نام من، حق من

فاطمه عباسی

 سال‌ها پیش هر کودکی که به دنیا می‌آمد و هر زوجی که راهی خانه‌بخت می‌شد، ریش‌سفیدان و بزرگان این واقعه را در محلی ثبت می‌کردند تا اینکه در2٠ آذر١٢٩٧ خورشیدی، اداره سجل احوال در وزارت کشور شکل گرفت و برای نخستین‌ سجل، نام «فاطمه ایرانی» ثبت شد و بعد از آن داشتن شناسنامه برای همه اجباری شد تا انتخاب نام و ثبت آن، دغدغه‌ای شود برای پدر و مادرها و پای عوامل و دلایل مختلف به این مسئله کشیده شود.
در همه سال‌هایی که گذشت، مسئولان سازمان ثبت احوال و کارشناسان اجتماعی، عوامل مختلفی را برای نامگذاری‌ها اعلام کرده‌اند، اما محدودیت شان همچنان نام‌های خارجی برای کودکان ایرانی است. آنطور که محمدباقر عباسی، معاون امور هویتی و حقوقی سازمان ثبت احوال کشور نیز به تازگی گفته، نام  نامه‌ای در ثبت احوال وجود دارد که براساس نظریات اهل فن شکل گرفته و روی سایت این سازمان هم قرار داده شده است. در این لیست نزدیک به ۶هزار اسم برای پسر‌ها و دختر‌ها ثبت شده و تنها نام‌های خارجی است که در این لیست جایی ندارد.
اگر در گذشته اسامی بچه‌ها بیشتر از نام‌های متداول انتخاب می‌شد و در فامیل از هر 3بچه 2نفر، هم اسم بودند اما در چند سال اخیر اسامی عجیب و منحصر به فردی که براساس عوامل مختلف انتخاب می‌شود، زیاد شده و برخی از این اسامی حتی معنی مشخصی هم ندارد و فقط چون تک است روی بچه گذاشته می‌شود. حالا دیگر کمتر اسم‌هایی مثل جمشید، بیژن و ثریا را می‌شنویم و این اسامی جایشان را به آرمهر، راژان و آتریسا یا اسامی ترکیبی مانند امیر داریوش داده است. کارشناسان معتقدند که گسترش فضای مجازی در این مسئله دخیل بوده و سبب شده است که بعضی خانواده‌ها، نام فرزندان سلبریتی‌ها را تقلید کنند. اسامی‌ که اغلب غیربومی و مغایر با فرهنگ دینی و ملی ماست. برای همین سازمان ثبت احوال پُر شده از اسامی که شبیه هیچ اسم دیگری نیستند. احتمالا شنیده‌اید که نام برخی از افراد در گذشته براساس شخصیتی در سریال‌ها یا فیلم‌ها یا از روی شخصیت‌های واقعی مثل اوشین، ادیسون و... انتخاب شده و آن فرد حالا در اجتماع دچار مشکل شده است. در سال‌های آینده نیز بسیاری از بچه‌هایی که امروزه نام‌های خاص اما بی‌محتوا دارند، قطعا با مشکلاتی مواجه خواهند شد؛ چرا که نام، یکی از اصلی‌ترین مشخصات هر فردی است که از زمان تولد تا مرگ همراه او خواهد بود و می‌تواند روی شخصیت اش تأثیرگذار باشد. در واقع نام، مشخصه و نمایشگر تربیت خانوادگی، فرهنگ موجود در میان والدین و فامیل و معیار باورهای دینی یا فرهنگی هر خانواده‌ است. خوشبختانه سازمان ثبت احوال درصورت تشخیص نام‌های غیرمتعارف، به فرد این اجازه را می‌دهد که اسمش را تغییر دهد و از آنجایی که بعضی نام‌های انتخابی خانواده‌ها ممکن است در آینده باعث خجالت فرد ‌شود، در این سازمان «کمیته‌ نام» تشکیل شده است تا اگر والدین به سازمان ثبت ‌احوال کشور مراجعه کردند و نام انتخابی آنها برای فرزندشان در سامانه وجود نداشته باشد، نام به کمیته نام ارجاع داده ‌شود و پس از بررسی و تأیید معنی و محتوای آن توسط کارشناسان ثبت احوال و استادان ادبیات فارسی، والدین بتوانند نام فرزند خود را ثبت کنند.
آنچه مسلم است اینکه خانواده‌ها باید به این مسئله واقف باشند که انتخاب اسم حقی است که بر گردن آنهاست و این نوزاد روزی بزرگ می‌شود و این امکان وجود دارد که دارای جایگاه اجتماعی و... شود، پس بهتر است والدین نامی را انتخاب کنند که در آینده هم موجب رضایت او باشد.