اتکا به درآمدهای پایدار در کنار کاهش بدهی‌ها و هزینه‌ها

   سید محمود میرلوحی- رئیس کمیته اقتصاد و تنظیم مقررات شورای شهر تهران

تغییر رویکرد در استقراض از بانک‌ها یکی از مهم‌ترین تفاوت‌های دوره پنجم شورای شهر و  دوره‌های گذشته است. در این دوره ثابت شد که تراکم‌فروشی، شهرفروشی و اقداماتی از این دست راه‌حل مناسبی برای اداره شهر نیست. شروع این دوره با حجم زیادی از بدهی‌ها روبه‌رو بود که یکی از دلایل زیادی این بدهی‌ها،  این بود که مسئولان اشراف لازم را بر مسائل مالی و خزانه نداشتند، در نبود خزانه اصلی به حساب‌های خارجی و فاینانس‌ها اساسا توجهی نشده بود. در دوره‌ شهردار پیشین و پیش از آن با تمامی فاینانس‌ها به‌صورت دلار و ارز خارجی برخورد می‌شد که در شورای پنجم تمامی آنها به ریال تبدیل و بررسی‌های لازم انجام شد. همچنین اقداماتی در راستای بازگرداندن تعداد قابل‌توجهی از املاک از اسفند95 به بعد انجام شد که  دیر بودند و این اقدامات کافی نبودند. در این دوره تمامی تلاش خود را کرده‌ایم تا محل کسب درآمد از راه‌های گذشته نباشد و به سمت افزایش درآمدهای پایدار حرکت کنیم. در این راستا، طرح‌های تفصیلی که مورد بی‌اعتنایی قرار گرفته بودند اجرا شدند، باغاتی که طی 10سال اخیر 128هکتار آنها از بین رفت، حفظ شدند و به‌طور کلی به‌جای استقراض، بدهی‌ها در حال پرداخت است.
از آغاز کار شورای پنجم، اعضا به‌طور مستمر از شهردار گزارش تغییر و تحولات را خواسته و از بخش اقتصادی شهرداری نیز خواهان مشخص‌کردن تمامی بدهی‌ها شدند که با این اقدامات هم‌اکنون وضعیت بدهی‌ها مشخص است. در این چند سال حدود 8هزار میلیارد از بدهی‌های بانکی را حل و فصل کرده و به مشکلات پیمانکارانی که جلوی شهرداری تجمع ‌می‌کردند نیز رسیدگی کردیم. متأسفانه بخشی از بدهی‌ها مربوط به احکام قضایی است که به‌طور مرتب علیه شهرداری صادر شدند و از طریق ماده 7 فقط در سال گذشته توانستیم 1000میلیارد تومان از این احکام را لغو کنیم.
اگر این اقدامات پیگیری نمی‌شد شهرداری به‌عنوان سازمانی بدهکار شناخته می‌شد و دیگر سازمان‌ها با آن همکاری نمی‌کردند. اما هم‌اکنون نزد بانک‌های کشور اعتبار خوبی داریم که به این واسطه می‌توانیم با آنها همکاری کنیم. بدهی‌های بیمه کارکنان در دوره پنجم به تأخیر نیفتاد و در راستای بدهی‌های دوره قبل نیز ماهانه 70میلیارد تومان به تامین اجتماعی پرداخت می‌کنیم.
در سال 95رقمی حدود 5300میلیارد تومان استقراض انجام شده  بود و  اگر با شیوه‌های گذشته کار می‌کردیم درپایان دوره پنجم 120هزار میلیارد تومان بدهی داشتیم اما خوشحالیم که با تلاش‌های بسیار بدهی‌ها به زیر 60هزار میلیارد تومان رسیده است.
با وجود اینکه رقم تورم در چهارسال اخیر بالا بود، هزینه‌های ما با آن پیوند نخورد و بالا نرفت که اگر این اتفاق می‌افتاد نهایتا می‌توانستیم نیمی از اقدامات بهره‌برداری‌شده را انجام دهیم. تلاش‌ها در این جهت بود که انجام پرو‌ژه‌های بزرگ در شهر تهران مانند مترو، رانت‌زدایی ‌شده و رقابتی پیگیری شود. با همین روش نیز با وجود تورم‌های سنگین در این چهار سال، هزینه‌های شهرداری به‌شدت مهار شده است. البته در بخش حقوق و دستمزدها تأثیر تورم مهارشدنی نیست و طبق مصوبات دولت 30درصد سالانه افزایش دستمزد کارکنان را داشته‌ایم. در آغاز این دوره 800میلیارد تومان هزینه جاری داشتیم که این رقم اکنون به 1100میلیارد تومان رسیده است اما در هزینه‌های اجرایی و عمرانی با برنامه‌های صورت‌گرفته صرفه‎جویی‌های بسیاری انجام شد ه است.
از طرف دیگر در دوره پنجم بخش‌هایی را شناسایی کردیم که پیش‌تر درآمدی نداشتند و حالا به‌عنوان یکی از مراجع درآمدی شهرداری از آنها بهره‌برداری شده است. هم‌اکنون از محل پسماند خشک، اجاره غرفه در بوستان‌ها، اجاره املاک و در بحث آتشنشانی و پارکینگ، شهرداری درآمدهایش را سازماندهی کرده است. سیاست‌های جدید سبب شد که هزینه‌های اضافی مهار شده و به کیفیت کار نیز توجه شود. برای مثال شهرداری پنج‌کارخانه آسفالت غیرفعال داشت که با فعالسازی و بالابردن کیفیت آنها، سالانه 700هزار تن آسفالت در شهر ریخته می‌شود.
در بحث دستاوردهای شورای شهر پنجم، شاید شفافیت در کار و فعالیت را بتوان مهم‌ترین آنها دانست. در این دوره سازمان شیشه‌ای در شورای شهر به‌وجود آمد که تأثیرات زیادی در اصلاح کار و فعالیت‌ها داشت. رقابتی‌شدن فعالیت‌ها و رانت‌زدایی، از دیگر دستاوردهای این دوره بود، به شکلی که در این دوره دیگر هیچ قراردادی در شهرداری خارج از مقررات و آیین‌نامه معاملاتی شهرداری بسته نمی‌شود. پیش‌تر نیمی از قراردادها با ترک تشریفات بود ولی حالا تمامی قراردادهای بالای 200 میلیون تومان در سامانه شفافیت ارائه شده و با رقابت صورت می‌گیرند.
در راستای کاهش هزینه‌های جاری نیز دوره‌ پنجم، تنها دوره‌ای است که افزایش پرسنل نداشته درحالی‌که دوره‌های گذشته فقط در سال آخر حدود 13هزار نفر به عائله شهرداری اضافه کردند. همچنین در ازای 10هزار پرسنلی که بازنشسته شدند  افراد جدیدی استخدام  نشدند.
در دوره‌های قبلی اولویت شهرداری نگاه به پاستور و اهداف دولت بود اما در این دوره اولویت‌ها را به سمت مردم برگرداندیم، به‌صورتی که براساس نیاز شهروندان سیاست‌ها و برنامه‌ها را تنظیم کردیم. زمانی که مردم حمل‌ونقل عمومی و کنترل آلودگی هوا را مهم می‌دانند تلاش شده تا برای برطرف‌کردن این نیاز مردم تهران  پیگیری‌هایی انجام شود.
پیش‌تر گفته می‌شد که مسیر، مسیر شهرفروشی به هر قیمتی است اما در دوره پنجم توجه به باغات و محیط‌زیست شهری در دستور کار قرار گرفت. دیگر هدف استقراض و پول درآوردن نیست بلکه برای درآمد پایدار شهری تلاش می‌کنیم.