دروازه ریلی به اوراسیا

هادی حق‌شناس- استاندار گلستان

در بین مدهای مختلف حمل‌ونقل یعنی هوایی، ریلی، دریایی و همچنین جاده‌ای، برای مسیرهای طولانی، حمل‌ونقل دریایی بسیار مقرون‌به‌صرفه است که می‌تواند ده‌ها هزار تن کالا را در یک مرحله جابه‌جا کند. با وجود این در مسیرهای کوتاه‌ طبیعتا حمل‌ونقل ریلی به صرفه‌تر است به‌ویژه اگر حمل‌ونقل ریلی با مدهای دیگر چون دریایی و جاده‌ای ترکیب شود. در دنیای امروز هم حمل‌ونقل دیگر فقط با یک مد اتفاق نمی‌افتد، بلکه به‌دلیل تنوع مقاصد و کشورها از مدهای ترکیبی استفاده می‌شود.
ایران در جغرافیایی از جهان است که عمده کالاهای مواداولیه در این منطقه وجود دارد. این نکته را نیز نباید فراموش کنیم که کشور ما همسایه ۴۰درصد جمعیت جهان یعنی هند و چین است. هر دوی این کشورها علاقه دارند به کشورهای آسیای میانه دسترسی پیدا کنند. بر همین اساس است که هندی‌ها در بندر چابهار ایران و چینی‌ها در بندر گوادر پاکستان سرمایه‌گذاری می‌کنند. مسیر دسترسی هر دو کشور نام برده به آسیای میانه نیز ایران است. بنابراین راه‌آهن اینچه‌برون در کنار سایر خطوط راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران، نه فقط برای کشور ما، بلکه برای ترکمنستان، قزاقستان و کشورهای آسیای میانه یک مزیت نسبی و فرصت است.
در اهمیت راه‌آهن اینچه‌برون، شاید یک عدد بسیار گویا باشد. در ۱۱فروردین امسال و فقط در یک روز، بیش از ۴هزار تن بار از این طریق جابه‌جا شد؛ یعنی معادل حداقل بار یک کشتی که در بنادر امیرآباد، انزلی یا نوشهر پهلو می‌گیرد. به‌عبارت دیگر اگر ایستگاه اینچه‌برون با حداکثر ظرفیت فعال شود، می‌تواند به اندازه یک بندر در ساحل خزر در تبادل و جابه‌جایی کالا نقش داشته باشد.
خوشبختانه با تعریض ریل و استفاده از لوکوموتیوهای ریل عریض هم به ازای هر بوژی ۱۸۰فرانک از هزینه‌ها کاهش یافته است و هم واگن‌های یخچال‌دار می‌توانند وارد خاک کشور شده یا از آن خارج شوند؛ یعنی کالاهایی که نیاز به یخچال یا دمای معین برای جابه‌جایی دارند را هم می‌توان از مسیر اینچه‌برون منتقل کرد.
رفع این مشکلات، ظرفیت و سرعت تخلیه و بارگیری را افزایش
 داده است. از سوی دیگر، وقتی جمهوری‌اسلامی به اوراسیا ملحق شده و قرار است ۳۶۰ کالای ترجیحی و عمدتا محصولات کشاورزی را صادر کند که بخش عمده‌ای از آن در استان هم وجود دارد، اهمیت کریدور ریلی اینچه‌برون به‌عنوان مزیت نسبی گلستان و ایران بیشتر آشکار می‌شود.
به‌عبارتی ساده می‌توان گفت اینچه‌برون به‌ویژه پس از تغییرات فنی و اتصال ریل عریض ظرفیت جدیدی برای بخش صادرات و واردات کشور است. امیدواریم علاوه بر سیمان و میوه و تره‌بار که از گذشته از این محور صادر می‌شد، بتوانیم کالاهای سایر استان‌ها را به آسیای میانه صادر کنیم. قطعا تحقق تفاهمنامه ایران و چین هم نیاز به زیرساخت دارد. در این میان مرز اینچه‌برون به‌عنوان نقطه قوت ایران در این زمینه نیز خواهد بود.