راه دراز قم برای داشتن صنعت گردشگری

فاطمه امامی | قم- خبرنگار:‌

شکل‌دهی به قم به عنوان شهری مهربان با مسافر که بتواند در تعطیلات در قامت یک میزبان خوب ظاهر شود نیاز به ایجاد زیرساخت‌هایی دارد که در هر موقعیتی مانند نوروز یا نیمه شعبان کمبود آن به چشم می‌آید و برای مردم و زائران آزاردهنده است. در این مسیر البته کم و بیش همه مدیران ریز و درشت استان نقش دارند. 
 «رضا سیار» فرماندار قم یکی از همان مدیرانی است که می‌گوید دامنه مسئولیت‌هایش به همه تصمیم‌هایی که در قم گرفته می‌شود، مربوط است. سیار معتقد است قم برای تبدیل شدن به مقصد گردشگری راه درازی در پیش دارد و تازه چند وقتی است انسجام و همدلی لازم برای این مسیر شکل گرفته است. با این مدیر کهنه‌کار به گفت‌وگو نشسته‌ایم. 


با وجود تاکیدهایی که به مسأله گردشگری و ضرورت فراهم کردن زیرساخت‌های اسکان در قم می‌شود اما ماحصل کار چیزی نیست که انتظار مردم و زائران را برآورده کند. چرا این گونه است؟ 

واقعیت این است که ده‌ها مؤلفه در تحقق نیافتن اسکان دخیل است. نخستین مؤلفه‌ای که ورود بخش خصوصی را به این بخش دچار تزلزل در تصمیم کرده، استمرار نداشتن مسافر در طول سال در قم است. یک سرمایه‌گذار برای یک مدت زمان بسیار محدود سرمایه‌گذاری عظیمی در هتل‌سازی در قم می‌کند. اگر مقایسه‌ای بین قم و مشهد داشته باشیم، در قم در طول هفته شب چهارشنبه و شب جمعه مسافران زیادی داریم که مجموع این دو شب در هر هفته بالای 100 هزار نفر است. این فقط دو شب است و جنسش جنس اقامتی نیست که شب بماند و تخت اشغال کند. 
شاهد این موضوع هم مشاهده وضعیت یک مجموعه اسکان ارزان نزدیک مسجد جمکران است. یک مجموعه بخش خصوصی با مدل سوئیت با کیفیت 3 سال است که ساخته شده و ظرفیت آن که متعلق به مسجد جمکران است حدود یک میلیون نفر است. این واحد حتی در شب‌های چهارشنبه و شب‌های جمعه خالی است. در حالی که قیمت این واحد یک‌سوم بخش خصوصی است. همین موضوع نشان می‌دهد بخش عظیمی از زائرانی که به قم می‌آیند، قصد اقامت ندارند. 

چرا این تفاوت میان قم و دیگر شهرهای زیارتی وجود دارد؟ 

یک دسته از زائران ما قم را به عنوان مقصد انتخاب نمی‌کنند بلکه به عنوان یک شهر عبوری به قم نگاه می‌کنند. از این بابت سرمایه‌گذار بخش خصوصی که آمار زائران را هم در دست دارد از وضعیت واحدهای موجود اقامتی، جرأت سرمایه‌گذاری ندارد. 
باید سرمایه‌گذاری هتل‌سازی از ناحیه دولت مورد حمایت شود. شعار این موضوع داده شده اما در مرحله عمل خیلی اختلاف داریم. شهرداری قم نسبت به این موضوع 4 سال است تغییر رویکرد داده و در این زمینه حمایت می‌کند. 
تا زمانی که قم مقصد گردشگری نباشد این مشکل را داریم. در قم باید ظرفیت‌های ماندگاری زائر را پررنگ کنیم. ایراد ما در این عرصه نرم‌افزاری است. هم‌زمان با شکل‌گیری زیرساخت‌ها متولیان امور گردشگری باید آثار تاریخی، امامزادگان قم و جاذبه‌های دیگر را معرفی کنند و شهرداری هم در این عرصه باید فعال شود. مسیر رسیدن به این جاذبه‌ها هم باید بهسازی و زیباسازی شود. 
از طرفی کسانی که در شرایط آب و هوایی قم برای زیارت می‌آیند، طبقه متوسط به پایین هستند و وقتی قرار است اقامتگاه ایجاد کنیم باید این موضوع را هم در نظر بگیریم. 

مدت‌هاست گفته می‌شود این اتفاق‌ها باید رخ دهد. کی قرار است این گفته‌ها به عمل تبدیل شود و اشکال کار کجاست؟ 

اشکال این است که هم‌افزایی کامل بین چند رکنی که اثرگذار هستند تاکنون نبوده و در حال ایجاد شدن است و البته این روند بسیار کند 
است. 
اکنون شهردار نگاه توسعه‌ای دارد و اقدام‌هایی که توسط شهرداری در حال انجام است به نوعی به آماده کردن زیرساخت‌های گردشگری کمک می‌کند. این موضوع بسیار مؤثر است چرا که هر کاری در شهر به مجوز شهرداری نیاز دارد. 
آکواریوم شهری، باغ پرندگان، پارک آبی، سورتمه و... از جمله پروژه‌هایی است که شهرداری در دست دارد و نقطه مثبت فعالیت‌ها محسوب می‌شود. 
موزه شهدا پروژه اثرگذار دیگری است که به کندی پیش می‌رود. مشکلی بین اداره‌های کل اوقاف و امور خیریه و مسکن و شهرسازی درباره زمین‌های کوه خضر وجود داشت و شهرداری هم موجب توقف کار شده بود. حل این مسأله طول کشید و در نهایت پذیرفتند این منطقه به عنوان یک لکه گردشگری مطرح شود و شهرداری در این زمینه سرمایه‌گذاری کند. امسال ساخت این پروژه شروع می‌شود. اختلاف‌ها هم حل شده است. سند به نام مسکن و شهرسازی است و اوقاف حق قانونی ندارد و فقط تولیت مسجد را دارد. 

در همین عرصه ضعف زیرساخت‌های گردشگری انتقادهای بسیاری به بلوار پیامبر اعظم(ص) گرفته می‌شود که نتوانسته 7 کیلومتر بدنه را در اختیار نیازهای زائران قرار دهد. چرا کار سرمایه‌گذاری در این بلوار از سوی مسئولان تسریع نمی‌شود؟ 

در 6 ماه گذشته تلاش‌های بسیار خوبی در این زمینه صورت گرفت. آخرین سرمایه‌گذار 28 اسفند آمد و با وجود مشکلاتی که داشت برای شکل‌دهی به یک واحد اقامتی بزرگ مجوز گرفت و ما هم در شورای تطبیق به این موضوع کمک می‌کنیم. 
مجموعه واحدهای گردشگری که در بلوار پیامبر اعظم(ص) مجوز گرفته‌اند تاکنون حدود 5 مورد هستند. یک مورد توسط شرکت تعاون سپاه در حال ساخت است. 
فقط هم موضوع به پیامبر اعظم(ص) ختم نمی‌شود، در نقاط مختلف شهر هم مجموعه‌های گردشگری در حال شکل‌گیری هستند. 
توافق شهرداری و آستانه در میدان مطهری هم به مرحله تصمیم رسیده تا این نقطه نیز به کمک جذب گردشگر بیاید. اختلاف شهرداری و آستانه درباره مجموعه متروکه مجاور میدان مطهری به صفر رسیده است. تا یک سال و نیم پیش اراده به حل این مشکل نبود و الآن به تفاهم رسیده است. از طرفی در این محدوده بخش خصوصی وارد کار شده است که توانمندی این کار را دارد و محله حائری هم به عنوان یک محله پایلوت انتخاب شده است.