لار؛ بهشتی در دامنه کوه دماوند

پرنیان سلطانی

این دومین سالی است که بهارمان تحت‌تأثیر کرونا قرار گرفته. خانه‌مانی و قرنطینه خانگی در این روزها باعث‌شده تا خیلی‌هایمان حتی متوجه تغییر فصل هم نشویم. شکوفه‌دادن درخت‌ها و سرسبزی طبیعت را ندیده‌ایم و هوای خوب بهاری را فقط از پنجره باز خانه نفس کشیده‌ایم. دشت بسیار زیبایی وجود دارد که نزدیک‌ترین دشت شقایق به پایتخت است. این دشت که به نام دشت «لار» شناخته می‌شود، یکی از زیباترین دشت‌های ایران است که این روزها با شقایق‌های قرمزش از هر رهگذری دل می‌برد. ضمن اینکه دشت لار در کوهپایه قله دماوند واقع شده و از این دشت می‌توان شاهد نمای بسیار زیبایی از کوه زیبای دماوند بود. اگر می‌خواهید منظره زیبای این روزهای بهاری را از دست ندهید و ریه‌هایتان را میهمان هوای دلچسب اردیبهشت کنید، با حفظ تمامی پروتکل‌های بهداشتی، با ما به سرزمین شقایق‌های قرمز بیایید.

منطقه حفاظت‌شده 
دشت لار بی‌شک یکی از زیباترین و خوش آب و هوا‌ترین دشت‌های اطراف تهران است؛ دشتی که در کوهپایه قله دماوند واقع شده و در تقسیمات کشوری، بخش شمالی و شمال شرقی آن در بخش لاریجان شهرستان آمل و بخش جنوبی و جنوب غربی‌اش در لواسانات شهرستان شمیران قرار دارد. این دشت زیبا که روزگاری شکارگاه شاهان ایرانی بود یا دست‌کم منطقه ییلاقی شاهان برای گذر از تابستان و فرار از گرمای شهرشان بود، در سال 1354پارک ملی شد و از سال 1361با مصوبه شورای‌عالی حفاظت محیط‌زیست، به‌عنوان منطقه حفاظت‌شده اداره می‌شود.

از سیرک و شیرین‌بیان تا کاسنی و گلپر
اما این دشت وسیع، پوشش گیاهی بسیار متنوعی دارد که بیشتر آن را گیاهان خوراکی و دارویی تشکیل می‌دهند. برای همین کسانی که این گیاهان را به خوبی می‌شناسند و از خواص درمانی‌شان مطلعند، اردیبهشت‌ماه هر سال خودشان را به دشت لار می‌رسانند تا با یک بغل گیاه خوراکی و دارویی به خانه برگردند. شاید برایتان جالب باشد بدانید دشت لار، معدن گیاهانی همچون آویشن، سیرک، پیازک، قارچ وحشی، کاسنی، گلپر، شیرین‌بیان، چای کوهی، بارهنگ، والک و... است.

تاریخچه دشت لار
با توجه به شکارگاه‌بودن دشت لار، اگر کنجکاو شده‌اید بیشتر درباره تاریخچه این دشت 73هزار هکتاری بدانید، باید بگوییم که منطقه لار در گذشته جزوی از ناحیه تاریخی قصران از توابع ری به‌حساب می‌آمده و جالب اینکه در کتاب‌های تاریخی، بارها و بارها نام «لار قصران» آمده است. مثلا در کتاب «تاریخ رویان» درباره امیر مسعود سربدار آمده است: «امیر مسعود از آنجا به ضرورت مراجعت کرده، بی‌توقف روی به حد مازندران نهاد و با پادشاه طغاتیمور جنگ پیوست. و طغاتیمور از آنجا (مازندران) گریخته، تابستان به لار قصران پناه برد.» یا مثلا در کتاب «تاریخ طبرستان» هم در ذکر بنیانگذار مسجد جامع کهنه آمل اینطور آمده: «آنچه به صحت مقرون است، آن است که شخصی مالکی مذهب آن مسجد را ساخته است و نبیره‌های بانی آن بنا هنوز در لار قصران هستند.» و همینطور با مطالعه کتاب‌های تاریخی مختلف می‌توان رد پای این دشت کهن را در لابه‌لای تاریخ ایران، به‌خصوص ناحیه قصران از توابع شهر ری دنبال کرد.

شقایق، زنبق و گل زرد
اما شکی نیست که هیچ‌کدام از این گیاهان و جانوران دشت لار، به اندازه شقایق‌های قرمز، زنبق‌های وحشی بنفش و ارغوانی و گل زرد، نتوانسته‌اند گردشگران را به این دشت رنگارنگ بکشانند. قطعا مهم‌ترین جاذبه توریستی دشت لار، وجود گل‌های بهاری آن است که عاشقان گل و مناظر بکر را از دور تا دور این دشت بزرگ، به این سرزمین شقایق‌ها، گل‌های زرد و زنبق‌های وحشی می‌کشاند. واقعیت این است که این دشت رنگارنگ در فصل بهار، بهترین فضا برای عکاسی به‌حساب می‌آید و منظره‌ای را پیش چشم شهروندان تهرانی ترسیم می‌کند که با توجه به شلوغی و ترافیک و آلودگی هوای همیشگی پایتخت، تا مدت‌ها از ذهن آنها بیرون نمی‌رود.

زیستگاه آهو، کل، بز و حتی افعی!
در کنار تنوع بی‌نظیر گیاهی در این دشت زیبا، لار زیستگاه بسیاری از ماهی‌ها، خزنده‌ها، پرندگان، حشرات و پستانداران است. جدای از کل و بز کوهی، قوچ و میش، آهو، مارمولک، روباه، موش صحرایی، قورباغه، لاک‌پشت، عقاب، کبک، خفاش، سنجاقک و... که می‌توانید آنها را به وفور در دشت لار ببینید. این دشت در دوردست زیستگاه افعی، بزمجه، گرگ، خرس قهوه‌ای، پلنگ و گراز هم هست! ضمن اینکه در رودها و دریاچه‌های این دشت هم ماهی قزل‌آلای خال قرمز پیدا می‌شود. درباره این نوع ماهی که بومی کشور کاناداست، اینطور گفته می‌شود که این ماهی‌ها در دوران حکومت پهلوی برای تکثیر به دشت لار منتقل شده‌اند.

نمای تمام‌قد کوه دماوند
اما وجود گل‌های رنگارنگ که در فصل بهار از دشت لار یک تابلوی نقاشی تمام‌عیار می‌سازد، تنها جاذبه گردشگری این دشت نیست. بسیاری از علاقه‌مندان به کوهنوردی هم خودشان را به این دشت می‌رسانند تا بتوانند نمای تمام‌قد کوه و قله دماوند را از نزدیک ببینند. از آنجا که دشت لار در کوهپایه کوه دماوند قرار دارد، مراجعه‌کنندگان به این دشت بدون اینکه هیچ مانعی جلوی دیدشان را بگیرد، به راحتی می‌توانند این کوه خوش قد و قامت را تماشا کنند. ترکیب آسمان آبی، ابرهای خامه‌ای رنگ، قله‌ای که بیشتر آن را در عکس‌ها دیده‌ایم و منظره‌ای که تا چشم کار می‌کند، در قرق شقایق‌های سرخ است، زیباترین قابی است که می‌توانید در این دشت تاریخی ببینید.

سد، چشمه و رودهای دشت لار
اگر فکر کرده‌اید با همین قاب‌های زیبا و پوشش گیاهی و جانوری منحصر به فرد، جاذبه‌های توریستی دشت لار به پایان می‌رسد، سخت در اشتباهید. این دشت وسیع آن‌قدر جاذبه گردشگری دارد که دیدن آنها قطعا در یک سفر یک‌روزه امکانپذیر نیست. دشت لار آن‌قدر جاذبه گردشگری بکر دارد که می‌توانید برای تمام آخر هفته‌های فصل بهارتان روی آن حساب کنید! وجود کوه‌های کوچک و بزرگ در این دشت که محلی‌ها آنها را با نام‌های دیو آسیاب، یخ کمر، سیاه‌چال، کبود و... می‌شناسند، در کنار رودهای سفیدآب، چهل بره، ورارود و...، دشت دیو آسیاب و دشت شقایق و همچنین آبشار «برف تنگه لار»، این محدوده را به یک منطقه گردشگری تمام‌عیار تبدیل کرده است. ضمن اینکه در این دشت چشمه‌های مختلفی هم وجود دارد که چشمه «دوبرار» زیباترین آنهاست.

چطور برویم؟
برای رسیدن به این دشت، راه‌های مختلفی از جاده هراز، روستای افجه لواسان، روستای گرمابدر فشم و روستای امامه وجود دارد، اما راحت‌ترین راه رسیدن به دشت لار، مسیر گردنه «قوچ‌خانی» است. برای گذر از این مسیر، از رودهن و روستای آردینه رد شوید، نیم ساعت که در جاده خاکی رانندگی کنید، به دشت لار می‌رسید.