عطر قهوه کلمبیا شبیه عطر گل، میوه‌های استوایی، توت‌های قرمز، سیب و رایحه آن مثل میوه‌ها، مرکبات و برخی ادویه‌هاست؛ چون این محصول در مناطق مختلف و در شرایط آب و هوایی متنوعی کشت می‌شود. مدلین، آرمنیا و منیزالس، 3نوع از مرغوب‌ترین انواع قهوه کلمبیاست که با اسم محل رویش‌شان نامگذاری شده‌اند. بزرگ‌ترین مزرعه کشت قهوه در کلمبیا هم در منطقه‌ای به نام مدلین با مساحت 14هزار کیلومترمربع واقع شده که به‌عنوان قطب کشت قهوه کلمبیا شناخته می‌شود. کلمبیا به لحاظ کیفیت و حجم تولید قهوه، رتبه سوم دنیا را دارد و عده‌ای این کشور را با لقب سرزمین قهوه می‌شناسند. بنا‌براین قهوه در این کشور یک محصول استراتژیک است.
بهشت قاچاقچیان
درگیری‌ها با نیروهای شبه‌نظامی گروه فارک یا همان نیروهای مسلح انقلابی کلمبیا، قاچاق مواد‌مخدر و فساد در شهرهای کوچک و برخی از شهرهای بزرگ کلمبیا با گذشت زمان به یک خرده‌فرهنگ در این کشور بدل شده و مشهورترین قاچاقچیان دنیا در کلمبیا به‌سرمی‌برند. اوتونیل، معروف‌ترین قاچاقچی مواد‌مخدر کلمبیا در سال‌های اخیر بود که بعد از کشته‌شدن پابلو اسکوبار برای خودش شهرتی دست و پا کرد. او سال گذشته در یک عملیات نظامی بزرگ در شمال غرب این کشور دستگیر شد. بعد از دستگیری اوتونیل، یکی از روزنامه‌های مستقل کلمبیا در تحلیلی احتمال داد که عده‌ای مایلند او را ساکت کنند؛ چرا که ممکن است برخی مقامات دولت و ارتش را به همکاری با قاچاقچیان متهم کند. این نشریه به نقل از منابع قضایی ادعا کرد که چندین مقام دولتی ازجمله یک وزیر سابق، مدیر سازمان ملی اطلاعات، 4نماینده مجلس و 4فرماندار با این قاچاقچی همدست بوده‌اند و گمانه‌زنی‌هایی از این دست نشان می‌دهد کلمبیا تا چه حد در قاچاق مواد‌مخدر غرق شده است. بزرگ‌ترین کارتل‌های تولید و قاچاق کوکائین در کلمبیا به‌سرمی‌برند و این کشور بزرگ‌ترین تولیدکننده و صادرکننده کوکائین جهان است.
زادگاه مارکز
در هر محفلی اگر درباره کلمبیا صحبت کنند و نامی از گابریل گارسیا مارکز نبرند حق مطلب ادا نشده است. مارکز یکی از برترین داستان‌نویس‌های تاریخ معاصر است که دست بر قضا در ایران طرفداران بی‌شماری دارد. علاقه‌مندان به ادبیات در ایران او را با کتاب «صد سال تنهایی» شناختند. بهمن فرزانه در سال1354با ترجمه «صد سال تنهایی»، نویسنده بزرگ آمریکای لاتین را به کتابخوان‌های ایرانی معرفی کرد. این کتاب با استقبال زیادی روبه‌رو شد و نویسنده آن در ایران به اوج شهرت و محبوبیت رسید. تقریباً تمام آثار داستانی مارکز به فارسی ترجمه و منتشر شده و بیشتر آنها بیش از یک بار. بسیاری از مردم ایران هنوز آثار مارکز را دنبال می‌کنند و برخی نویسندگان به تأثیر از سبک «رئالیسم جادویی» منسوب به او کتاب می‌نویسند. میراث مارکز مجموعه بزرگی از کتاب‌های داستانی و غیرداستانی است که افسانه و تاریخ را به هم پیوند داده و به همین دلیل باورپذیر به‌نظر می‌رسند. بدون شک از گابریل گارسیا مارکز باید به‌عنوان معروف‌ترین کلمبیایی جهان نام برد؛ نویسنده بزرگی که مرگش دنیا را متأثر کرد و واکنش بزرگ‌ترین سیاستمداران دنیا را هم برانگیخت. ایزابل آلنده، نویسنده اهل شیلی درباره مارکز گفته است: «او مهم‌ترین نویسنده آمریکای جنوبی در سراسر تاریخ بود.»
در همینه زمینه :
گشتی در اقتصاد جهان
جهان نما