معمای رشد و تورم در اقتصاد

رضا کربلائی‌؛ روزنامه‌نگار

سید ابراهیم رئیسی در نخستین نشست با گروهی از اقتصاددانان خواسته تا به این معما پاسخ دهند که چرا وضع شاخص‌های کلان اقتصادی مطلوب نیست، وعده تورم تک‌رقمی محقق نشده و با وجود به‌گفته او تزریق هزاران هزار میلیارد تومان همچنان رشد اقتصادی ایران کمتر از یک درصد است و مهم‌تر اینکه مردم با اینکه میلیاردها دلار یارانه پنهان می‌گیرند، باز هم راضی نیستند؟
آنچه که رئیس‌جمهور به آن اشاره کرده، در واقع معمای چند دهه زیستن اقتصاد ایران در دور باطل تورم و رکود است که نشان می‌دهد نه‌تنها اقتصاد به صرف تزریق بودجه‌های ریالی و ارزی قد نمی‌کشد، به جای آن نرخ تورم بالا می‌رود. شاید پرسش مهم‌تر این باشد که چرا اکثر کشورهای دنیا موفق شده‌اند به باشگاه تورم تک‌رقمی بپیوندند و تورم برای دنیا یک مسئله حل شده و برای ایران یک معمای رازآلود و پیچیده شده است و دیگران برای رشد اقتصادشان کدام مسیر راه رفته‌اند و ما چرا در یک بن‌بست رکود و تورم گرفتار شده‌ایم.
دولت سیزدهم در مسیر رشد بالای اقتصادی آن هم با هدف‌گذاری 8درصدی برای هر سال و نصف کردن درجه تب اقتصاد ایران در سال آینده یعنی تورم با چالش دشوار و پیچیده‌ای مواجه خواهد شد و راز برون‌رفت از این چالش و شکست‌دادن تورم بالا و حرکت‌ دادن موتور رشد اقتصادی ایران در گروی حاکم‌شدن یک بینش و استراتژی شفاف، قابل دفاع و با هدف‌های مشخص است و تجربه دولت‌های گذشته ثابت کرده که چندگانگی در اقتصاد درنهایت هزینه‌زا و دردسرساز خواهد بود. از این منظر درحالی‌که رئیس‌جمهور در جست‌وجوی یافتن پاسخ روشن و راهکاری مطمئن برای حل معمای رشد پایین اقتصاد و نرخ تورم بالا برآمده و از اقتصاددانان نظر خواسته‌ است، درون خود دولت صداهای مختلفی شنیده می‌شده و تلاش‌های متفاوتی صورت می‌گیرد که در نهایت باعث تیره‌شدن فضای تصمیم‌سازی صحیح خواهد شد. ازجمله اینکه ستاد تنظیم بازار تصمیم به مداخله در بازار و تعیین قیمت‌ها می‌گیرد، آنهم در شرایطی که برخی از افراد تیم اقتصادی دولت ازجمله وزیر اقتصاد وعده پایان دادن به مداخله در قیمت‌ها و بازارها
را می‌دهد.
دولت‌های پیشین هم ریال و هم ارزهای زیادی را بر چهره اقتصاد و بازار پاشیدند و انتظار داشتند تا قیمت‌ها آرام گیرد و کیک اقتصاد بزرگ شود اما اکنون ثابت شده که این سیاست‌ها مطلوب نبوده و تردیدی وجود ندارد که تکرار روش‌ها و سیاست‌های شکست‌خورده، معجزه نخواهد کرد.
راه مهار تورم را باید در رابطه بین خزانه دولت و چاپخانه بانک مرکزی جست‌وجو کرد نه ستاد تنظیم بازار، مسیر رشد اقتصاد هم نه درون بودجه دارای کسری پیدا می‌شود و نه الزام بانک‌های گرفتار ناترازی شدید به دادن تسهیلات بدون توجیه اقتصادی و بازگشت مطمئن پول‌های پرداخت شده باعث قد کشیدن اقتصاد خواهد شد.
با گذشت 100روز از عمر دولت سیزدهم، به‌نظر وقت آسیب‌شناسی و خودشناسی تیم اقتصادی دولت و سیاست‌ها و برنامه‌ها فرارسیده و ضرورت دارد تا شخص رئیس‌جمهور، از همه وزرا و تیم اقتصادی دولت بخواهد شفاف گزارش دهند و راهکارشان برای نرخ تورم تک‌رقمی و رشد بالای 8درصد ارائه دهند. البته برایند جمع‌بندی برنامه اقتصادی دولت در بودجه سال آینده منعکس خواهد شد با این حال آنچه ضرورت دارد، تعیین خطوط قرمز و سبز در راهبردی اقتصادی است تا سفره مردم از حملات تورمی در امان بماند و قطار اقتصاد ایران به ریل صحیح برگردد. فرصت تصمیم‌گیری سخت، ملی و فراگیر را نباید از دست داد و باید از گذشته درس
 عبرت گرفت.