بحران قیمت میوه زیر سایه دعواهای صنفی

فرخنده رفائی ـ خبرنگار

گرانی، الگوی میوه خوری را بین ایرانی‌ها تغییر داده است. دیگر از خریدهای جعبه‌ای و صندوقی خبری نیست. سینی‌‌ بعضی از میوه‌ها در میوه فروشی‌ها گاهی تا ساعات پایانی شب بیشتر از یک‌بار شارژ نمی‌شود چون یا مشتری نیست یا خریدها با وسواس و ریزبینی و با نگرانی از موجودی کارت‌های بانکی انجام می‌شود. قیمت میوه‌های تابستانی که حالا دیگر کم‌کم از مرحله نوبرانگی هم عبور کرده‌اند، هنوز آنقدر بالاست که خرید فقط ۲کیلو میوه از میوه‌فروشی‌ها بیش از ۱۰۰هزار تومان هزینه دارد. انجیر سیاه ۸۰هزار تومان، توت‌فرنگی ۷۰هزار تومان، زردآلو ۸۰ هزار تومان، انگور یاقوتی ۶۰ هزار تومان، هلو بین ۳۵تا۴۰هزار تومان، شلیل ۳۰تا۴۰، گیلاس بین ۲۸تا۶۰ هزار تومان، آلبالو ۳۰تا۴۰هزار تومان و این لیست با قیمت‌هایی در همین حدود ادامه پیدا می‌کند. ارزان‌ترین میوه فصل تابستان یعنی هندوانه را هم کمتر از ۵۰هزار تومان نمی‌توان خرید، مگر اینکه شانس یار باشد و هندوانه کوچک زیر ۵کیلو پیدا شود. برای یک خربزه 2کیلویی حداقل ۳۰هزار تومان و برای یک طالبی یک کیلویی دست‌کم ۲۵هزار تومان باید پول داد و بگذریم از اینکه در این گرمای تابستان وقتی خسته و تشنه به خانه برگشتی، یک طالبی خنک فقط خوراک یک نفر است و نه یک خانواده.

وعده ارزانی
مسئولان مثل همیشه وعده ارزان شدن می‌دهند. رئیس اتحادیه بارفروشان میادین میوه و تره‌بار استان تهران از کاهش بیش از ۲۰درصدی قیمت انواع میوه تا پایان هفته خبر داده و گفته که طبق محاسبات انجام شده در هفته پایانی بهار قیمت همه اقلام میوه‌ و تره‌بار به‌دلیل افزایش 2تا3برابری عرضه، کاهش ۱۰تا۱۵درصدی داشته است. براساس اعداد و ارقام ارائه شده از سوی مصطفی دارایی‌نژاد، در میادین اصلی میوه و تره بار تهران، هر کیلو طالبی ۵تا۵هزارو۵۰۰ تومان، هر کیلوگرم هندوانه ۳هزار و۳۰۰ تا ۴هزار و۵۰۰ تومان، هر کیلوگرم گیلاس ۱۵تا۳۵هزار تومان، هر کیلوگرم هلو ۱۵تا۱۷هزار تومان و هر کیلوگرم شلیل ۱۰تا ۱۶هزار تومان عرضه می‌شود، اما این قیمت‌ها، قیمت‌هایی نیست که در مغازه‌ها شاهد آن باشیم. این مقام صنفی 2تا3برابر شدن قیمت میوه از میادین تا مغازه‌های سطح شهر را به گرانفروشی خرده‌فروشی‌ها نسبت داده و از نظارت دقیق بر عرضه‌های انجام شده در میادین اصلی گفته است، اما در سوی دیگر ماجرا، خرده‌فروشی‌ها نیز اتهام گرانفروشی را گردن نمی‌گیرند.

توپ را به زمین میوه‌فروش نیندازید
رئیس اتحادیه فروشندگان میوه و تره‌بار تهران ادعای بارفروشان مبنی بر گرانفروشی مغازه‌ها را انداختن توپ به زمین دیگران توصیف می‌کند و معتقد است گرچه ممکن است تخلف‌هایی هم از واحدهای صنفی سر بزند، اما اگر هم آشفتگی قیمتی در بازار مشاهده می‌شود، این آشفتگی نشأت گرفته از هرج و مرج قیمتی در میادین اصلی است. اسدالله کارگر در گفت‌وگو با همشهری، آمادگی خود و مجموعه اتحادیه را برای سرکشی به میوه‌فروشی‌ها در حضور رسانه‌ها اعلام می‌کند و می‌افزاید: اعضای اتحادیه میوه و تره‌بار، قیمت‌گذاری را براساس فاکتورهای خریدشان انجام می‌دهند، اما هرج و مرج در میادین اصلی باعث می‌شود گاهی بین دو میوه‌فروشی با ۲۰قدم فاصله 2قیمت متفاوت را برای یک کالا شاهد باشیم. وی به تجربه‌ خود در 2بازدید از میادین اصلی اشاره می‌کند که در آن قیمت انگور پیش‌رس(یاقوتی) در ساعات ابتدایی شب کیلویی ۴۰هزار تومان و همان محصول در ساعات ابتدایی صبح روز بعد ۲۰هزار تومان بوده است. به اعتقاد او، آشفتگی بی‌دلیل قیمت در میادین اصلی، زنجیروار به مغازه‌ها منتقل می‌شود و درحالی‌که 2مغازه فاکتورهایی معتبر دارند، ناچارند 2قیمت متفاوت برای محصولشان تعیین کنند که بحق، برای مردم گیج‌کننده است. کارگر، با تأکید بر نظارت مستمر و پیگیر اتحادیه بر واحدهای صنفی براساس فاکتورهای خرید، به موضوع کشف قیمت براساس درجه‌بندی کیفیتی محصولات اشاره می‌کند که قیمت‌های متفاوتی را در مغازه‌های مناطق مختلف موجب می‌شود.

مردم خریدشان را مدیریت می‌کنند
کاهش قدرت خرید مردم به‌ویژه در یک سال گذشته الگوهای قدیمی مصرف را مخصوصا در زمینه خوراکی‌ها تغییر داده و حالا تقریبا در هیچ کالایی از خریدهای عمده نشانی نیست. میوه‌فروشی‌ها از کاهش مشتری می‌گویند و معتقدند از پارسال تا امسال حداقل ۳۰درصد کمتر بار می‌خرند و به همین میزان هم کمتر می‌فروشند. یک میوه فروش در غرب تهران در گفت‌وگو با همشهری می‌گوید که خرید روزانه‌شان از میدان اصلی نسبت به پارسال بین ۲۰تا۳۰درصد کاهش یافته چون بازار بیش از این کشش ندارد. به‌گفته او در فصل تابستان به‌دلیل گرما و فسادپذیری بیشتر میوه‌ها، خرید بالا ریسک زیادی دارد و این در حالی است که روی قیمت‌های روزانه هم نمی‌توان حساب بلندمدتی باز کرد. با وجود کاهش ۳۰درصدی خرید، درآمد روزانه میوه‌فروشی‌ها تغییر چندانی نکرده و این تنها به‌دلیل قیمت بالای میوه‌ها در تابستان امسال است. قیمت برخی از میوه‌های تابستانه بعد از گذشت یک‌ماه از ورودشان به بازار نهایتا ۱۰تا۲۰درصد کاهش یافته و این موضوع، بعضی از ارقام میوه را برای قشر زیادی از مردم به کالای لوکس تبدیل کرده است. با این حال رئیس اتحادیه فروشندگان میوه و تره بار تهران معتقد است مردم از خرید میوه کم نکرده‌اند و فقط دارند خریدشان را مدیریت ‌می کنند. کارگر البته کوچک شدن سبد خرید مردم را انکار نمی‌کند، اما اعتقاد دارد تنها بین ۱۵تا۲۰درصد کاهش خرید به‌علت توان پایین اقتصادی است و در بیشتر موارد، در دسترس بودن و عرضه مناسب باعث شده مردم به جای پیروی از الگوهای سنتی خرید، به جای خرید ۵کیلو میوه در یک روز، مایحتاجشان را متنوع‌تر و به‌طور روزانه تهیه کنند تا میوه در منازلشان فاسد نشود. از اعداد و ارقام مطرح شده از سوی مسئولان صنفی که بگذریم آنچه انکارناشدنی است و مردم آن را با تمام وجود لمس می‌کنند، گرانی است. قدرت خرید بسیاری از مردم به‌ویژه خانوارهای پرجمعیت جوابگوی تامین حداقل نیازها نیست و بحران قیمت در بازار میوه به هر دلیلی که باشد، غیرقابل چشم‌پوشی است. شرایط برای بعضی از خانواده‌ها به قدری دشوار شده که ترجیح می‌دهند هنگام خرید میوه فرزندانشان را با خود همراه نکنند تا مبادا از پس ارضای هوس‌های کودکانه آنها برنیایند و این در شرایطی است که آمارهای تولید میوه در کشور، خبر از مازاد تولید می‌دهد؛ مازادی که مشخص نیست سر از کجا در می‌آورد وقتی جیب مردم برای خرید خالی است.