آشنایی با شیرهای غیرلبنی یا شیرهای گیاهی که قدم بزرگی برای کاهش تولید کربن در جهان به شمار می‌روند
از شیر بادام تا جان گوساله‌های جهان
ماجرا از روزی شروع شد که مژده شکری برای پیدا کردن «شیر بادام» سراغ مغازه‌های همیشگی رفت اما هرچه بیشتر می‌جست، کمتر پیدا می‌کرد. برای او که خام‌گیاه‌خواری را به عنوان سبک زندگی انتخاب کرده، شیر بادام جایگزین ایده‌آلی برای تأمین کلسیم به شمار می‌رفت. اما بعد از غیبت آن در مغازه‌ها، دست‌به‌کار شد تا برای خود این محصول را به‌صورت خانگی درست کند. تنها شیر بادام‌های صنعتی موجود در بازار صنایع غذایی ایران در بسته‌بندی‌های تتراپک و با تاریخ ماندگاری شش‌ماهه و یکساله عرضه می‌شد که هیچ سازگاری‌ای با سبک زندگی او نداشت؛ برای همین هم محصول خانگی خود را کم‌کم گسترش داد و با ارائه آن به دانشکده صنایع غذایی دانشگاه شهید بهشتی، عنوان کارآفرین برتر را از آن خود کرد. این کارآفرین 34ساله که کارگاه کوچکش را در دانشگاه شهید بهشتی راه‌اندازی کرده، اولین تولیدکننده شیر بادام بدون نگهدارنده در ایران است که سال99 مجوز رسمی تولید این محصول را دریافت کرده است. مژده شکری شیر بادام و خواص آن را بیشتر برایمان معرفی می‌کند.
شیرهای غیرلبنی
شیر بادام در دسته شیرهای غیرلبنی قرار می‌گیرد؛ منبعی سرشار از کلسیم که برای استفاده گروه‌های مختلف توصیه می‌شود. برای اینکه با خواص شیر بادام آشنا شویم ابتدا لازم است بدانیم شیر بادام دقیقاً چیست. این محصول در واقع بادام خیس‌شده‌ای است که با مقدار مشخصی آب، میکس و به کمک صافی، به نوشیدنی‌ای مقوی تبدیل می‌شود. در حال حاضر دو شرکت تولیدکننده لبنیات در ایران اقدام به تولید صنعتی شیر بادام کرده‌اند که در بسته‌های تتراپک عرضه می‌شود. رد پای تغذیه انسان روی سلامت کره زمین، مهم‌ترین دلیل روی آوردن مردم در اغلب کشورها به استفاده از شیرهای گیاهی یا شیرهای غیرلبنی است. کاهش مصرف مواد غذایی تهیه‌شده در صنایع دامی، از دغدغه‌های این روزهای حامیان محیط زیست به شمار می‌رود.
شیر بادام چگونه تهیه می‌شود؟
اگر به هر دلیل محدودیت‌هایی برای مصرف مواد نگهدارنده دارید، می‌توانید شیر بادام را در خانه تهیه کنید. برای تهیه یک لیوان شیر بادام کافی است 15عدد بادام را یک روز در آب بخیسانید. بعد از این زمان، به راحتی پوست بادام را جدا کرده، بادام‌ها را در مخلوط‌کن ریخته و به همراه یک لیوان آب، مخلوط کنید. برای استفاده راحت‌تر از آن، می‌توانید شیر بادام تهیه‌شده را از صافی رد کنید تا نوشیدنی یکدستی داشته باشید. این نوشیدنی، سرشار از کلسیم و ویتامین ئی است. شیربادام خانگی در دمای یخچال 4 تا 5 روز ماندگار است. شیربادام‌های بدون نگهدارنده در بازار غذایی هم همین ویژگی را دارد با این تفاوت که به دلیل استفاده از دستگاه‌های میکسر صنعتی، شیربادام از صافی رد نمی‌شود.
برای چه گروه‌هایی توصیه می‌شود؟
افرادی که به لاکتوز حساسیت دارند، ورزشکاران، افرادی که رژیم‌های گیاه‌خواری را تجربه می‌کنند، بچه‌هایی که استخوان‌های آنها در حال شکل‌گیری است و افرادی که به دلیل بیماری‌های گوارشی، امکان مصرف شیر لبنی ندارند مهم‌ترین گروه‌های مصرف‌کننده شیر غیرلبنی هستند. بد نیست بدانید در حال حاضر جز شیر بادام، شیر پسته کوهی، شیر نارگیل و شیر جو دوسر هم توسط این کارگاه کارآفرینی تولید می‌شود. از مهم‌ترین ویژگی‌های شیرهای غیرلبنی، این است که در کبد رسوب نمی‌کنند. شیرهای غیرلبنی بدون نگهدارنده هنوز آنطور که باید و شاید بین عموم مردم شناخته نشده است؛ برای همین ممکن است آن را به‌سادگی در هر مغازه‌ای پیدا نکنید. در حال حاضر این محصول در شهرهای اصفهان، مشهد، کرمان، قائم‌شهر، بابل و تهران در فروشگاه‌های زنجیره‌ای مختلف قابل دسترس است.
بهترین زمان مصرف شیر
در یک فنجان شیر بادام تقریباً 2درصد کلسیم، 4درصد آهن، 2درصد پتاسیم و میزان قابل توجهی ویتامین ئی ضروری برای بدن یافت می‌شود. میزان کم پروتئین در این نوشیدنی‌ها باعث می‌شود برای کسانی که نیازمند رژیم کم‌پروتئین و کم‌کربوهیدرات هستند گزینه بسیار مناسبی باشد. برای تقویت استخوان‌ها می‌توانید روی خاصیت این شیرها حساب کنید. بهتر است شیر را یک ساعت و نیم بعد از وعده غذایی شام یا ناهار بنوشید. در این صورت تداخلی در جذب آهن و روی و ویتامین‌های موجود در غذا با کلسیم موجود در شیر رخ نمی‌دهد. همچنین اگر عادت دارید قبل از خواب شیر بنوشید بهتر است نیم ساعت قبل از اینکه به رختخواب بروید یک لیوان شیر بنوشید؛ در این صورت کلسیم فرصت کافی برای جذب شدن دارد و در روند خواب‌تان نیز تداخلی ایجاد نمی‌شود.
نکته‌ای که در باب جذب کلسیم شیر باید در نظر گرفت این است که فرقی نمی‌کند شیر را سرد، گرم یا ولرم بنوشید. دمای شیر هیچ دخل و تصرفی در میزان و مدت جذب کلسیم ندارد.
کدام شیر غیرلبنی مناسب‌تر است
بادام، یکی از پرطرفدارترین شیرهای غیرلبنی را به نام خود سند زده است. حساسیت‌زانبودن این ماده غذایی، ارزش‌های غذایی بادام و غنی بودن آن از ویتامین ئی و کلسیم، مناسب بودن آن برای تمام گروه‌های سنی، کم بودن نسبت کربوهیدرات کالری بادام به ویتامین‌های موجود در آن و... از مزایای استفاده از شیر بادام نسبت به سایر غلات و گیاهان است. شیر بادام صاف‌شده حتی برای نوزادانی که تازه شروع به غذا خوردن کرده‌اند هم توصیه شده؛ در واقع این همان حریره‌بادامی است که به عنوان اولین مواد غذایی مجاز به نوزادان داده می‌شود. برای اینکه بدانید کدام گیاه یا غلات، ماده مناسبی برای تهیه شیرغیرلبنی برای شماست، به رژیم غذایی خود سری بزنید و با توجه به محدودیت‌ها و اولویت‌ها، از دانه‌های روغنی گرفته تا غلات و برنج و حتی میوه‌هایی مثل نارگیل را برای خود انتخاب کنید.
طعم‌دهنده‌های طبیعی
شیرهای گیاهی معمولاً طعم اندکی از دانه‌ای که با آن تهیه شده‌اند را با خود دارند. ممکن است در اوایل مصرف این نوشیدنی، طعم آن به ذائقه افراد، به‌خصوص کودکان خوش نیاید. برای حل این مشکل می‌توانید طعم‌دهنده‌های طبیعی مختلفی را به نوشیدنی خود اضافه کنید یا اگر محدودیت‌های رژیمی ویژه‌ای ندارید، از انواع شکلات‌ها برای این کار استفاده کنید. مخلوط میوه‌هایی مثل موز، کدو حلوایی، دارچین، انواع ادویه از جمله دارچین می‌تواند طعم متفاوتی به شیرغیرلبنی شما بدهد. همچنین می‌توانید این نوشیدنی را با شکلات آب‌شده، یا انواع اسموتی ها طعم‌دار کنید. به یاد داشته باشید اگر فردی که قرار است این نوشیدنی را مصرف کند رژیم غذایی خاصی، مثل عدم استفاده از مواد غذایی پخته‌شده، ممنوعیت استفاده از شکر یا مواردی از این دست دارد، برای اضافه کردن مواد طعم‌دهنده، باید ممنوعیت‌های آن رژیم غذایی را رعایت کند.
