مقابله با اینترنت ماهواره‌ای با انحصار مخابرات

درحالی‌که گسترش اینترنت ثابت در کشور به‌گفته مقام‌های وزارت ارتباطات به انحصار مخابرات ایران در سیم مسی و داکت‌های زیرزمینی خورده است، نمایندگان مجلس در جریان بررسی لایحه بودجه سال۱۴۰۰ سهم قابل توجهی برای مخابرات ایران برای توسعه زیرساخت اینترنت ثابت و مقابله با اینترنت ماهواره‌ای درنظر گرفته‌اند.
براساس مصوبه مجلس که تصویری از آن به تازگی به‌دست رسانه‌ها رسیده قرار است بخشی از افزایش حق‌السهم دولت از اپراتورها صرف توسعه زیرساخت اینترنت ثابت پرسرعت توسط شرکت مخابرات شود تا «امکان رقابت و مقابله با تهدیدات اینترنت ماهواره‌ای» را داشته باشد.
ابتدای اسفند ماه، نمایندگان مجلس در جریان بررسی لایحه بودجه سال۱۴۰۰، با افزایش ۱۰درصدی حق‌السهم دولت از اپراتورها موافقت کردند. مقام‌های دولتی با اعتراض به این مسئله اعلام کردند که این ماجرا به‌صورت بدیهی باعث افزایش قیمت اینترنت کاربران در سال آینده خواهد شد.
 نمایندگان مجلس مصوب کرده‌اند که منابع حاصل از این درآمد به میزان 30هزار میلیارد ریال (۳‌هزار میلیارد تومان) با هدف حمایت از تولید محتوا و فعالیت‌های فرهنگی و نظارت در فضای مجازی هزینه شود. جالب آنکه مسئولیت صدور مجوز و تنظیم مقررات صوت و تصویر فراگیر در فضای مجازی منحصرا بر عهده سازمان تنظیم مقررات رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر(ساترا) است که زیرنظر سازمان صدا و سیما فعالیت می‌کند. حالا در تصویر جدیدی از همین مصوبه معلوم شده نمایندگان مجلس برای درآمد از محل این حق‌السهم تصمیم‌های دیگری نیز در این مصوبه گرفته‌اند.
در بند ۱-۲ این ماده آمده است که منابع حاصل از این درآمد حق‌السهم اپراتورها باید برای توسعه زیرساخت اینترنت ثابت پرسرعت توسط شرکت مخابرات ایران که امکان ارائه سرویس‌های صوت و تصویری پیشرفته را داشته باشد، درنظر گرفته شود. نکته جالب دیگر این بند این است که مخابرات با این اینترنت ثابت پرسرعت باید امکان رقابت با تهدیدات اینترنت ماهواره‌ای توسط کشورهای خارجی دیگر در حریم کشور را داشته باشد.

از انحصار تا مقابله
عملیاتی شدن اینترنت ماهواره‌ای که می‌تواند مانع از کنترل اینترنت شود طی ماه‌های اخیر باعث واکنش‌های مختلفی در کشور شده است. چندی پیش هم دبیر شورای‌عالی فضای مجازی در گفت‌وگویی اعلام کرده بود برای آنکه با ورود این فناوری، حکمرانی فضای مجازی کشور خدشه‌دار نشود، باید تدابیری صورت داد. او خبر از قانونگذاری در حوزه اینترنت ماهواره‌ای برای کاربران و لزوم دریافت مجوز برای ارائه‌دهندگان این نوع اینترنت داده است.
ابوالحسن فیروزآبادی، رئیس مرکز ملی فضای مجازی همچنین گفته بود که عدم‌توسعه اینترنت ثابت باعث به خطر افتادن امنیت کشور خواهد شد.
این در حالی است که طی سال‌های گذشته توسعه اینترنت ثابت برخلاف گسترش اینترنت موبایل با مشکلات جدی روبه‌رو بوده است. مقام‌های وزارت ارتباطات بارها دلیل این مسئله را انحصار مخابرات در این حوزه می‌دانند و می‌گویند این امتیاز انحصاری به‌اشتباه در دوران خصوصی‌سازی‌ به این مجموعه داده شده است.
وزیر ارتباطات به‌تازگی در گفت‌وگو با کاربران شبکه‌های اجتماعی در این رابطه گفته بود: برای توسعه VDSL نقطه نهایی ارتباط از کابینت مخابرات تا منزل در انحصار مخابرات است و این یکی از اشتباهات خصوصی‌سازی‌ است.
وزیر ارتباطات تأکید دارد: برنامه داشتیم که تا پایان امسال ۵ میلیون پورت VDSL در شهرهای قم، تهران و ۸ شهر دیگر واگذار کنیم که مخابرات ایران نتوانست منابع مالی این کار را تامین کند و از طرفی هم با شرکت‌های بخش‌خصوصی به‌رغم قراردادی که بسته بود (بیت استریم) همکاری نکرد. نتیجه آن شده که حالا در حد یک میلیون پورت VDSL نصب شده داریم و نتوانستیم به برنامه‌مان در این زمینه برسیم. 

مقابله به سبک قدیمی
در برخورد با پدیده‌ها و فناوری‌های جدید در کشور ما همیشه تجربه مشابهی وجود داشته است. خاطره دستگاه‌های ویدئو، نوارهای کاست و حتی تلویزیون‌های ماهواره‌ای را تقریبا هر ایرانی‌ای به یاد دارد. تجربه‌هایی که همه آنها با شکست همراه بوده است. پیش از این ورودی‌های اینترنت در دست کشورها بود، اما با اینترنت ماهواره‌ای این امکان وجود دارد که دیگر دولت‌ها نتوانند کنترلی بر اینترنت چه از لحاظ محتوایی و چه از لحاظ فنی داشته باشند. امیر ناظمی، معاون وزیر ارتباطات و رئیس سازمان فناوری اطلاعات چندی پیش در یادداشتی در روزنامه همشهری با عنوان «دنیای تلویزیو‌ن‌سازهای بدون برنامه» در این رابطه نوشت: فناوری‌های مختلف به سمت کاهش کنترل‌پذیری کشورها بر اینترنت پیش می‌رود. اما دیر یا زود اینترنت ماهواره‌ای عرضه خواهد شد. فرض کنید ۲ سال یا ۵ سال دیگر این اینترنت بیاید؛ آن وقت این پلتفرم‌سازها یا همان تلویزیون‌سازها می‌خواهند چه کنند؟ می‌خواهند به سمت آن شلیک کنند؟ ما اما عهد کرده‌ایم تا غافلگیر شویم! بعد کمیته و قرارگاه اینترنت ماهواره‌ای ایجاد کنیم و بعد پس از ۲۰ سال بشود مثل تلویزیون‌های ماهواره‌ای که حالا ۸۵ درصد مردم مخاطبشان هستند؛ اما هنوز در تریبون‌های رسمی ممنوع است و خلاف قانون!
کنایه معاون وزیر ارتباطات با عنوان تلویزیون‌سازها به کسانی در کشور است که می‌خواهند از طریق فضای مجازی بر جامعه تأثیر بگذارند؛ اما به جای تولید محتوایش به فکر ایجاد پلتفرم می‌افتند.