تهدید سیلاب به فرصت تبدیل شد

زهرا کریمی- خبر‌نگار

تهران همیشه در معرض خطر وقوع آن دست از سیلاب‌هایی است که یکباره جاری می‌شوند و همه‌‌چیز را بر سر راه خود غرق می‌کنند. نمونه‌اش 28تیر‌ماه سال94 بود که همزمان با بارش شدید باران و وزش توفان در تهران، رودخانه کن سیلابی شد و با جاری شدن سیل در معابر، خسارت سنگینی به بزرگراه فتح، چند پل و محله‌های اطراف وارد آمد؛ جایی که بخش انتهایی باند فرودگاه مهرآباد نیز در آن قرار گرفته و آن زمان خسارت جدی‌ای دید. پس از این حادثه، اگرچه شبکه بزرگراه‌های غرب با ساخت پل‌ها و مسیرهای عبور آب، تا حدودی ایمن‌سازی شدند اما خطر رخداد سیل به‌طور کامل رفع نشد. بخصوص آن‌طور که کارشناسان نیز هشدار داده‌اند، وقوع سیلاب با دوره بازگشت 25ساله در شاخه اصلی رودخانه کن همچنان وجود دارد. به همین خاطر، ساخت پروژه‌های جمع‌آوری آب‌های سطحی در چارچوب مدیریت سیلاب غرب تهران، در دستور کار قرار گرفته تا احتمال زیر آب رفتن بزرگراه‌ها و اراضی مناطق21 و 22 تهران کاهش یابد. موضوعی که می‌توان از آن، تحت عنوان تبدیل تهدید به فرصت یاد کرد.
عصر دیروز همزمان با سالروز ولادت فرخنده حضرت رسول اکرم(ص) و امام جعفر صادق(ع)، بخش اصلی این پروژه‌ها، با حضور علیرضا زاکانی، شهردار تهران به بهره‌برداری رسید. بر این اساس شبکه مهم مدیریت سیلاب بزرگراه‌های فتح و آزادگان تکمیل شد و طی مراسمی مورد بهره‌برداری قرار گرفت.
در همین ارتباط معاون فنی و عمرانی شهردار تهران، تکمیل شبکه مدیریت سیلاب غرب پایتخت را بر اساس سند طرح جامع مدیریت آب‌های سطحی و با توجه به توسعه سریع مناطق21 و 22 شهرداری تهران ضروری دانست و در توضیح بیشتر این موضوع گفت: «احداث سامانه‌های سه‌گانه شبکه مدیریت سیلاب غرب تهران نه‌تنها سبب ارتقای ایمنی مناطق21 و 22 شهرداری تهران مقابل خطر سیلاب خواهد شد بلکه اراضی محدوده شهرقدس، باغستان، بزرگراه‌های شهیدخرازی، شهید لشگری و فتح، آزادراه‌های تهران- کرج و تهران- ساوه و محور تهران- شهریار را مقابل سیلاب‌های احتمالی ایمن می‌سازد.»
عباس شعبانی افزود: «شبکه مدیریت سیلاب بزرگراه فتح به‌عنوان یکی از اجزای شبکه مدیریت سیلاب غرب پایتخت، وظیفه جمع‌آوری و هدایت رواناب‌های این بزرگراه به رودخانه کن را برعهده دارد.» او پروژه احداث شبکه مدیریت سیلاب بزرگراه آزادگان را شامل 3مقطع اجرایی به‌منظور انتقال رواناب‌های بالادست این بزرگراه و نیز بخشی از محدوده منطقه18 ذکر کرد و گفت: «درحالی‌که قطعه شماره یک شبکه مدیریت سیلاب بزرگراه آزادگان به طول 2375متر در آبان‌ماه سال1399 وارد مدار شد، قطعات2 و 3 این شبکه در مجموع به طول 4174متر تکمیل و آماده بهره‌برداری شده است.»

هم هدایت و هم پایش
جدا از موضوع ارتقای سطح تاب‌آور آبی غرب تهران که با احداث تونل و کانال‌های جمع‌آوری و هدایت آب‌های سطحی فراهم شده، شبکه‌های به بهره‌برداری رسیده شامل سامانه‌های پایش بارش و رواناب نیز هستند که در نوع خود قابل اهمیتند. حبیب پوش‌پارس، مدیرعامل شرکت خاکریزاب شهرداری تهران، در این خصوص به همشهری گفت: «تکمیل شبکه مدیریت سیلاب غرب پایتخت ازجمله پروژه‌های کلان به‌حساب می‌آید که مانند سایر پروژه‌ها چندان در ویترین شهری قرار ندارد. در هر صورت تهران برای مدیریت رواناب‌ها 2شبکه دارد، یکی شبکه آب‌های سطحی است که شامل جوی‌ها در معابر می‌شود و دیگری شبکه اصلی مدیریت آب‌های سطحی تهران که در واقع همین نهرهای سرپوشیده قرار گرفته تا عمق 40متری زمین هستند و قطر و ابعادشان بسیار بزرگ‌تر از نهرهای روی سطح زمین است. به‌طور مثال در شرق تهران کانال ابوذر، غرب تهران کانال میانرود و در مرکز کانال میرداماد و... را می‌توان نام برد. نکته اینجاست که طبق سند طرح جامع آب‌های سطحی شهر، تهران باید حدود 700کیلومتر شبکه سیلاب داشته باشد که طی 50سال گذشته تاکنون 540کیلومتر از این شبکه احداث شده است. در این میان، براساس برنامه 5ساله سوم توسعه شهر، به‌طور متوسط 8.3کیلومتر شبکه احداث می‌شود که امسال و تا ابتدای آبان‌ماه حدود 6کیلومتر از آن تکمیل شده و به بهره‌‌برداری رسیده است.»
پوش‌پارس در ادامه به اهمیت انجام این پروژه‌ها در تهران اشاره کرد و گفت: «وقوع سیلاب‌ به 3دلیل اصلی همیشه در کمین تهران است. دلیل اول به شرایط توپوگرافی شهر تهران ارتباط پیدا می‌کند و دلیل بعدی اختلاف ارتفاع بیش از 900متری شمال شهر نسبت به جنوب شهر است. به‌گونه‌ای که شهرک قائم با شهرری بیش از 900متر اختلاف ارتفاعی دارد. نکته سوم هم به عبور 7رودخانه از شمال به جنوب شهر تهران برمی‌گردد. حال با پروژه‌ای که دیروز به بهره‌برداری رسید هم ایمنی محدوده‌های اطراف رودخانه کن به میزان قابل توجهی افزایش می‌یابد، هم رواناب‌ها جمع‌آوری و هدایت می‌شوند و هم شبکه‌ای مجهز در مدار قرار می‌گیرد که قادر است به‌طور دائم میزان بارش‌ها و آب‌های جاری را رصد و پایش کرده و نسبت به خطرات احتمالی هشدارهای لازم را صادر کند.»