دو روی سکه کسب‌وکارها

شیوا نوروزی_روزنامه نگار

کرونا با آمدنش بازار برخی مشاغل را در شوکی عظیم برد و در مقابل بازار عده‌ای را سکه کرد. اگر تولیدکنندگانی را خانه‌نشین کرد و برخی واحدهای صنفی را به تعطیلی کامل کشاند در عوض با افتتاح چندین کارخانه و کارگاه تولیدی برای عده‌ای اشتغال‌زایی به همراه آورد. با خانه‌نشینی‌ای که به همراه آورد موجب خلق ایده، خلاقیت و نوآوری در زمینه بسیاری از کسب‌وکارهایی شد که تا قبل از کرونا بازار چندان دلچسبی نداشتند. به صاحبان مشاغل فهماند که به جای تسلیم شرایط موجود شدن به‌دنبال ساختن راهی برای کسب درآمد باشند. در مجموع کرونا برای صاحبان مشاغل دو روی سکه داشت؛ در یک طرف فرصت‌های اشتغال‌زایی و درآمدزایی را برای عده‌ای سوزاند و در طرف دیگر فرصت‌زایی کرد و به برخی کسب‌وکارها اعتبار و رونق بخشید و اشتغال‌زایی ایجاد کرد. در ادامه به برخی از کسب‌وکارهایی که با آمدن کرونا متضرر شدند و آسیب دیدند و مشاغلی که رونق گرفتند و سودهای کلانی به جیب زدند، اشاره می‌کنیم:

مشاغل زیان دیده در کرونا

مراکز تولید غذای آماده
در دوره کرونا یکی از مشاغلی که بیشترین آسیب را دید مراکز تولید و فروش غذای آماده مانند رستوران‌ها، بوفه‌ها، طباخی، تالارهای پذیرایی، قهوه‌خانه‌ها و اغذیه‌فروشی‌ها بود، تا جایی که برخی از این واحدها به‌علت ناتوان بودن در پرداخت اجاره بهای مغازه، مجبور به تعطیلی واحد صنفی خود شدند و بیشتر صاحبانی دوام آوردند که مالک بودند. درآمد این واحدها به این علت که جزو مشاغل پرخطر بودند و باید الزاما در اوج کرونا فعالیتی نمی‌کردند تا 80درصد کاهش یافت.

مراکز اقامتی
صاحبان هتل‌ها، هتل‌آپارتمان‌ها، مجتمع‌های جهانگردی و گردشگری، مهمان‌پذیرها، مهمانسراها، مسافرخانه‌ها، زائرسراها، مراکز بوم‌گردی، مراکز اقامتی، پذیرایی، تفریحی، خدماتی بین‌راهی نیز در دوره کرونا به‌علت محدودیت‌های تردد و منع سفر به‌شدت متضرر شدند و با کاهش 60تا 80درصدی درآمد مواجه شدند. برخی از این مراکز نیز به‌دلیل رکود و نبود گردشگر در برخی از استان‌ها در دوره‌ای به‌طور کامل تعطیل شدند.

حمل‌ونقل برون شهری
به‌طور کلی حمل‌ونقل مسافر برون‌شهری اعم از هوایی، جاده‌ای، ریلی و دریایی تحت‌تأثیر محدودیت‌های تردد به‌شدت آسیب‌دیده اما در این میان رانندگان جاده‌ها که به شکل خصوصی فعالیت می‌کنند به‌علت کاهش مسافر با کاهش 40تا 50درصدی مواجه شدند و با تعداد مسافر کم و بیشتر مواقع صندلی‌های خالی (بدون تکمیل ظرفیت) دل به جاده زدند.

تولیدکنندگان و توزیع‌کنندگان کیف، کفش و پوشاک
به‌هم ریختن اوضاع اقتصاد در دوران کرونا موجب شد تا تولیدکنندگان و توزیع‌کنندگان پوشاک، کیف و کفش به‌علت کاهش قدرت خرید مردم، تورم و گرانی‌های سرسام‌آور به‌شدت متضرر شوند و دست از کار بکشند. این صنف، بازار پررونق شب عید را هم در سال و هم امسال از دست داد و هم‌اکنون روزگار سختی را سپری می‌کند. تعطیلی کارگاه‌های تولیدی به‌ویژه اجاره‌ای گریبان‌گیر این رسته شغلی نیز شده است و درآمد فعالان این بخش تا 50درصد کاهش یافته است.

باشگاه‌ها و مجتمع‌های ورزشی و تفریحی
باشگاه‌داران و صاحبان مراکز تفریحی نیز در لیست بازنده‌های کرونا قرار دارند. تشویق به در خانه ماندن و استفاده نکردن از این مراکز برای کاهش ریسک ابتلا به کووید-19 موجب شد تا مجموعه‌های ورزشی خالی از ورزشکار شود و همین مسئله اندک درآمد صاحبان این صنف را هم قطع کرد. هم‌اکنون نیز که این مجموعه‌ها باز و فعال هستند چندان مورد استقبال قرار نمی‌گیرند و همین مسئله مربی‌های زیادی را خانه‌نشین کرده است.

سالن‌های زیبایی و گرمابه‌ها
آرایشگاه‌های زنانه و گرمابه‌ها نیز که با مردم از طریق تماس مستقیم با بدن خدمات می‌دهند، در دوره کرونا به‌شدت متضرر شدند تا جایی که درآمدشان 80تا 90درصد کاهش یافت. تعداد زیادی از سالن‌های زیبایی در این مدت جمع شدند و صاحبانشان خانه‌نشین. ادامه بحران کرونا و کنسل شدن بسیاری از جشن‌ها و مراسم‌های دورهمی نیز هم‌اکنون به رکود بیشتر این صنف دامن زده است.

مشاغل سودده در کرونا

صنف مواد شوینده، الکل، دستکش
بازار تولیدکنندگان، توزیع‌کنندگان و فروشندگان لوازم بهداشتی نظیر مواد شوینده، الکل بهداشتی، ماسک، ژل ضد‌عفونی کننده، دستکش، دستمال کاغذی، دستمال مرطوب و پد الکلی در دوره کرونا سکه شد و سودهای کلانی به جیب زدند. این افراد توانستند کار و بار خود را در دوره کرونا رونق ببخشند و بی‌اغراق به اندازه چند سال خود سود کردند. بسیاری از صاحبان کسب‌وکار این صنف چند خط تولید اضافه کردند و نیروی کار گرفتند. همچنین در این مدت چندین کارگاه و کارخانه برای تولید این محصولات بهداشتی افتتاح شد.

کسب‌وکارهای اینترنتی
کسب‌وکارهایی که در دوره کرونا توانستند از طریق فضای مجازی سرویس‌دهی کنند و محصولات متنوعی ارائه دهند نیز از برندگان اصلی اقتصاد کرونازده بودند که بیشترین سود را بردند. در این مدت خریدهای آنلاین به طرز شگفت‌انگیزی مورد استقبال عموم مردم قرار گرفت و کسانی که خود را به‌موقع به قافله رساندند توانستند موفقیت‌های خوبی در زمینه‌های مالی و توسعه کسب‌وکار خود در فضای مجازی ایجاد کنند و گوی رقابت را از هم‌صنفی‌های خود بربایند. در این مدت استارت‌آپ‌های زیادی هم رونق گرفت که برای صاحبانش سوددهی بالایی به همراه آورد.

صنف گیاهان دارویی
شیوع گسترده کرونا موجب شد تا افراد بیش از گذشته برای پیشگیری و درمان به روش‌های سنتی و استفاده از گیاهان دارویی روی بیاورند و بازار تولید و فروش این محصولات را رونق ببخشند. تبلیغات گسترده در فضای مجازی درخصوص استفاده از گیاهان دارویی هم به رونق‌بخشی این بازار کمک کرد تا فعالان این صنف در این برهه فروش خوبی را تجربه و سود زیادی را کسب کنند.

داروخانه‌داران
داروخانه‌ها این روزها به‌علت وضعیت شیوع کووید-19 فروش فوق‌العاده‌ای داشتند و صاحبان این صنف را باید در لیست برنده‌های اقتصادی کرونا گذاشت. چرا که به یکی از پرمراجعه‌ترین واحدهای صنفی بدل و با افزایش فروش مواجه شدند و در این مدت سودهای کلان میلیاردی به جیب زدند. البته باید به این نکته نیز اشاره کرد که دلالان دارو نیز از این بازار پررونق فروش دارو بی‌بهره نماندند و با سوءاستفاده از شرایط موجود سودهای کلانی به جیب زدند.

فروشگاه‌ها و سوپرمارکت‌ها
خبر شیوع کرونا و محدودیت‌های ترددی و ترغیب مردم برای خانه ماندن موجب شد خیل عظیمی از مردم برای خرید به فروشگاه‌های زنجیره‌ای و سوپرمارکت‌های محلی سرریز شوند. چرا که همه نگران کمبود و گرانی‌های بیشتری بودند. لذا این مشاغل در دوره کرونا فروش قابل‌توجهی داشتند و با افزایش چند برابری درآمد مواجه شدند. مصرف زیاد میوه و سبزی در این ایام باعث شد تا میوه‌فروشی‌ها هم از گزند کرونا در امان بمانند و فروش خوبی داشته باشند.