کارخانه سیمان موزه صنعت می‌شود

محمود مولایی ـ خبر‌نگار

حفظ و نگهداری بناهای تاریخی ارزشمند در شهر تهران یکی از اولویت‌های شهرداری است؛ بناهایی که تنها قدیمی نیستند و عبارت «ارزشمند» نیز به آن اضافه می‌شود تا اهمیت موضوع را نشان دهد؛ بنابراین، حفظ و احیای بناهای تاریخی ارزشمند ضرورت دارد و حتی شورای شهر تهران مصوباتی در این زمینه داشته است. ازجمله این مصوبات می‌توان به «فرایند صدور پروانه مرمت و بهره‌برداری از بناهای تاریخی و ارزشمند شهر تهران» اشاره کرد. دیروز، روز جهانی محوطه‌ها و بناهای تاریخی بود؛ روزی که 38سال پیش توسط شورای بین‌المللی محوطه‌ها و بناهای تاریخی (ایکوموس) پیشنهاد شد. این پیشنهاد یک سال بعد در بیست‌ودومین مجمع عمومی سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد تصویب شد. از آن سال تاکنون ایکوموس هر ساله با اعلام یک شعار به برنامه‌ها و فعالیت‌های خاصی که در این روز توسط افراد، سازمان‌ها و جوامع تدارک دیده می‌شود، جهت می‌دهد. به همین مناسبت، همشهری درباره اقدامات شهرداری تهران در حفظ و نگهداری از بناهای تاریخی ارزشمند ازجمله کارخانه سیمان ری با ابوالفتح شادمهری، مدیریت بافت تاریخی و بناهای تاریخی شهرداری تهران گفت‌وگویی داشته است.
آقای شادمهری، برای حفظ کارخانه سیمان شهرری چه اقداماتی صورت گرفته و به‌طور کلی اهمیت این موضوع در شهرهای جهان چگونه دیده شده است؟
در میراث تاریخی یکی از موضوعات و بندهایی که به آن اشاره شده، بحث میراث صنعتی است. ما در این بحث، موضوعات مختلفی را که در شهر تهران وجود دارد، مورد بررسی قرار دادیم. حالا سازمان‌هایی که زیرنظر مدیریت شهری هستند، مانند سازمان زیباسازی، شرکت توسعه فضای فرهنگی، مدیریت بافت و بناهای تاریخی، سازمان نوسازی و... مترصد این هستند بناهایی که بیشتر کاربری‌شان درباره موضوعات صنعت است، شناسایی شوند. بعد از آن طرحی تهیه و موضوعات مختلف آن بررسی شود. بر این اساس، مدیریت ارشد شهرداری، دکتر حناچی پیگیر موضوع کارخانه سیمان شدند؛ اینکه برای  آن کارخانه که هم‌اکنون فعال نیست و متروکه است، بتوان کاربری در ‌شأن بنا تعریف کرد. در این زمینه به موضوعات مختلفی می‌شود، پرداخت؛ مانند اینکه کارخانه سیمان می‌تواند موزه صنعت شود یا نمایشگاه‌هایی که در رابطه با این موضوع وجود دارد. با توجه به نزدیکی کارخانه سیمان شهرری با چشمه‌علی و دژ رشکان بحث گردشگری هم مطرح است.
در این دوره مدیریت شهری، برای مرمت و بازآفرینی خانه‌های ارزشمند معاصر و محدوده‌های تاریخی چه اقداماتی انجام داده است؟
شهرداری به‌عنوان متولی این موضوع و درحقیقت سازمانی که احتمالا بیشترین بنای تاریخی را در شهر تهران دارد، جایگاه ویژه‌ای را به‌خودش اختصاص داده است. ما در شهرداری تهران حدود 70تا 80بنای تاریخی داریم که در سنوات مختلف خریداری شده، به تملک شهرداری درآمده، مرمت شده و بهره‌برداری‌ها و کاربری‌هایی از این بناها می‌شود. حالا در مجموعه مدیریت بافت تاریخی به‌دلیل اینکه شرایط ارتقای کیفیت محیط زندگی و ارتقای کیفیت زیرساخت‌های گردشگری مدنظر ما قرار دارد، مدیریت ارشد شهرداری تصمیم گرفته در نوع کاربری‌های این اماکن بازنگری کند؛ بنابراین، یکی از اولویت‌های ما در شهرداری تهران این است که بتوانیم بناهای تملک شده را به نحو بهتری بهره‌برداری کنیم.
موضوع دیگری که در شهرداری مدنظر است، اینکه ما بتوانیم یک ارزش‌افزوده‌ای را برای بناهای تاریخی و ارزشمند تعریف کنیم تا مردم در جهت نگهداری و بهره‌برداری مناسب از آن بناها کمک کنند. پیگیر هستیم پروانه‌ای با کمک میراث فرهنگی برای این بناها صادر شود تا تخفیف عوارض شامل آنها شود. موضوع دیگر، بحث راه‌اندازی سامانه بافت‌ها و بناهای تاریخی است. چنانچه تقریبا اطلاعات حدود 1700بنا و چیزی حدود 700تا 800مکان را در نقشه مپ تهران بارگذاری کردیم و مردم می‌توانند دسترسی به موضوع داشته باشند. 
چگونه می‌شود دست جوان‌های خلاق را در بازآفرینی و احیای خانه‌های تاریخی و ارزشمند معاصر باز گذاشت؟
بناهای تاریخی و ارزشمند مالکیت خصوصی دارد، اگر قرار است اتفاقی در مورد جوان‌های خلاق بیفتد، باید هماهنگی‌هایی با مالکان صورت بگیرد. در پروژه‌های شهرداری یکی از بحث‌ها، مشارکت بخش خصوصی و نهادهای عمومی است. همین موضوع جوان‌های خلاق به‌نظر می‌رسد مغفول مانده و  این افراد می‌توانند در پروژه‌ها حضور داشته باشند، همچنین جای سرمایه‌گذاران و بخش خصوصی که می‌توانند به بازآفرینی خانه‌های تاریخی کمک کنند نیز خالی است.