مردم و کارشناسان از دولت سیزدهم چه می‌خواهند
شایسته‌سالاری مطالبه مردم در آذربایجان‌شرقی
ضرورت به کارگیری مدیران توانمند، ارتقاء فرهنگی، توسعه راه‌های ریلی و توجه به صنایع خرد از جمله دیگر مطالبات مردم و کارشناسان استان از دولت سیزدهم است
سید مرتضی احمدپور-خبرنگار
آذربایجان شرقی به عنوان یکی از قطب‌های اقتصادی و صنعتی کشور با وجود تمام ظرفیت‌ها و توانمندی‌ها به اذعان گزارش‌های مستند مسئولان برنامه‌ریزی و آمار استان در سال‌های اخیر، مهاجر فرست‌ترین استان کشور لقب گرفته است.
ظرفیت‌های بالقوه متعدد این استان در صورت بالفعل شدن می‌توانند جهش‌های بزرگ اقتصادی را نه تنها برای استان و شمالغرب بلکه در کل کشور رقم بزنند و موجب توسعه متوازن شوند. عدم تکمیل راه‌های ارتباطی مانند آزاد راه تبریز- بازرگان که شاهراه ارتباطی به اروپا و جهان است موجب شده تا اقتصاد کشور در بخش شمالغرب با بن بست بزرگی روبرو شود. همچنین راه‌آهن سراسری در رسیدن به تبریز و سپس مرزهای شمال غربی کشور ناکام مانده است. راه‌آهنی که دروازه ورود ایران به اروپا محسوب می‌شود و در صورت تحقق می‌تواند تحولی بزرگ در صنعت و اقتصاد کشور و استان ایجاد کند.
وعده احداث فرودگاه، راه جاده‌ای مناسب و راه‌آهن سریع‌السیر به منطقه آزاد ارس به عنوان یکی از مهمترین مناطق آزاد کشور در سال‌های اخیر همچنان برزمین مانده و با وجود تاکید مدیران قبلی به بر تحقق وعده‌ها، اما در عمل اتفاق مهمی رخ نداده است. پروژه انتقال آب ارس به تبریز نیز همچنان در منطقه آزاد ارس زمین‌گیر شده و کارشناسان آب هشدار داده‌اند در صورت عدم تسریع در تکمیل این پروژه تا یکی دو سال آینده، بحران آب جدی‌تر از همیشه متوجه تبریز و شهرهایی مانند شبستر، صوفیان و مرند خواهد شد. بی توجهی عمده به اصلاح بافت حاشیه‌ای تبریز و شهرهای بزرگ استان از جمله مرند و مراغه موجب شده تا علی‌رغم وعده دولت مردان مبنی بر کاهش جمعیت حاشیه‌ای تا سال 1400 در عمل بر جمعیت بافت حاشیه‌ای تبریز افزوده شود. چنان‌که در حال حاضر قیمت مسکن در بافت حاشیه‌ای مناطقی مانند کوی ابوذر شهرک رشدیه بیش از 500 میلیون تومان به ازای یک واحد 130 متری باشد.
بی توجهی به توسعه اقتصاد دیجیتال
طاهر خیری، کارشناس ارشد رسانه و مدرس علوم ارتباطات توسعه نیافتن اقتصاد دیجیتال را یکی از معضلات استان می‌داند و می‌گوید: باوجود اینکه در حال حاضر ضریب نفوذ اینترنت در آذربایجان شرقی به ۷۳ درصد و پوشش جمعیتی تلفن همراه نیز به حدود ۹۵ درصد رسیده است اما این استان سهم چشمگیری در بازار دیجیتال ندارد.
وی ادامه می‌دهد: 2500 شرکت فناورانه نتوانسته‌اند سهمی در بازار دیجیتال کشور به دست آورند و این ضربه مهلکی به اقتصاد استانی است که 85 درصد آن را بخش خصوصی تشکیل می‌دهد. بنابراین دولتمردان بعدی باید به توسعه دیجیتال مارکتینگ در استان توجه خاصی داشته باشند.
مرگ صنایع خرد
نادر بهرنگی مدیر انجمن کارآفرینان غرب تبریز نیز با بیان اینکه در حال حاضر صنایع کوچک و متوسط استان با دو چالش بیمه و مالیات روبرو هستند، ادامه می‌دهد: این استان بر خلاف استان‌های صنعتی دیگر متکی به صنایع مادر و بزرگ نیست بلکه صنایع خرد و متوسط شاکله صنعتی آن را تشکیل می دهند. اگر به دو چالش مالیات و بیمه در استان توجه جدی نشود، این شرکت‌ها و صنایع کوچک هستند که با وجود سهم عمده در اقتصاد استان زمین‌گیر خواهند شد و به تبع آن صنایع بزرگ و حوزه اشتغال نیز آسیب می‌بیند.
وی خاطر نشان می‌کند: کارگاه‌های زیر 10 نفر در استان گردش مالی قدرتمندی ندارند و در صورت عدم تامین مالی ورشکسته می شوند. از سوی دیگر ضعف نظام بانکداری دراستان و وابسته بودن به شعب مرکزی در تهران، قدرت مانور را از این بانک‌ها سلب کرده است.
آسیب‌های اجتماعی در روستاهای حاشیه‌ای
ثریا عالی، کارشناس امور اجتماعی به مشکل دیگری در کلانشهر تبریز اشاره و بیان می‌کند: در حال حاضر روستاهای حاشیه‌ای تبریز مانند باغ معروف، کجوار، آناخاتون و کرکج به کانون‌های آسیب‌زا مبدل شده‌اند. این روستاها دیگر بافت جمعیتی سابق را ندارند و قومیت‌های مختلفی از شمالغرب و حتی غرب کشور را در خود جای داده‌اند که به علت ضعف دهیاری‌ها در ساماندهی ساخت و ساز و ورود بی رویه جمعیت، عملا کنترل اجتماعی در این روستاها از بین رفته است.
وی ادامه می‌دهد: به عنوان مثال روستای چند ده‌هزار نفری باغ معروف تنها یک کلانتری دارد و در این کلانتری هم نفرات معدودی برای بررسی آسیب‌های اجتماعی و مشاوره‌های اجتماعی حضور دارند. به نظر می‌رسد دولت بعدی بایدگام‌های اساسی برای ساماندهی اجتماعی در این روستاها بردارد.
این کارشناس امور اجتماعی به آمار اعتیاد، فقر و بزه در این روستاها اشاره و تاکید می‌کند: این روستاها، تبریز را از شرق تا غرب در بر گرفته‌اند و غفلت از این موضوع مهم در سال‌های گذشته جای سوال دارد.
چالش مدیریت و فرهنگ سازی
اما معاون اسبق سیاسی، امنیتی و اجتماعی استاندار آذربایجان شرقی با نگاهی کارشناسانه به معضلات و مشکلات استان می‌گوید: ضعف فرهنگی و نبود شبکه ارتقای فرهنگی منسجم دراستان با وجود رشد شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌ها، موجب مدیریت‌های چندگانه فرهنگی شده است. مدیریت‌های موازی و نبود هماهنگی در استان، تعلل در فرهنگ‌سازی و تغییر رفتار بهینه در بدنه جامعه را موجب شده است.
محمدعلی نصرتی تاکید می‌کند: مقوله فرهنگ به صورت اعم باید در استان مورد توجه بیشتر قرار گیرد تا شاهد خروجی‌های مطلوب در توسعه متوازن استان اعم از اجتماعی، اقتصادی، صنعتی و سیاسی باشیم.
فرمانده اسبق نیروی انتظامی استان با اشاره به ریشه‌های آسیب‌های اجتماعی و بیکاری در استان ادامه می‌دهد: تبریز و آذربایجان‌شرقی را معضلات متعدد اقتصادی و زیرساختی مانند نبود زیر ساخت‌های برق، مشکلات واحدهای تولیدی با بانک‌ها و... تهدید می‌کند که خروجی این مشکلات فقر و بیکاری و بزه است. وی عنوان می‌کند: شرایط فعلی استان در شان بدنه کارشناسی و جامعه دانشگاهی و متخصصان آن نیست و متاسفانه آن‌گونه که باید شاهد شایسته‌سالاری در استان نیستیم. در حالی که بیش از 200 هزار فارغ‌التحصیل در استان وجود دارد و باید از این ظرفیت استفاده بهینه کرد.
دبیر سابق شورای مبارزه با موادمخدر آذربایجان شرقی به راه اندازی مرکز ماده 16 در استان در دهه اخیر اشاره و عنوان می‌کند: این مرکز با هماهنگی مدیران استان توانست در کوتاه مدت آذربایجان شرقی را به عنوان استان بدون معتاد متجاهر مبدل کند و معتقدم با استفاده از مدیران قوی و شایسته می‌توان با وجود تمام کمبودها و مشکلات بازهم کارهای بزرگی در استان انجام داد.
نصرتی می‌افزاید: در استفاده از مدیران نباید بر وابستگی‌های جناحی تاکید کرد بلکه باید اصل بر شایسته‌سالاری و تخصص مدیران باشد. امیدواریم در دولت بعدی بحث مدیریت شایسته به عنوان یک چالش مهم دنبال شود.