توسعه روستا با آزادسازی مراتع

حمیده پازوکی- خبرنگار
بازگشت دوباره روستاییان به روستاهای خود یا آنچه به آن مهاجرت معکوس می‌گویند، موضوعی ارزشمند در حفاظت و احیای زندگی روستایی است. پس از سال‌ها مهاجرت مردم از روستای «آلاگوز سفلی» واقع در شهرستان نقده و زندگی فقط 4خانوار در این روستا، اکنون 14خانوار از ساکنان قدیمی به امید فعالیت در حوزه دامداری به آن بازگشته‌اند؛ هرچند واگذاری 17هکتار مراتع ملی روستا از دهه 70تا امروز به بخش خصوصی موجب شده است روستاییان با مشکل تامین خوراک دام‌هایشان مواجه و رفع تصرف از این مراتع به یکی از خواسته‌های اصلی آنان بدل شود.

بازگشت بی‌فایده
وضعیت پیش‌آمده در روستا، خانواده‌هایی که از شهر برگشته‌اند را پشیمان کرده است. یکی از روستاییانی که برای دامداری در آلاگوز سفلی با مشکل مواجه شده است، می‌گوید: قبلا همه از روستا رفته بودند و در شهر زندگی می‌کردند، من به‌خاطر آرامش و آب‌وهوای خوب روستا به اینجا برگشتم تا دامداری کنم، اما علوفه دام را نمی‌توانیم تهیه کنیم.
او ادامه می‎دهد: قبلا زمین‌های اطراف روستا برای چرای دام مناسب بود. از سال 1375این زمین‌ها برای کاشت گیاه دارویی و علوفه به افرادی واگذار شده، اما الان ما خودمان نمی‌توانیم کار کنیم. این زمین‌ها هم بیشتر به باغ تبدیل شده و تولیدی در آنها انجام نمی‌شود.
این روستایی که امیدوار است بتواند در روستا بماند، می‎افزاید: بازگشت مردم باعث شده است روستا دوباره آباد شود، اما اگر نتوانیم دامداری کنیم ماندن در اینجا فایده‌ای ندارد.

اراضی ملی باید رفع تصرف شود
اهالی آلاگوز سفلی درباره وضعیت مراتع دست به دامان مسئولان استانی شده‌اند. به‌گفته سعید رحمان‌پور، رئیس اداره منابع طبیعی شهرستان نقده هیأت نظارت این سازمان عرصه‌های مورد نظر روستاییان را بررسی کرده است و اکنون کمیسیون ماده 33باید درباره آنها تصمیم بگیرد.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری آذربایجان‌غربی درباره این موضوع به همشهری می‌گوید: تا سال 1386همه امورات واگذاری در اختیار سازمان منابع طبیعی و جنگل‌ها بود، اما وزیر وقت بخشنامه‌ای صادر کرد به این مضمون که دبیرخانه واگذاری اراضی ملی در اختیار مدیریت امور اراضی ملی وزارت جهادکشاورزی باشد و منابع طبیعی هم وظیفه تخصیص اراضی ملی را برعهده دارد. ما پس از بررسی مسائل مختلف ازجمله ویژگی‌های زیست‎محیطی و نوع کاربرد آن اراضی تصمیم می‌گیریم که به یک فرد واگذار شود یا خیر.
هادی قاسمی با بیان اینکه از سال 1388هرگونه واگذاری اراضی ملی فقط به شکل اجاره است و انتقال قطعی وجود ندارد، ادامه می‌دهد: شرایط روستای آلاگوز سفلی هم به همین ترتیب است و اراضی به شکلی قطعی در اختیار کسی قرار نگرفته است. به علاوه ما بارها گفته‌ایم که این افراد قرار بوده گیاه دارویی بکارند، اما الان باغ درست کرده‌اند و از نظر سازمان منابع طبیعی این اراضی باید تعیین‌تکلیف شود؛ زیرا برای روستاییان مشکل ایجاد کرده است.
وی درباره وضعیت دیگر اراضی که در استان به بخش‌خصوصی واگذار شده است نیز می‌گوید: ماده 33وظیفه مهمی دارد و آن نظارت بر اجرای طرح است. هم‌اکنون بیش از 60تا 70درصد از طرح‌هایی که برای بهره‌برداری از مراتع ملی توسط جهادکشاورزی و مدیریت امور اراضی واگذار شده، اجرا نشده‌اند و فقط از اراضی سوءاستفاده شده است. این روند موجب افزایش تصرف اراضی ملی می‌شود و از سوی دیگر ما با تغییر اقلیم مواجه هستیم. بارش‎ها کم شده است و مراتع استان آسیب خواهد دید، ما باید این مراتع را حفظ کنیم.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری آذربایجان غربی با بیان اینکه یکی دیگر از مشکلات استان دام مازاد است، می‌گوید: بیش از 7میلیون واحد دامی از مراتع و اراضی ملی استان استفاده می‌کنند که ۲/۲ برابر ظرفیت این عرصه‌های طبیعی است. افزایش چرا هم موجب از بین رفتن مراتع می‌شود.
قاسمی ادامه می‎دهد: آزادسازی مراتع البته نقش اندکی در صدمه کمتر چرای دام به منابع طبیعی استان دارد، اما در کاهش تصرف این مراتع می‌تواند نقش بازدارندگی  داشته باشد.
      
به‌گزارش همشهری، چرای دام در مراتع، تیغ دولبه‌ای است هم می‌تواند نیاز روستاییان را برآورده و اشتغال آنان را تامین کند و هم می‌تواند برای این مراتع خطرآفرین باشد. با این حال آزاد شدن مراتع ازجمله در روستای آلاگوز سفلی از تصرف افرادی که هیچ تولیدی هم در آنها ندارند می‌تواند به بقای روستاها و طبیعت استان کمک کند.