2هزار میلیارد تومان «برای مردم» در 200روز

همشهری آنلاین

43سال از احداث نخستین میدان میوه و تره‌بار در تهران می‌گذرد و سازمان میادین میوه وتره‌بار در ادوار مختلف تلاش کرده تا در امر تهیه و توزیع میوه و تره‌بار و فرآورده‌های کشاورزی در مسیر حمایت از تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان گام بردارد. این سازمان در دوره جدید فعالیت خود تلاش کرده تا برنامه‌هایی را با تکیه بر اصل عدالت اجتماعی و تنظیم بازار در دستور کار خود قرار دهد. در همین رابطه ایوب فصاحت، مدیرعامل سازمان میادین میوه و تره‌بار شهرداری تهران در گفت‌وگو با همشهری تأکید کرد که در مقایسه با گذشته «حدود 5تا 10درصد کالاها را ارزان‌تر به‌دست مردم رساندیم.» او همچنین خبر داد که پس از سال‌ها قرار است آزمایشگاه مرکزی تعیین باقیمانده سموم را در میدان مرکزی افتتاح کنند. فصاحت همچنین گفت که توجه به عدالت در ایجاد میادین جدید در دستور کار است و 200میدان میوه و تره‌بار با نگاه ویژه به مناطق جنوبی تهران ایجاد خواهد شد. اینطور که او اعلام می‌کند با توجه به اختلاف قیمت میادین با بازار «مردم در طول این 200روز که از دوره جدید مدیریت شهری می‌گذرد، بیش از 2هزار میلیارد تومان صرفه‌جویی اقتصادی داشته‌اند.» ماحصل گفت‌وگو با مدیرعامل سازمان میادین میوه و تره‌بار شهر تهران را در ادامه می‌خوانید.

 شما در آخرین روزهای بهمن سال گذشته به‌عنوان مدیرعامل سازمان میادین میوه و تره‌بار شهرداری تهران معرفی شدید. در این مدت چه فعالیت‌هایی را برای به‌دست آوردن دستاورد جدید در سازمان انجام داده‌اید؟
برنامه جدیدی که بعد از حضورمان مورد توجه قرار گرفت، بحث تغییر رویکرد تحت عنوان تنظیم بازار بود؛ به‌عبارت دیگر به جای اینکه فقط عرضه‌کننده یا اجاره‌دهنده غرفه باشیم، در بحث تنظیم بازار نیز وارد عمل شدیم.

 این خواسته به چه شکل پیگیری شد؟
تا پیش از حضور ما در سازمان، تنها بحثی که پیگیری می‌شد، این بود که میادین میوه و تره‌بار، غرفه‌هایی را سالی 2یا 3بار به شکل مزایده در اختیار تعدادی از بهره‌بردارها قرار می‌دادند، آنها هم موظف بودند که براساس نرخ‌نامه با سود معقول کار کنند. گاهی اوقات این سود در میدان‌های میوه و تره‌بار با کاهش کیفیت اقلام جبران می‌شد؛ یعنی آن بخشی که بنا بود به‌عنوان عملکرد کاهش قیمت و ارزان‌سازی انجام شود با کاهش کیفیت همراه بود. ما در این دوره از مدیریت شهرداری به بهره‌بردارها تأکید کردیم که کالاها باید متناسب با قیمت‌ها یک کیفیت معقولی داشته باشند.

 با تکیه بر بحث تنظیم بازار، عرضه کالاهای اساسی در میادین با تغییری همراه بود؟
بله! ما عرضه کالاهای اساسی را در میادین به‌شدت افزایش دادیم؛ چون این کالاها بیش از کالاهای معمولی از سوی مردم مصرف می‌شوند. در رابطه با میوه‌های اصلی مثل سیب و پرتقال نیز وارد عمل شدیم. در راستای برنامه‌های پیگیری شده، توانستیم اختلاف قیمت کالاها با بازار را نسبت به قبل افزایش دهیم و براساس آمار باید گفت که بین حدود 5تا 10درصد متوسط کالاها را ارزان‌تر به‌دست مردم رساندیم.

 این درصد در مقایسه با گذشته است؟
بله! این را با همان نگاه تنظیم بازاری و شفاف‌سازی اطلاعات در میدان مرکزی به‌دست آوردیم و اثرش بر میدان‌های ما هم خیلی واضح بود.

 کالای خاصی بود که جزو آن کالاهای اساسی باشد و در این دوره وارد میادین شده باشد؟ 
با عرضه محصولات تنظیم بازاری مثل مرغ، گوشت قرمز، برنج و... سعی کردیم که میزان عرضه‌مان را به‌صورت قیمت مصوب انجام بدهیم و با قیمت تعادلی انجام نشود. درواقع زمانی محصولی با قیمت تعادلی عرضه می‌شود و ممکن است مصرفشان هم کمی تغییر بکند- مصرف بیشتری داشته باشند- به‌دلیل اینکه ما نرخ می‌دهیم و افراد این تفاوت قیمت را نسبت به بیرون احساس می‌کنند، اما هدف ما این نبود و کارکرد اصلی میادین ما در این مدت تنظیم بازار (بهای تمام شده) بود تا مبنایی برای قیمت‌های دیگر در سطح شهر شود.

 یعنی این اقدام شما در سازمان میادین میوه و تره‌بار باعث شد که قیمت مواد خوراکی مانند میوه و سبزیجات در سطح شهر هم روند کاهشی بگیرد؟
کاملاً درست است؛ یعنی با آن شفاف‌سازی اطلاعات این اتفاق افتاد. چنین تغییری در بحث میوه بسیار مشهود بود؛ یعنی پررنگ‌ترینش در این حوزه بود. یک مثال در این رابطه مطرح کنم؛ برنامه‌ای که خود وزارت جهاد داشت و سازمان تعاون روستایی بنا بود که سیبی که کیفیتش یک درجه با میادین ما تفاوت داشت را با قیمت حدود 16تا 17هزار تومان و پرتقال هم با 15تا 16هزار تومان به‌دست مردم برسانند، اما با ورودی که ما داشتیم و با اطلاعات دقیقی که از منابع تولید به‌دست آوردیم، از این رشد قیمت نه‌تنها جلوگیری کردیم، بلکه این قیمت‌ها را حدود 30تا 40درصد هم کاهش دادیم. اجازه ندادیم که دلال‌بازی که برخی برای میوه عید انجام می‌دادند، تکرار شود. به همین دلیل شاهد بودیم که حدود 20تا 30درصد قیمت‌ها در کانال‌های تولید کاهش پیدا کرد؛ به‌عنوان مثال پرتقال حدود 9تا 10هزار تومان و سیب هم بین 11تا 12هزار تومان در کل کشور عرضه شد. در رابطه با قیمت برخی کالاها با سیاست‌های تنظیم بازاری ما 50درصد به نفع مردم عمل کردیم.

 بنابراین با بحث تنظیم بازار که شما اشاره کردید، توانستید دغدغه کیفیت محصولات را نیز پوشش دهید؟
در رابطه با کیفیت محصولات باید بگویم که امسال در رابطه با میوه‌ها پوشش کاملاً خوبی ایجاد شد. دلیلش هم این بود که بهره‌بردارهایمان را موظف کردیم که میوه با کیفیت بالا به غرفه‌ها بیاورند و غرفه‌دارها با ارائه محصول با کیفیت بالاتر، سود معقول‌تری داشتند.

 آمار دقیقی در رابطه با افزایش کیفیت دارید؟ 
بین حدود 10تا 15درصد یا شاید هم تا 20درصد کیفیت را در فرنگی‌هایمان بالا بردیم، اما در بحث میوه‌هایمان می‌توانم این ادعا را داشته باشم که سال گذشته برای نخستین‌بار کیفیتی که ما ارائه کردیم شاید بالاترین سطح در طول تاریخ سازمان میادین را داشته باشد.

 غرفه‌هایی که در مترو ایجاد شد نیز در راستای تنظیم بازار بودند؟
بله! در بازه زمانی کمتر از یک‌ماه و نیم با برنامه منسجمی که انجام شد، توانستیم 31غرفه تخصصی در 29ایستگاه مترو احداث کنیم. این بازارچه‌ها با نیت تنظیم بازار ایجاد شدند و در طول ماه مبارک رمضان هم در آنها خرمای تنظیم بازاری عرضه شد. برنامه داریم از این بازارچه‌ها به نیت تنظیم بازار و در مقاطع خاص همچون عید، ماه مبارک رمضان، شب یلدا و... استفاده کنیم. ما برنامه‌مان این است که به‌صورت مستمر در روزهای خاص کالاهای اساسی مثلاً  برنج، قند، شکر، روغن و... را عرضه کنیم.

 بنابراین در هر دوره‌ای متناسب با نیازسنجی انجام شده، محصولات خاصی در غرفه ارائه می‌شود؟
کاملاً درست است مثلاً شما فرض کنید ماه مبارک رمضان مردم به خرما و شکر نیاز بیشتری دارند؛ آن موقع اینها به‌صورت ویژه اضافه می‌شوند، ولی تقریباً در طول ایام این کالاهای اساسی با نرخ‌های بسیار متفاوت در غرفه‌ها وجود دارند؛ به‌عنوان مثال برنج پاکستانی در بازار شاید 27تا 30هزارتومان باشد، اما ما این کالا را با قیمت‌های تنظیم بازاری مثلاً 18هزار و 500تا 20هزار تومان ارائه می‌کنیم.
عرضه کالاهای اساسی‌ در همان روزهای عید هم با قیمت خیلی مناسب همراه بود؛ یعنی ما در اسفندماه که مصرف مردم به‌شدت بالا می‌رود عرضه گوشت گرم مرغ را نسبت به قبل- بهمن ماه – 3برابر کردیم و عرضه گوشت قرمز گوسفند و گوساله را تا 6برابر افزایش دادیم. در ماه بهمن حدود 6تا 7تن گوشت گوسفندی و گوساله ارائه می‌کردیم، اما در اسفندماه این رقم را به 20تا 35تن رساندیم. بعد از عید هم همین میزان بین 15تا 20تن عرضه می‌شد.

 اگر بخواهید مقایسه‌ای نسبت به دوره مشابه در سال قبل انجام دهید، آماری وجود دارد که بدانیم این تغییر تا چه حد بوده است؟
نسبت به‌مدت مشابه سال گذشته باید گفت که از اسفندماه تا انتهای فروردین به‌صورت متوسط بین 5تا 10درصد عرضه میوه‌ افزایش داشت.
یک برنامه دیگری هم که از سال گذشته شروع کردیم آغاز زنجیره تأمین بود. به‌صورت پراکنده این کار شروع شد و در تلاش هستیم که بتوانیم یک زنجیره تأمین در محصولات اساسی ایجاد کنیم. اکنون در چند محصول اصلی پرمصرف‌مان یعنی سیب‌زمینی، گوجه‌فرنگی، برنج، سیب، پرتقال و کیوی این کار را شروع کردیم.

 این کار به چه شکل انجام می‌شود؟ یعنی با رایزنی با جهاد و تعاون روستایی است یا خودتان وارد عمل می‌شوید؟
هردو مسیر را انتخاب کرده‌ایم، به جای اینکه از میدان مرکزی و حتی از کسانی که دلالی و واسطه‌گری می‌کنند، کالا تأمین کنیم، خودمان به‌صورت مستقیم از کانون‌های تولید خریداری و در میادین عرضه می‌کنیم. این روند را در چند محصول امتحان کردیم که البته یک مقداری مقاومت‌هایی در تعدادی از میدان‌های میوه و تره‌بار بود که در تلاش هستیم تا این مشکل را هم حل کنیم.

 به این شکل سود بیشتری به کشاورز و مصرف‌کننده می‌رسد...
دقیقاً همین است؛ یعنی ما برنامه‌مان این است که این سودی که دلال‌ها می‌برند را به تولیدکننده و مصرف‌کننده برسانیم. یک مطلب دیگر این است که علاوه بر کاهش قیمت، محصولات با کیفیت بهتری به‌دست مصرف‌کننده می‌رسد؛ به‌عبارت دیگر ما از مبدأ نظارت خواهیم داشت تا سموم سازگار با محیط‌زیست مصرف شود و به این شکل محصول با کیفیت و با قیمت خوب را به‌دست شهروندان برسانیم. ما بحث سلامت محصولات را کلید زده‌ایم، در گام اول به‌صورت چشمی و تجربی این کار انجام می‌شود، اما در آینده به‌صورت علمی هم پیگیری خواهد شد.

 بررسی علمی به چه شکل خواهد بود؟
بنا داریم که ظرف چندماه آینده، آزمایشگاه مرکزی تعیین باقیمانده سموم را در میدان مرکزی افتتاح کنیم. از این طریق محموله‌های ورودی به میدان مرکزی به‌صورت تصادفی نمونه‌برداری خواهند شد و اگر بعد از بررسی‌هایمان نشان داده شود که در منطقه‌ای سموم غیرمجازی استفاده می‌شود، از ورود محصولات آن منطقه به میادین میوه و تره‌بار جلوگیری می‌کنیم. آزمایشگاهی در سال89تأسیس شده بود، اما واگذار شد و هیچ اثری از آن نیست. ما مقدمات احیای آزمایشگاه را فراهم کرده‌ایم. در آینده نزدیک یک ساختار تحت عنوان بهداشت و سلامت محصولات غذایی در مجموعه میادین میوه و تره‌بار راه‌اندازی می‌شود. مسئولیت این بخش پرداختن به حوزه سلامت و موضوعاتی مانند کاهش پسماندهای میادین میوه و تره‌بار است.
 
  چقدر پسماند در روز تولید می‌شود؟
حدود 300تن در روز پسماندهایی داریم که از آنها برای کمپوست و خوراک دام استفاده‌های خوبی می‌شود. اگر بخواهم به دیگر برنامه‌های سازمان اشاره کنم باید بگویم که امسال حدود 100میدان را در میادین، بازار و غرفه‌های خاص در تهران براساس عدالت در محلات احداث می‌کنیم. امیدوارم بتوانیم تا پایان سال1402، حدود 40 تا 45درصد افزایش در میادین را داشته باشیم؛ این یک کار بی‌سابقه‌ای است. اکنون 31غرفه خاص ایجاد شده است و ان‌شاءالله 4بازار هم تا یک‌ماه آینده احداث می‌شوند.

شما بحث عدالت را مطرح کردید. در محلات جنوبی که بیشتر درگیر مشکلات اقتصادی هستند، برنامه خاصی دارید؟ قرار هست که غرفه‌های جدیدی ایجاد بشود تا مردم بتوانند خرید آسان و ارزانی داشته باشند؟
در طول این مدت بررسی کردیم و دیدیم که مبنای ایجاد میادین درست نبود. 123محله در تهران میدان میوه‌وتره‌بار ندارند. یک برنامه‌ریزی دقیق کردیم که این 200میادینی که می‌خواهیم در طول 2سال احداث کنیم با یک سیاست عادلانه‌ای در کل شهر تهران توزیع بشوند و در همین راستا تقریبا 70محله را از میان محله‌های بدون بازار انتخاب کردیم و ان‌شاءالله میادین را با اولویت این محله‌ها احداث می‌کنیم. این برنامه‌ریزی نیاز به اطلاعات خاصی داشت، یعنی ما شاخص‌هایی مانند جمعیت، مسائل فرهنگی، اجتماعی، قدرت خرید و... را انتخاب کردیم.

بنابراین سطح رفاه اقتصادی و اجتماعی آن محلات برای ایجاد میادین مدنظر قرار گرفته است؟
بله کاملا درست است.

123محله‌ فاقد میادین، بیشتر در کدام مناطق بودند؟
بیشتر در محلات جنوب شهر قرار دارند.

پس ما می‌توانیم امیدوار باشیم که این میادین میوه‌وتره‌بار در مناطق جنوبی پررنگ‌تر باشند؟
تردید نکنید که این اتفاق می‌افتد. در مناطق جنوب شهر یک فرهنگی ترویج شده که آنجا خریدشان از وانت‌بارهاست، ما آنها را می‌خواهیم ساماندهی کنیم چراکه عمده آنها متأسفانه محصولات بی‌کیفیتی عرضه می‌کنند.

یعنی برنامه‌ دارید که محصولات باکیفیت به وانت‌بار‌ها داده شود؟
بله! همین‌طور است. یک مطلب دیگر هم اینکه ما آمار دقیق گوشت قرمز تنظیم بازاری امسال‌مان نسبت به سال گذشته 35درصد افزایش داشته است.

یعنی عرضه گوشت تنظیم بازاری چند تن بیشتر شده است؟
افزایش 35درصدی انواع گوشت قرمز تنظیم بازار و همچنین رشد 23درصدی میزان فروش تمامی ارزاق عمومی را در میادین میوه‌وتره‌بار و بازارهای سازمان در مقایسه با قدرت خرید مردم در سال‌ جاری داشته‌ایم. ما در گروه میوه‌جات در طول این 3ماه حدود 39درصد، گروه سبزیجات حدود 32درصد، گوشت گوساله 16درصد، گوشت گوسفند 22درصد و گوشت مرغ 9درصد نسبت به بازار اختلاف قیمت داشتیم.
تفاوت قیمت مثلا تخم‌مرغ 14درصد، گروه حبوبات حدود 17درصد، قندوشکر حدود 20درصد است. به جرأت می‌توان گفت شهروندان تهرانی توانسته‌اند در طول این 200روز بیش از 2هزار میلیارد تومان صرفه‌جویی اقتصادی داشته باشند.

مکث
3برنامه کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت
سازمان میادین میوه‌وتره‌بار شهرداری تهران در دوره جدید 3برنامه، کوتاه‌مدت یک‌ساله، میان‌مدت ۲ساله و بلندمدت ۴ساله دارد. موضوع ایجاد زنجیره تأمین محصول سالم با قیمت مناسب یکی از محورهای این برنامه است و می‌خواهیم آن را از طریق قرارداد با کشاورزان و کانون‌های تولید، احداث واحدهای سردخانه، انبار و بسته‌بندی پیش ببریم. موضوع دیگر مرتبط با توسعه شبکه توزیع است که از طریق توسعه میادین و بازارها انجام می‌شود. چند ابرپروژه داریم که در بحث بنکداری میدان مرکزی است، این پروژه نزدیک به 15 تا 20هزار میلیارد تومان هزینه خواهد برد و در چندماه آینده کلنگ آن زده خواهد شد.
برنامه سوم بحث هوشمندسازی و توزیع شبکه‌ای است که   از طریق هوشمندسازی تمام   فرایندهای زنجیره تأمین پیگیری خواهد شد. در تلاش هستیم تا فروش مجازی میادین نیز پیگیری شود.
برنامه چهارم هم توسعه صنایع تبدیلی، صادرات و واردات است یعنی ما در حوزه واردات محصولات مورد نیاز مردم اگر وارد شویم، می‌توانیم این محصولات را با قیمت‌های متعادل‌تری به بازار بیاوریم.
در تلاش هستیم تا فاز صنعتی میدان مرکزی‌مان را راه‌اندازی کنیم که شامل سردخانه‌ها و صنایع بسته‌بندی می‌شود؛ این کار به ذخیره‌سازی محصولات کمک می‌کند و امسال اگر خدا توفیق بدهد بین 10 تا 30هزار تن ظرفیت ذخیره‌سازی و بسته‌بندی را در میدان مرکزی ایجاد خواهیم کرد.