حساسیت ویژه برای تغییرنام معابر

اردشیر گراوند؛ جامعه‌شناس

در شهر تهران معابری وجود دارند که نقش شالوده‌ای برای پایتخت بازی می‌کنند. در این میان، نامی که برای معبری گذاشته شده بنا به‌دلایل مختلف در بین بومی‌های آن بخش از شهر یا برحسب اهمیت موضوعی برای یک ملت دارای اهمیت است. بنابراین موضوع تغییر نام معابر و به‌خصوص معابر شناخته شده در شهر نباید همراه با نگاهی ساده‌انگارانه انجام شود. در واقع لازم به یادآوری است که نامگذاری از ابتدا برای معبری یا تغییر نام خیابان و معابر، نسبت به هم 2 موضوع قابل تفکیک است. به‌عنوان مثال ممکن است خیابانی در شهر به واسطه توسعه شهری جدید ساخته شود و برای آن بدون هیچ پیشینه بومی یا محله‌ای نامی انتخاب شود و این اقدامی برای شهر به شمار می‌آید. اما گاهی در مقابل این نامگذاری، تغییر نام خیابان‌های قدیمی را داریم که ممکن است نام آنها بر حسب شهرت و ارزش خاصی بین اهالی آن محله یا جامعه بزرگ‌تر از آن، اهمیت داشته باشد. حال معتقدم از منظر جامعه‌شناسی تغییر نام خیابان، مستلزم اقدامات از پیش‌تعیین شده است. نباید نظر بومی‌ها، ساکنان و اهالی آن معبر را نادیده بگیریم. مهم‌تر از آن نباید نقش نمایندگان مردمی که در جایگاه بازوان شوراها واقع شده‌اند را فراموش کنیم. شورایارها در این‌باره می‌توانند پل ارتباطی بین آحاد مردم و مدیران شهری در شورای شهر و شهرداری باشند. البته این کار سختی است اما نقش واصله شورایاری‌ها و اعضای شورای شهر و مردم باید حفظ شود تا اگر اقدامی در شهر صورت می‌گیرد با رضایت شهروندان باشد. نکته مهمی که در این خصوص وجود دارد حساسیت نامگذاری در شهرها با توجه به نوع شهر و مراکز استانی است. تهران به‌خاطر خاصیت پایتخت بودن از این نظر دارای حساسیت ویژه‌ای است. خوشبختانه برحسب این حساسیت کمیسیون نامگذاری در شورا ایجاد شده و این کمیسیون به‌طور حتم برای نامگذاری معابر به چارچوب‌های مشخص شده توجه و تأکید دارد. به‌عنوان مثال؛ بزرگراه امام علی(ع) وقتی ساخته شد از شمال تا جنوب این بزرگراه نام واحد به‌خود گرفت و در بخش‌های دیگر این بزرگراه، مانند بزرگراه شهید همت و حکیم تغییری داده نشد اما در برخی از نقاط شهر نام بعضی از بزرگراه‌ها به‌طور کامل تغییر داده شد. این شکل تغییر نام‌ها برای شهر هزینه بر است. نکته‌ای که در این‌باره جای بسی حرف دارد هزینه‌های مادی و معنوی‌ای است که تغییر نام یا نامگذاری برای شهر دارد. در واقع یک‌بار نامگذاری آنقدر برای شهر هزینه مادی و معنوی ندارد که تغیییر نام ایجاد هزینه می‌کند. سردرگمی مردم، نادیده گرفته شدن هویت یک‌محله و کم‌رنگ شدن حس تعلق به محله، بخشی از هزینه‌های تغییر نام خیابان‌ها بدون توجه به همه جوانب به‌حساب می‌آید. در پایان این بحث به‌عنوان نتیجه‌گیری باید گفت؛ بعضی از شهرها مانند تهران درخصوص نامگذاری و تغییر نام حساسیت بسیاری دارند چون عوارض سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی برای شهروند‌های تهرانی به همراه دارد و نباید آن را ندیده گرفت. بقیه شهرها هم باید با توجه به  هزینه نامگذاری با مشارکت و نظارت و اصلاح عموم مردم باشد و با توجه به آنکه به‌دنبال کاهش هزینه‌های شهر هستیم در این‌باره هم باید سنجیده‌تر و با احترام به ساکنان اقدامی صورت بگیرد.