ایران مال، فضای مصرف

جشنواره فیلم کوتاه، فرصتی است برای شناسایی استعداد و خلاقیت فیلمسازانی که باید با دست خالی فیلم بسازند. با اینکه در سال‌های اخیر، شیوه‌های تولید تجاری و نیمه‌صنعتی سینمای بلند به عرصه فیلم کوتاه نیز نشت کرده و این حوزه آماتوریسم ناب و خلاقه سال‌های گذشته را ندارد، اما هنوز هم چیزی که یک فیلم کوتاه را تماشایی می‌کند ایده ناب و اجرای درخشان آن است، نه صرف هزینه‌های گزافِ تولید یا تبلیغات. اگر چنین نگاهی به جشنواره وجود داشته باشد، طبیعتا دیگر مکانی مثل ایران مال، برای برگزاری جشنواره انتخاب نمی‌شود. فیلم کوتاه، عرصه خلاقیت و تولید و مقاومت در برابر فضای مسلط سینمای بلند است، اما ایران مال با چنین رویه‌ای سر سازگاری ندارد. ایران مال، فضای مصرف است. در این مجتمع تجاری، بیش از هر چیز بر«مصرف» تأکید می‌شود. در ایران مال حتی خود فضا هم مصرف می‌شود. این مجموعه تجاری، نمود کاملی از برنامه‌ریزی و سازماندهی برای مصرف است. فضای ایران مال، همانند اغلب فضاهای تفریحی، چندپاره، گسیخته و خرد شده است. این گسیختگی و تکه‌تکه بودن، با بُت واره انگاری مألوف در مصرف تناسب دارد. به‌رغم این فضای پاره‌پاره، همگونی و یکسان‌سازی ویژگی دیگر این مجموعه تجاری است که اتفاقا این ویژگی نیز با جشنواره‌ای که به‌دنبال خلاقیت‌های منحصر به فرد است، تطابقی ندارد. همگون‌سازی ایران مال در شباهت فروشگاه‌ها یا غذاخوری‌های این مجموعه به همدیگر، کاملا مشهود است. به دلیل همین شباهت و همگونی است که طی روزهای برگزاری جشنواره، بارها افرادی را دیدم که هراسان در جست‌وجوی خودروی خود در طبقات این مجموعه سرگردان بودند. فضای مصرفِ ایران مال، با روح خلاقه فیلم کوتاه همخوانی ندارد و این مکان از اساس، انتخاب اشتباهی برای جشنواره فیلم کوتاه است. باید امیدوار بود که با صحبت‌های رئیس سازمان سینمایی، این اشتباه در سال آینده تصحیح شود و بیش از این تداوم نیابد.