جنوبی‌های سینمای ایران

وقتی که از جنوبی‌ها صحبت می‌کنیم، غالبا و به‌صورت پیش‌فرض، یاد ویژگی‌هایی دوست‌داشتنی از مردمان این دیار می‌افتیم؛ مانند قناعت، خونگرمی، شاد‌بودن و... . نیز جنوبی‌ها را اهالی خوزستان و بوشهر و هرمزگان می‌دانیم. از اهالی دوست‌داشتنی جنوب، تا حالا سینماگران زیادی ظهور کرده‌اند که در عرصه کارگردانی، بازیگری و... خوش درخشیده‌اند. حالا که با احسان عبدی‌پور، کارگردان بوشهری به گفت‌وگو نشسته‌ایم، بد نیست به این بهانه یادی هم از دیگر فیلمسازان و سینماگران شاخص جنوبی کشورمان کنیم.


ناصر تقوایی

یکی از شاخص‌ترین کارگردانان ایرانی را باید ناصر تقوایی بدانیم که متولد تیرماه سال1320است و از دهه40 سابقه سینماگری دارد. او متولد شهر آبادان است. اساسا در دهه‌های 20،30 و 40 آبادان و خوزستان، به واسطه حضور آمریکایی‌ها، انگلیسی‌ها و... تبدیل به محلی برای رشد بخشی از نیروهای فرهنگی ایران شده بودند که چهره‌های بزرگی از این میان ظهور و بروز پیدا کردند. تقوایی در کنار سینماگران شاخصی چون بیضایی، کیمیایی، مهرجویی و... از پیشگامان موج نوی سینمای ایران بوده است. او سریال ماندگار «دایی‌جان ناپلئون» را هم برای تلویزیون ساخته و فیلم «ناخدا خورشید» او درنظرسنجی‌های زیادی بهترین فیلم تاریخ سینما شناخته شده.

سیروس مقدم

او نیز متولد آبادان است و از بزرگان سریال‌سازی تلویزیون ایران محسوب می‌شود. مقدم، پسرخاله ناصر تقوایی هم هست و همین امر در ورود او به صنعت نمایش اثرگذار بوده. البته بعدها از سینما دل کنده و بیشتر درگیر تلویزیون شد. از این کارگردان، مجموعه‌های دنباله‌دار «پایتخت» به‌شدت مشهور است و یک دهه‌ای می‌شود که مهمان نوروزی تلویزیون ایران است. در مجموع 27سریال ساخته که خودش یک رکورد محسوب می‌شود. «به‌سوی افتخار»، «روزهای زندگی»، «پلیس جوان»، «اغما»، «نرگس»، «روز حسرت»، «میکائیل»، «مدینه» و... از ماندگارترین سریال‌های او محسوب می‌شود. چند تا فیلم هم ساخته که البته زیاد نتوانست در این حوزه خودی نشان بدهد.

کیانوش عیاری

از دیگران نام‌آوران فیلمسازی ایران که متولد اهواز است، باید به کیانوش عیاری اشاره کنیم. او فعالیت سینمایی‌اش را با ساخت فیلم‌های کوتاه در سینمای آزاد اهواز شروع کرد و بعدها به جایی رسید که آثار ماندگاری چون «روزگار قریب»، «آبادانی‌ها»، «شبح کژدم»، «بودن یا نبودن»، «خانه پدری» و «کاناپه» دارد. سریال‌های او نیز «خانه به خانه»، «هزاران چشم»، «روزگار قریب» و«87متر» است که البته این آخری با اینکه حتی اعلام شده باید پخش شود، هنوز در کنداکتور تلویزیون است و پخش نشده. عیاری در آثار خود سعی می‌کند بسیار واقع‌گرا باشد و همین، باعث شده تا آثار منحصر‌به‌فردی داشته باشد. خانه پدری او حواشی زیادی برای این کارگردان ایجاد کرد.

امیر نادری

این فیلمساز ایرانی نیز در سال1324 در آبادان به دنیا آمده است. او البته حالا در ایران نیست، ولی هنوز از اثرگذارترین و مهم‌ترین فیلمسازان ایرانی محسوب می‌شود. فیلم «دونده» او، خیلی‌ها را عاشق سینما و فیلمسازی کرد. او فیلمسازی را به‌صورت خودآموخته یاد گرفت و ابتدا هم با عنوان عکاس در فیلم‌ها حضور پیدا کرد تا اینکه در سال1350«خداحافظ رفیق» را ساخت اما با فیلم‌های دونده و «آب، باد، خاک» بود که مورد‌توجه جشنواره‌های بین‌المللی قرار گرفت. جالب اینکه او برای یکی از فیلم‌های خود نامزد شیر طلایی جشنواره فیلم ونیز هم شد و البته برای دو فیلم دیگرش جایزه بالن طلایی جشنواره نانت را هم گرفت. فیلم «تنگسیر» او نیز از آثار مهم‌اش محسوب می‌شود.

سیف‌الله داد

مرحوم سیف‌الله داد در خرمشهر به دنیا آمد و در سال 1388نیز درگذشت. او علاوه بر سینماگری، در حوزه نمایش و سینما کارهای اجرایی هم کرده است و مدتی نیز معاون امور سینمایی وزارت ارشاد بوده است. تحسین‌شده‌ترین فیلم او «بازمانده» است که با فاصله زیاد، بهترین فیلم ساخته شده درباره فلسطین اشغالی است. او همچنین فیلم‌های «کانی‌مانگا» و «زیر باران» را هم ساخته است که کانی‌مانگا نیز در حوزه فیلم‌های جنگی ایرانی، در زمانه خودش یک اتفاق مهم محسوب می‌شد و هنوز هم خیلی از سینماروهای ایرانی، خاطرات آن را به خوبی به یاد دارند.

سیدحسن بنی‌هاشمی

البته هرمزگان، بیشتر از اینکه فیلمساز مطرح داشته باشد، شاعر و نویسنده و موزیسین مطرح دارد. سیدحسن بنی‌هاشمی البته از معدود فیلمسازان این دیار است که در عرصه سینمای آزاد شناخته شده است. او به تهران آمد و در مدرسه عالی سینما و تلویزیون ایران و رشته کارگردانی درس خواند. او خاطراتی که از جنوب داشت را بن‌مایه آثار خودش قرار داد و آثاری از او چون «گردش در یک روز خوش آفتابی» و «نهنگ» و «پنجشنبه بازار میناب» او در جشنواره‌هایی چون فیلم‌های کودکان تامسره فنلاند و اتحادیه تلویزیون‌های آسیا و اقیانوسیه و فیلم‌های مردم‌شناسی برلین به نمایش درآمد و تقدیر شد.

داریوش فرهنگ

داریوش فرهنگ را بیشتر با بازی‌هایی به یاد می‌آوریم و شاید تصور کنیم که یک بازیگر قدرتمند است؛ سینماگری که در آبادان به دنیا آمده و حالا برای خودش وزنه‌ای محسوب می‌شود. او اما علاوه بر تجربه بازیگری، یک کارگردان و سناریست هم محسوب می‌شود. او بعدها راهی کرمان و تهران شد و کارگردانی تئاتر خواند. فرهنگ همچنین نویسنده مجموعه ماندگار «افسانه سلطان و شعبان» بود که سناریوی این اثر را با مهدی هاشمی نوشت. «خنده در باران»، «یک گزارش واقعی»، «راه شب»، «طلسم‌شدگان»، «رز زرد»، «تولدی دیگر»، «دو فیلم با یک بلیت» و... از فیلم‌ها و سریال‌هایی بوده که کارگردانی کرده. او همچنین نویسنده آثار ماندگاری چون «اتوبوس»، «کفش‌های میرزانوروز» و... هم بوده.

احسان عبدی‌پور

عبدی‌پور از کارگردانان جوانی است که در بوشهر به دنیا آمد و البته کارش را در تهران دنبال کرد. او آثار خوبی را به سینمای ایران تقدیم کرده است؛ که البته او را بیشتر با «تنهای تنهای تنها» به یاد می‌آوریم که باعث پرش این فیلمساز و اثبات او به‌عنوان یک کارگردان آینده‌دار شد. جالب اینکه کارش را با ساخت یک تله‌فیلم در مرکز صداوسیمای بوشهر شروع کرد و همین فیلم، باعث شد تا مسیر ورودش به سینما را پیدا کند. او فیلم«میجر» را هم در نوبت اکران دارد و تجربه‌هایی هم در دنیای اجرا داشته و البته عاشق نوشتن است.