نبرد با بیابان

  فرزاد سپهر 

وجود بیابان‎‌‎ در نقاط مختلف ایران مانند استان‎‌‎های خراسان، اصفهان، یزد، فارس، اراک و سیستان و بلوچستان توجه را برای بیابان‎‌‎زدایی توسط مردم و مسئولان به‎‌‎خود مشغول کرد. در سال1389 منطقه حسین‎‌‎آباد بیرجند یکی از کانون‎‌‎های مهم بحرانی بیابان‎‌‎زایی ایران با تلاش مردم محلی و سازمان جنگل‎‌‎ها و مراتع، کار خود را چنان پیش برد که سازمان ملل، بودجه‎‌‎ای 600هزار دلاری برای نتیجه‎‌‎بخشی به پروژه سپرد. نماینده مقیم سازمان ملل همزمان با روز جهانی مبارزه با بیابان‎‌‎زایی یعنی 27خرداد سند همکاری با رئیس وقت سازمان جنگل‎‌‎ها و مراتع ایران در محل کویر میقان در اراک امضا کرد. مراسم امضای سند با وزش شدید باد و گردوغبار همراه شد تا مسئولان حاضر متوجه نتایج گسترش بیابان‎‌‎ها در ایران باشند. شدت وزش طوفان شن در کویر میقان اراک حتی سخنران مراسم را از برابر دیدگان حاضران محو کرد. نماینده موقت فائو یا سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد هشدار داد سرعت تخریب پوشش سبز و جنگل‎‌‎ها در ایران بسیار بالاست و میزان موجود کمتر از 10درصد مساحت ایران شده است. سونیل نارولا از ناتوانی و نبود کارایی در سیاست‎‌‎های ملی و استفاده مؤثر از اراضی جنگلی و منابع طبیعی در ایران انتقاد کرد. او استفاده روزافزون از چوب به‎‌‎عنوان سوخت و محصولات غیرچوبی جنگل با قطع پی‌در‌پی درختان را عامل کم شدن پوشش جنگلی در ایران برشمرد. در این بین گفته‎‌‎های نماینده وقت اراک و رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی قابل توجه بود. عباس رجایی طرح‎‌‎های عمرانی را بزرگ‎‌‎ترین عامل تخریب‎‌‎کننده طبیعت و پوشش سبز ایران دانست و گفت: امروز چون برخی از ما عشق‎‌‎مان می‎‌‎گیرد فلان بزرگراه یا فلان سد را احداث کنیم ده‎‌‎ها هزار هکتار جنگل را پاک‎‌‎تراشی می‎‌‎کنیم، بی‎‌‎آنکه به مسائل محیط‎‌‎زیستی توجه کنیم. محل سخنرانی در زمان امضای سند همکاری، سال‎‌‎ها قبل به نام جنگل تاغ در اراک معروف بوده است. نابودی تالاب‎‌‎ها و دریاچه‎‌‎های ایران با خشکسالی بر بحران مدیریت نگهداری و احیای طعنه می‎‌‎زنند تا همچنان با کاهش بیش از پیش جنگل‎‌‎ها از شرق تا غرب ایران مانند نابودی جنگل‎‌‎های زاگرس مواجه باشیم. در تیرماه 1389قطع هزاران اصله درخت و درختچه‎‌‎های بلوط در زاگرس برای عبور خط لوله گاز از مسیر کوهستان دنا وجود جنگل‎‌‎های زاگرس را در خطر بیشتر انقراض قرار داد. رئیس وقت هیأت مدیره جامعه جنگل‌‎بانی ایران به رسانه‎‌‎ها گفت: تخریب جنگل‎‌‎های دنا به‎‌‎دست دستگاه‎‌‎های دولتی برای گذر خط لوله گاز چیزی جز بی‎‌‎خردی نیست. کاظم نصرتی پروژه‎‌‎های عمرانی در ایران را فاقد ارزیابی زیست‎‌‎محیطی دانست که به‌هم‎‌‎ خوردن تعادل بیولوژیک، تخلیه روستاها و از دست‎‌‎دادن منابع مهم حیاتی در ایران با افزایش بحران سیل و فرسایش 6برابری خاک از نتایج آن است. جانمایی نادرست مسکن مهر در زمین‎‌‎های باغی، فضای سبز و پارک جنگلی به‎‌‎گفته رئیس وقت سازمان جنگل‎‌‎ها و مراتع ایران از دیگر بحران‎‌‎های سال1389بود. به‎‌‎گفته فرود شریفی این تغییر کاربری خلاف قانون بود و برای مثال با پیگیری سازمان مذکور ساخت‎‌‎وساز در نهالستان لردگان منتفی و به مکان جدید منتقل شد.