هواشناس؛ تنها پیشگوی بی‌کلک

مهدیا گل محمدی

هزاران سال است که پیشگو‌ها، فالگیر‌ها، رمال‌ها، خواب‌گزار‌ها و این اواخر کف‌بین‌ها مدعی آگاهی از آینده‌ هستند. با پیه گرگ و آب مرده‌شورخانه و... جادو جنبل‌هایی می‌کنند که گاهی به عقل جن هم نمی‌رسد. در این میان اما به جرأت می‌توان گفت هواشناس‌ها تنها پیشگویان راستینی هستند که تا حدودی با ابزار دانش رویداد‌های آینده‌ را حدس می‌زنند. هرچند با قید احتمال و اگر و اماهای بسیار. درحالی‌که رمال‌ها و خواب گزار‌ها عامل آغاز جنگ‌ها و قتل‌های بسیاری در طول تاریخ بودند، هواشناس‌ها هر سال جان دست‌کم صد‌ها نفر را از توفان‌هایی (که معلوم نیست چرا همه‌شان نام‌هایی زنانه همچون آیدا و کاترینا دارند) نجات می‌دهند. البته در میان این پیشگوهای بی‌کلک روزگار (هواشناس‌ها) یک هواشناس آمریکایی هم وجود داشت که مطابق یک الگوی از پیش‌تعیین شده و تکراری (آفتابی، کمی تا قسمتی ابری همراه با احتمال بارش پراکنده) اخبار هواشناسی می‌گفت. از این یک مورد که بگذریم باقی هواشناس‌ها مدام باید ابزار‌ها و برنامه‌های رایانه‌ای را بررسی کنند تا بتوانند آب و هوای چند روز آینده را درست پیش‌بینی کنند. در ایران به‌گفته رئیس مرکز ملی پیش‌بینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوا، بین ۸۰ تا ۸۵درصد پیش‌بینی‌های کوتاه‌مدت و ۶۰ تا ۷۰درصد پیش‌بینی‌های بلندمدت که به‌صورت فصلی و ماهانه انجام می‌شود، صحت دارد. مطابق پژوهش‌های بین‌المللی که برای نمونه در سایت سی‌ان‌ان هم منتشر شده همین میزان از پیش‌بینی‌های هواشناسی معمولا صحت دارند و ظاهرا این درصد‌ درستی پیش‌بینی‌ها به نوعی بین‌المللی هستند. اما پیشگو‌های عالم علم چگونه به این آگاهی‌ها می‌رسند؟ به‌گفته کارشناسان WMO یا سازمان بین‌المللی هواشناسی در تمام کشور‌های جهان مشاهده وضعیت جوی فشار هوا، دما، سرعت باد، جهت باد، رطوبت هوا توسط ایستگاه‌های خودکار پیش‌بینی هوا، شناورهای آبی و ماهواره‌های هواشناسی انجام می‌گیرد. تصویرهای شفاف و قابل مشاهده ماهواره‌ای  از عوارض جوی به هواشناسان برای بررسی روند حرکت ابرها و نیز هواشناسی عددی کمک می‌کند. اعداد و تصویر‌ها به کمک مدل‌های
 آب و هوایی weather models تحلیل می‌شوند و نتایج آن به گوش مخاطب رسانه‌ها می‌رسد.