جغرافیای توزیع تورم خرداد در بین دهک‌ها

مرکز آمار ایران با انتشار شاخص قیمت مصرف‌کننده کل کشور براساس دهک‌های هزینه‌ای در خرداد ماه‌١٤٠١ از فشار بیشتر تورم ماهانه و نقطه‌به‌نقطه بر دهک‌های پایین و متوسط جامعه خبر داد و اعلام کرد که فاصله تورم سالانه بر دهک‌های مختلف جامعه در ماه گذشته با یک درصد افزایش نسبت به ماه قبل به 4.4درصد رسیده است. این گزارش می‌افزاید: نرخ تورم کل کشور در خرداد‌ماه‌١٤٠١ برابر 4، 39درصد برآورد شده که در دهک‌های مختلف هزینه‌ای در بازه 3، 38درصد برای دهک نهم و دهم (ثروتمندترین) تا 7، 42درصد برای دهک اول (فقیرترین) نوسان دارد. افزون بر اینکه نرخ تورم سالانه گروه خوراکی‌ها، آشامیدنی‌ها و دخانیات برای دهک‌های سوم و چهارم 51.1درصد و برای دهک نهم 52.3درصد بوده است.
به گزارش همشهری، برای سنجش دقیق‌تر فشار تورمی خردادماه باید به سرعت رشد ماهانه تورم (تغییر نسبت به ماه قبل) و نرخ تورم نقطه به نقطه خرداد امسال به خرداد سال آینده استناد کرد که به این ترتیب دهک‌های اول تا هفتم نرخ تورم بالاتر از میانگین کشوری را در شاخص تورم نقطه‌ای تحمل کرده‌اند و تنها دهک‌های هشتم، نهم و دهم (ثروتمندان) هزینه کمتری را بابت خرید یک سبد کالاها و خدمات یکسان در خرداد امسال پرداخت کرده‌اند. این گزارش می‌افزاید: میانگین نرخ تورم نقطه به نقطه خردادماه در کل ایران 52.5درصد بوده؛ درحالی‌که دهک اول نرخ تورم 64درصدی و دهک دهم نرخ تورم نقطه‌ای 49درصدی را تجربه کرده‌اند که نشان از شکاف 15درصدی بین فقیرترین و ثروتمندترین قشر جامعه دارد. درحالی‌که شکاف نرخ تورم نقطه‌ای بین ثروتمندان و فقرا صفر درصد در اردیبهشت امسال بوده است.

این 4دهک را دریابید
سیاست حذف ارز 4200تومانی کالاهای اساسی در اواخر اردیبهشت‌ماه اثر خود را بر تورم گروه کالاهای خوراکی، آشامیدنی و دخانیات در خرداد امسال نمایان ساخته و حالا به‌نظر می‌رسد اولویت نخست دولت در بازتوریع یارانه‌های هوشمندشده و مردمی‌شده، حمایت مستقیم از معیشت دست‌کم 5دهک جامعه است که بیشترین فشار تورم را در ماه خرداد تحمل کرده‌اند. به‌گفته مرکز آمار، نرخ تورم نقطه به نقطه گروه کالاهای خوراکی، آشامیدنی و دخانیات در خردادماه امسال 81.6درصد بوده و در تازه‌ترین گزارش این نهاد اعلام شده که دهک‌های اول تا چهارم برای خرید یک سبد کالاهای خوراکی و آشامیدنی در خرداد امسال نسبت به خرداد پارسال بیشتر از نرخ تورم 81.6درصدی هزینه کرده‌اند؛ به‌گونه‌ای که فقیرترین دهک جامعه با تورم 88.9درصدی خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها مواجه شده است؛ درحالی‌که دهک ثروتمند برای خرید کالاهای خوراکی و آشامیدنی 9.5درصد کمتر از دهک فقیر جامعه هزینه کرده است.

فرصت تاریخی برای دولت
دولت انتظار دارد که تورم ایجاد شده پس از حذف ارز 4200تومانی کالاهای اساسی در ماه‌های آینده تخلیه شده و با بازتوزیع منابع ناشی از این اصلاح بین دهک‌های هدف، فقر مطلق را از بین ببرد. یکی از دلایل اصلی خیز تورم در ماه گذشته و اثر ملموس آن بر سفره خانوارها به‌ویژه دهک‌های پایین و متوسط جامعه به سهم کالاهای خوراکی، آشامیدنی‌ و دخانیات از سبد مصرفی ماهانه مربوط می‌شود. مرکز آمار، میانگین سهم این گروه کالایی در محاسبه تورم را 27.24درصد اعلام کرده است. این در حالی است که سهم گروه کالاهای خوراکی و آشامیدنی بین دهک‌های مختلف متفاوت است؛ به‌گونه‌ای که سهم آن در سبد معیشت و مصرف یک خانواده فقیر 43.3درصد و در خانواده ثروتمند 17.2درصد است. افزون بر اینکه خانواده‌های ثروتمند قدرت جایگزینی کالاهای مشابه را در سبد خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها دارند، اما خانواده‌های فقیر و فرودست جامعه از چنین امکانی برخوردار نیست. به‌گونه‌ای که سهم نان و غلات در سفره ثروتمندان بسیار کمتر از سفره فقر است.
اکنون فرصت تاریخی در اختیار دولت قرار دارد تا زنجیره‌های مکمل برای حمایت از اقشار ضعیف و متوسط را تکمیل و یک سپر دفاع در برابر تورم را فعال سازد. گام نخست کنترل نرخ تورم به‌عنوان یک سیاست راهبردی و اصلی‌ترین اولویت دولت است که تیم اقتصادی کابینه قرار است نسخه ضدتورمی خود را برای دوران وداع با یارانه ناکارآمد ارز 4200‌تومانی ارائه داده و به اجرا گذارد.