تقویم / سالمرگ/معین؛ آقای فرهنگ

او نمونه کسی است که جسمش توانایی تحمل جنب و جوش روح و فکرش را نداشت. آن قدر کار کرد تا آخر کف زمین اتاق گروه ادبیات و زبان فارسی افتاد و بیهوش شد. این اتفاق 9آذر1345 افتاد. او را به بیمارستان آریا در بلوار کشاورز رساندند. در آنجا به اغما رفت. 14مرداد سال بعد در همان حال به کانادا منتقل شد. نتیجه‌ای نداشت. 2 ماه بعد برش گرداندند. این بار بیمارستان فیروزگر پذیرای «محمد معین» شد و این دوره 4سال طول کشید. قبل از این اغما همه از فعالیت‌های شبانه‌روزی‌اش به ستوه آمده بودند، ولی حالا همان‌ها منتظر بودند تا او برگردد. این دفعه انتظار طولانی نتیجه نداد و دکتر محمد معین، 13تیر1350 در همان بیمارستان فیروزگر درگذشت.
مردی که یک عمر همینطوری با اراده و تلاشی وحشتناک و فوق تصور ما زندگی کرد. توی 6سالگی پدر و مادرش را از دست داد و رفت پیش پدربزرگش تا درس‌های مقدماتی را با نظارت او یاد بگیرد. بعد هم رفت دارالفنون تا درسش را ادامه بدهد. دوره دارالفنون که تمام شد در دانشگاه تهران و در رشته ادبیات اسم نوشت. سال1321 وقتی که سیکل و دیپلم جزو تحصیلات عالیه به‌حساب می‌آمد،  دکترایش را گرفت. او به انگلیسی، عربی، آلمانی و فرانسه مسلط  و زبان اوستایی، فارسی باستان و حتی بعضی لهجه‌های محلی را هم خوب بلد بود.
22جلد کتاب تالیف کرد. مجموعه 6جلدی آبی رنگ فرهنگنامه‌اش هم امروز در بسیاری از کتابخانه‌ها دیده می‌شود. علاوه بر همه اینها، عضو چندین سمینار جهانی، بین‌المللی و فرهنگستان ایران هم بود. به دهخدا کمک کرد فرهنگ لغتش را بنویسد و بعد از فوت او، فیش‌های چاپ نشده‌اش را تنظیم کرد. معین در کنار دهخدا جزو کسانی است که تا ابد نامشان با زبان و فرهنگ این مملکت عجین شده است.