محصولات دشمن در ویترین

زهرا رستگارمقدم ـ روزنامه‌نگار

واردات محصولات آمریکایی در بازار لوازم خانگی، به‌راحتی اتفاق نمی‌افتد. بسیاری از این محصولات با توجه به اعمال تحریم‌های گسترده علیه ایران، از طریق امیرنشین دوبی صورت می‌گیرد. واردکنندگان ایرانی این کالاها را به واسطه سفارش از طریق شرکت‌هایی که در امارات وجود دارند، از شرکت تولیدکننده در ایالات متحده خریداری می‌کنند و محموله‌های وارداتی‌ای که از آمریکا برای امارات بارگیری شده، پس از تخلیه در این کشور به مقصد بنادر جنوبی ایران بارگیری مجدد می‌شود؛ از اپل تا نایک، گپ، اسپریت و جنرال‌الکتریک.

بازار لوازم خانگی آمریکایی
وجود یخچال‌های ساید بای ساید جنرال‌الکتریک، وستینگ‌هاوس و ویرپول، در تهران جای تردید دارد. چرا‌؟ چون هیچ شرکت آمریکایی‌ای حاضر نیست با وجود تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران، در تهران دفتر نمایندگی احداث کند. واردات محصولات آمریکایی در بازار لوازم خانگی نیز از طریق امیرنشین دوبی است. روش دیگر اما سفارش آن از بازارچه‌های غربی ایران است. کالاهای خانگی آمریکایی که حجیم بوده و اندازه‌های بزرگ دارد، توسط کولبرها وارد مرزهای غربی ایران نمی‌شود و تجار این منطقه مجبورند مانند تجار تهرانی این محصولات را از امارات خریداری و وارد ‌کنند. در میان این محصولات جنرال الکتریک با اختلاف محبوب‌ترین برند در میان لوازم خانگی آمریکایی و دارای بالاترین نرخ اعتماد و رضایت در میان مصرف‌کنندگان ایرانی است. اگرچه حالا این محصول در ایران قیمت بسیار بالایی دارد و تعمیرات و تعویض قطعات آن نیز هزینه‌بر است. ویرپول (Whirpool) یکی دیگر از برندهای لوازم خانگی آمریکایی است؛ یخچال فریزر، ماشین لباسشویی، ماشین ظرفشویی، ساید بای ساید و جاروبرقی‌اش به‌ترتیب بیشترین سهم بازار لوازم خانگی ساخت آمریکا را به‌خود اختصاص داده. مابه(Mabe) نیز که ذیل جنرال الکتریک است در بازار ایران کمتر شناخته شده است، ولی تعمیرکاران لوازم خانگی معتقدند میزان رضایت مشتری از این برند نیز بسیار بالاست. پروفایل (Profile) از دیگر شرکت‌های زیرمجموعه جنرال الکتریک، یخچال‌هایش در ایران محبوبیت بسیاری دارد. البته اکنون به‌دلیل تحریم و قیمت بالای محصولات این کمپانی، مدل‌های قدیمی‌تر آن خرید و فروش می‌شود.
اما این یخچال در بازار ایران از 69میلیون تومان تا 180میلیون خرید و فروش می‌شود. مثلا مدل یخچال ساید بای ساید جنرال الکتریک مدل CFE28USHSS در بازار 173میلیون تومان است.

پوشاک با مارک usa
نایک، تامی هیلفیگر، گپ و اسپریت، برندهایی آمریکایی در پوشاکند که در تهران، شهرهای شمالی و مرکزی ایران نمایندگی فروش دارند. تامی هیلفیگر نامی بسیار آشنا در دنیای مد و یکی از بزرگ‌ترین و مشهورترین طراحان دنیاست. محصولات متنوع این برند در کشورهای مختلف دنیا ازجمله ایران به فروش می‌رسد و شعبه مرکزی آن در آمستردام هلند است. گپ نیز یک شرکت تولیدکننده لباس در سان‌فرانسیسکو کالیفرنیاست. برند اسپریت نیز در ایران و شهرهای بزرگ این کشور کاملاً شناخته‌شده است و فروش آن در میان شهروندان ایرانی به‌دلیل تنوع محصولات قابل توجه است. نایک تقریباً معروف‌ترین برند لباس و وسایل ورزشی است که شهرت جهانی دارد. این برند آمریکایی بعضی محصولاتش در ایران موجود است یا توسط بعضی افراد وارد می‌شود. هرچند محصولات نایک در ایران بسیار محدود و قدیمی است یا در کوتاه‌مدت به اتمام می‌رسد.
تیشرت‌های مردانه تامی هیلفیگر بیش از دو میلیون تومان قیمت‌گذاری می‌شود و کیف زنانه این برند بین 8تا 13میلیون تومان به فروش می‌رسد. شلوار ورزشی کلاسیک مردانه نایک در ایران بین 3تا 5میلیون تومان قیمت‌گذاری شده است. اما برای خرید سه جفت جوراب مارک گپ باید 600هزار تا یک میلیون و 200هزار تومان خرج کنید.

خودرو از منطقه آزاد تا دولتی
خودروهای آمریکایی جنرال موتورز و برندهایی چون کرایسلر، شورلت، جی.ام.‌سی و بیوک گاهی در خیابان‌های ایران به چشم می‌خورد، اما این خیلی مرسوم نیست. واردات کلیه خودروها با حجم موتور بالای 2500سی.سی چه آمریکایی و چه غیرآمریکایی به کشور ممنوع است. از سویی براساس قانون، خودروهای آمریکایی جز در مناطق آزاد امکان تردد ندارند، بنابراین عرضه آنها در تهران غیرممکن است. با این حال همیشه استثناهایی نیز وجود دارد. مثل سال‌های گذشته که تعدادی هامر توسط دولت به مزایده گذاشته شد و پلاک ملی دریافت کرد. این خودروها در حقیقت سال‌ها قبل در مدل‌های ۲۰۰۷ و ۲۰۰۸ برای چند ارگان دولتی وارد شده بود که استفاده‌های خارج از جاده و امدادی و برای ستاد بحران داشت، اما به‌مرور زمان، دولت وقت تصمیم گرفت این خودروها را به مزایده بگذارد و به این صورت چند دستگاه هامر H2 به‌صورت رسمی پلاک ملی دریافت کردند. جمعاً حدود ۱۵ دستگاه هامر در این مزایده شرکت کردند و هر کدام زیر یک‌میلیارد تومان قیمت خوردند. قیمت هامر مدل ۲۰۰۷ (اچ ۲) در سال ۹۵ که تعداد محدودی از آن پلاک ملی شده بود، یک میلیارد و 700میلیون تومان بود.
کاترپیلار اما هنوز در ایران یک سر و گردن از دیگر محصولات این بخش بالاتر است. تا پیش از توقف همکاری‌ها، محصولات این شرکت در اغلب پروژه‌های راه‌سازی و معدنی ایران به‌کار گرفته می‌شد. این شرکت بزرگ‌ترین تولید‌کننده ماشین‌آلات سنگین عمرانی و معدنی، دیزل و گاز طبیعی و توربین‌های گازی است. کاترپیلار آمریکایی چند سال پیش با ارسال نامه‌ای به یک گروه لابی حامی‌ تحریم‌ها علیه ایران در ایالات متحده اعلام کرد، با وجود تحریم‌های آمریکا علیه ایران در گذشته محصولات ساخت این شرکت از طریق شرکت‌های اقماری آن در اروپا به‌صورت محدود به ایران ارسال می‌شد. براساس اعلام شرکت کاترپیلار، شرکت‌های تابعه این شرکت در اروپا محصولات آن را به واسطه‌هایی در خارج از ایران می‌فروختند و آنها نیز این تجهیزات را در اختیار مشتریان ایرانی خود قرار می‌دادند. این شرکت اعلام کرده بود که معاملات به‌طور کامل در چارچوب قوانین تجاری ایالات متحده آمریکا صورت می‌گرفته است.

از اپل تا سیگاری که دود می‌شود
براساس آمارهای منتشر شده، بیشترین میزان فروش محصولات اپل در خاورمیانه در بازار ایران است. با این حال، این شرکت آمریکایی نمی‌تواند در ایران نمایندگی فروش و خدمات داشته باشد. شرکت‌هایی که به نوعی محصولات اپل را در ایران گارانتی می‌کنند ضمانت‌نامه و خدمات پس از فروش آنها تنها مربوط به ‌خود این شرکت‌هاست. بنابراین نماینده رسمی‌ شرکت اپل در ایران وجود ندارد و فروشگاه‌هایی که با نام Apple Store در ایران فعال هستند به‌دلیل نبود قانون کپی‌رایت در ایران این نام را برای فروشگاه خود انتخاب کرده‌اند و این فروشگاه‌ها نیز بنابر تحریم‌های آمریکا ارتباطی با شرکت اپل ندارند. تمام محصولات اپل که به بازار ایران می‌رسد از کشور امارات تهیه می‌شود و از این‌رو با قیمتی بالاتر از دیگر کشورها در ایران به ‌دست مشتریان می‌رسد. مثلا برای خرید گوشی موبایل اپل مدل iPhone 12Pro Max A2412 باید 46میلیون و 300هزار تومان خرج کنید. یا برای خرید لپ‌تاپ این برند، مثلا مدل 16اینچی MacBook Pro MVVK22019باید 62میلیون تومان بپردازید. برای خرید اپل واچ سری 6 هم باید 11میلیون و 300هزار تومان جیب خود را خالی کنید. گاهی مجبورید از ایده‌آل‌ها فاصله بگیرید و سیگاری دود کنید. وینستون، کنت و مارلبورو بیشترین سهم را در بازار دخانیات ایران دارند. اما اگر در این میان مارلبورو را انتخاب کردید که تولید و وارداتش در ایران ممنوع است از بازار سیگارهای قاچاق ایران یک بسته سیگار مارلبورو قرمز اورجینال 59تا 100هزار تومان است.