افزایش 60درصدی بودجه حفاظت از جنگل

سیدمحمد فخار- خبر‌نگار

بودجه طرح‌های حفاظت از جنگل‌های کشور طبق آنچه در لایحه1401 آمده است، 60درصد نسبت به سال‌جاری افزایش می‌یابد. حفاظت از جنگل‌های کشور در شرایطی ضروری است که طی سال‌های اخیر، این منابع بی‌بدیل طبیعی کشور با تهدیدهای جدی مواجه بوده و باید برای صیانت از انفال که سرمایه‌ای برای آینده ایران هستند، همه توان کشور به‌کار گرفته شود. طبق آنچه دولت سیزدهم به مجلس پیشنهاد داده برای حفاظت از جنگل‌های کشور در هر4 ناحیه رویشی قرار است 352.5میلیارد تومان نسبت به سال گذشته بیشتر هزینه شود.
بررسی دقیق بودجه پیشنهادی سال1401 نشان می‌دهد که جنگل‌های ارسباران قرار است 134تومان در یک روز برای حفاظت دریافت کنند. در جنگل‌های زاگرس این عدد روزانه برای هر هکتار 51تومان، جنگل‌های شمال 532تومان و جنگل‌های مانگرو    1050تومان خواهد بود. این اعداد نشان می‌دهد که اولویت سال1401 بودجه جنگل‌های کشور، بیش از همه جنگل‌های حرا در استان‌های جنوبی است و جنگل‌های شمال در اولویت دوم قرار دارند. کم اولویت‌ترین بخش بودجه ریزی جنگل‌ها نیز مربوط به زاگرس است.

بودجه1401 زیر ذره‌بین
رضا بیانی، قائم‌مقام معاونت جنگل سازمان جنگل‌ها در گفت‌وگوی اختصاصی با همشهری، جزئیات این لایحه را تبیین کرده است. رضا بیانی در این‌باره می‌گوید: طبق لایحه بودجه1401 کل کشور، مهم‌ترین محور برنامه حفاظت از رویشگاه‌های جنگلی کشور، حفاظت از آنهاست که در بخش‌های مختلف، منابع بودجه‌ای خود را نسبت به سال گذشته افزایش چشمگیری داده است و باید از این نگاه کارشناسانه سازمان برنامه و بودجه قدردانی کرد.
مهم‌ترین محور در این زمینه، شباهت بودجه اختصاص یافته به رویشگاه هیرکانی و رویشگاه زاگرسی است که برای هرکدام 113میلیارد تومان بودجه پیشنهاد شده است. البته در جنگل‌های شمال کشور، رقم سال‌جاری که سال گذشته به تصویب رسید، رقم حفاظت از جنگل‌های شمال 53.3 میلیارد تومان بود که این رقم امسال به350 میلیارد تومان در قالب طرح تنفس جنگل‌ها افزایش یافته تا برای حفاظت از این ذخیره‌گاه ارزشمند، نیروهای حفاظتی حضور پیدا کنند. در این بخش همچنین 84.5میلیارد تومان برای طرح‌های تفصیلی اجرایی براساس شاخص‌های توسعه پایدار هزینه می‌شود که در واقع این برنامه‌ریزی برای برنامه پیش روی جنگل‌های شمال است. به‌گفته بیانی، طی سال‌های اخیر طرح‌های حفاظتی فناورانه در قالب پایش‌های هوایی، نصب دوربین و امکانات جدید در مرکز رصد منابع طبیعی برای این امر مهم به کار گرفته شده و امسال نیز این محور ادامه می‌یابد.

کاهش 300هزار هکتاری طی54 سال
یکی از انتقاداتی که طی هفته اخیر به موضوع صیانت از جنگل‌های کشور مطرح شده، موضوع نابودی تمام جنگل‌های ایران تا ۵۰سال آینده است! در این زمینه یکی از فعالان محیط‌زیست اعلام کرده که طی۷۰سال گذشته 7میلیون هکتار از جنگل‌های زاگرس از بین رفته و هم اکنون تنها 5میلیون هکتار جنگل در زاگرس باقی مانده است. بیانی در این زمینه اعلام کرد که اگر شخصی مطالعات آینده پژوهی در زمینه جنگل‌های کشور دارد حتما آن را به مسئولان ارائه کند؛ زیرا نقشه‌برداری‌های دقیق کشوری که هر چند سال یک‌بار انجام می‌شود، خلاف این ادعا را نشان می‌دهد. عکس‌های هوایی سال1346 که تطبیق دهی و کارشناسی با حال حاضر شده، نشان می‌دهد که تنها 300هزار هکتار از مساحت این جنگل‌ها طی این دوره 54سال کاسته شده است. بنابراین به هیچ وجه عدد 7میلیون هکتار صحت ندارد. البته باید صیانت جدی از این رویشگاه صورت گیرد اما نباید با اعداد نادرست موجب ناامیدی مردم شد.

جزئیات برنامه صیانت از جنگل‌ها
افزایش ضریب حفاظتی تا بالای 90درصد، یکی از مهم‌ترین محورهای صیانت از جنگل‌های کشور است. در این برنامه باید نیازهایی مانند دوربین، تجهیزات مراقبتی و فناوری‌های نو با اعتبارات مشخص تامین شود. از طرفی ۴۰۰نیروی حفاظتی در جنگل‌های شمال کشور و ۴هزار نیروی حفاظتی در مناطق دیگر حضور دارند که باید برای ارتقای کیفیت خدمات آنان کمک‌های شایانی در اغلب بودجه سالانه صورت گیرد.
یکی دیگر از محورهای برنامه1401، شامل عملیات حفاظت، احیا و غنی‌سازی جنگل‌ها می‌شود و همچنین عملیات بهداشتی و پرورشی در جنگل‌ها صورت خواهد گرفت که زیرمجموعه همین برنامه است. عملیات غنی‌سازی در جنگل شامل بذرکاری، نهال کاری و... در مناطقی انجام می‌شود که پوشش گیاهی آنها به کمتر از ۱۰درصد رسیده‌ است. فنس‌کشی دوباره و ترمیم و بازسازی راه‌های جنگلی، از دیگر اقداماتی است که در این برنامه تعریف شده‌ است. اقداماتی که در جهت صیانت از جنگل‌ها انجام می‌شود، در هر جنگلی متفاوت است اما به‌صورت کلی شامل حفاظت، احیا و غنی‌سازی می‌شود.
در بخش تامین تجهیزات یگان حفاظت و اطفای حریق نیز اقداماتی شامل تامین حقوق دیده‌بان‌ها، حقوق نیروهای حفاظتی، تامین تجهیزات اطفای حریق شامل لباس، کفش و دمنده، توسعه و به‌هنگام‌سازی شبکه رادیویی دیده‌بان‌ها و خرید جی‌پی‌اس برای خودروهای نیروهای حفاظتی ازجمله مواردی است که با توجه به ردیف بودجه پیشنهادی برای تامین تجهیزات یگان حفاظت و اطفای حریق در دستور کار قرار گرفته است. در برنامه حفظ جنگل‌های مانگرو، نباید فراموش کرد که این جنگل‌ها به‌عنوان ذخائر ژنتیک کشور شناخته‌ می‌شوند و طبق قانون حفاظت از ذخایر ژنتیک کشور، ارزش بالایی در خزانه ژنتیک کشور دارند. در این جنگل‌ها نیز برنامه احیا و حفاظت اجرا می‌شود و تفاوت غنی‌سازی در این جنگل‌ها با جنگل‌های دیگر این است که در جنگل‌های مانگرو به جای بذرکاری، نهال‌کاری انجام می‌شود. توسعه اینگونه از جنگل‌ها نیز اولویت بعدی ما برای این جنگل‌هاست.