دیپلماسی
نسخه ثبات افغانستان
وزیر امور خارجه در نشست تهران از طالبان خواست قلمروی افغانستان را تهدیدی علیه همسایگان نسازد
دومین نشست صلح و ثبات افغانستان روز چهارشنبه با طرح پیشنهاد 6ماده‌ای به نسبت مفصل‌‌تر ایران در مقایسه با دیگر همسایگان این کشور برگزار شد. در یک تغییر برنامه درحالی‌که قرار بود رئیس‌جمهور سخنران افتتاحیه این مراسم باشد، محمد مخبر، معاون اول او به نشست آمد. نشست افغانستان در تهران با پیام دبیرکل سازمان ملل آغاز شد. وزرای امور خارجه ایران، پاکستان، ترکمنستان، ازبکستان و تاجیکستان به‌صورت حضوری در این نشست شرکت داشتند و پیام وزیر امور خارجه چین نیز به‌صورت ضبط‌شده در مراسم پخش شد. وزیر خارجه روسیه هم که به درخواست این کشور و موافقت سایر کشورها به نشست اضافه شده بود، به‌صورت آنلاین در نشست سخنرانی کرد. مواضع وزرای خارجه شرکت‌کننده در نشست تهران به هم نزدیک بود و بر موضوعات مشترکی همچون تشکیل حکومت فراگیر در افغانستان، برقراری امنیت در این کشور و رعایت حقوق مردم در این کشور تأکید داشتند. حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه درباره تغییر برنامه صورت‌گرفته در ابتدای این نشست، گفت: «در آخرین دقایق به‌دلیل اولویت دیگری که بنا به ضرورت برای آقای رئیسی پیش آمد، به‌رغم علاقه‌مندی و تمایلی که ایشان برای حضور در افتتاحیه این مراسم داشتند، این مهم بر عهده جناب آقای دکتر مخبر گذاشته شد.» محمد مخبر، معاون اول رئیس‌جمهور سخنرانی خود در این نشست را به نقش آمریکا در فروپاشی سیاسی افغانستان اختصاص داد و در بخشی از صحبت‌‌‌هایش گفت: «سقوط دولت پیشین در افغانستان در کمتر از 2هفته نشان داد آمریکا در ایجاد ساختارهای دولتی با فرهنگ و محیط اجتماعی افغانستان بیگانه بوده است.»
ابراز نگرانی گوترش از طالبان
آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل در پیام افتتاحیه این نشست از موارد نقض حقوق بشر و حملات در افغانستان از زمان تسلط طالبان به‌شدت ابراز نگرانی کرد. او از طریق یک پیام تصویری از قبل ضبط‌شده، در سخنانی تصریح کرد که افغانستان با یک بحران فزاینده انسانی مواجه است که نیاز به اقدام فوری دارد.
منع تهدید علیه همسایگان
ایران با 6پیشنهاد مشخص درباره نگرانی‌های موجود از وضعیت افغانستان به نشست آمده بود. حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه در سخنرانی خود در این نشست ابراز امیدواری کرد همسایگان به راهکارهای عملی و همه‌جانبه برای تخفیف آلام مردم و پیشگیری از تهدیدات با منشأ افغانستان در منطقه دست پیدا کنند. ضرورت تشکیل دولتی فراگیر و با حضور و مشارکت مؤثر و پایدار همه گروه‌های قومی و مذهبی افغانستان از مسیر گفت‌وگوهای بین‌الافغانی با پشتیبانی و بدون مداخله بازیگران خارجی موضع نخست ایران در این نشست بود. تاکید حسین امیرعبداللهیان در بند دوم سخنرانی خود، تامین امنیت و مبارزه با تروریسم و رعایت حقوق گروه‌های مختلف بود. جمهوری اسلامی ایران در قالب سومین پیشنهاد خود در این اجلاس تأکید داشت: «ضروری است طالبان ضمن اتخاذ رویکردی دوستانه نسبت به همسایگان خود، اقدامات لازم را به‌منظور اطمینان‌بخشیدن نسبت به اینکه از قلمرو افغانستان هیچ تهدیدی علیه همسایگان وجود نخواهد داشت، به عمل آورد.» چهارمین پیشنهاد ایران فعال‌کردن «برنامه اکو برای حمایت از افغانستان» برای کمک‌های فوری بشردوستانه شامل غذا، دارو و واکسن کووید-19بود. پنجمین بند از این درخواست‌ها همکاری‌های امنیتی و اطلاعاتی کشورهای منطقه برای مبارزه با جرایم سازمان‌یافته و اقدامات تروریستی بود. در رویکرد ششم و پایانی ایران نسبت به مسائل افغانستان نیز پیشنهاد شد از دبیرکل سازمان ملل درخواست شود درصورت نیاز میان طرف‌های افغان برای رسیدن به توافق درخصوص ساختار سیاسی آینده این کشور میانجیگری کند.
حمایت پاکستان
محمود قریشی، وزیر امور خارجه پاکستان که به تهران آمده بود، با حمایت تلویحی از قدرت‌گرفتن طالبان در افغانستان، گفت: براساس رایزنی‌هایی که با طالبان انجام دادیم، متوجه هستیم که آنها به انتظارات و توقعات بین‌المللی توجه دارند و به‌دنبال این هستند که یک تعامل سودمندی داشته باشند.
روسیه: موازی‌کاری نکنیم
وزیر خارجه روسیه که به‌صورت ویدئو‌کنفرانسی در نشست وزرای خارجه کشورهای همسایه افغانستان در تهران شرکت داشت، گفت: ما معتقدیم باید منافع همه گروه‌ها و قومیت‌ها در افغانستان رعایت شود و از ایجاد یک دولت کاملا فراگیر در افغانستان حمایت می‌کنیم. سرگئی لاوروف، با تاکید بر عدم موازی‌کاری در برقراری ثبات در افغانستان تصریح کرد: از همسایگان افغانستان دعوت می‌کنیم تا با توجه به خروج ناتو و آمریکا از افغانستان، کشور خود را پایگاه آنها قرار ندهند.
پیشنهاد چین برای میزبانی سومین نشست
وانگ‌ای، وزیر خارجه چین هم که به‌صورت ویدئوکنفرانس در دومین نشست وزرای خارجه کشورهای همسایه افغانستان در تهران سخنرانی می‌کرد، گفت: تاکنون در این اجلاس در مسیر خوبی حرکت کرده‌ایم و امیدواریم که همگی بتوانیم به تحقق صلح و آرامش در افغانستان کمک کنیم. او با استقبال از نشست، افزود: معتقدیم که دومین نشست وزرای خارجه کشورهای همسایه افغانستان در زمان خوبی برگزار شده است و این باعث می‌شود که کانال‌های دیپلماتی که بین ما ایجاد شده در این زمینه تقویت شود. رشید مردف، وزیر امور خارجه ترکمنستان هم با تأکید بر لزوم جلوگیری از وقوع منازعات جدید در افغانستان، گفت: باید تلاش کنیم تمام قومیت‌ها در آینده افغانستان نماینده‌ای داشته باشند و حقوق و منافع همه مردم در این کشور تامین شود.
