داستان
سال سفر
احمد دهقان، رزمنده دیروز، حالا نویسنده‌ای موفق است
محمد مقدسی
چند سالی از جنگ گذشته و دوران بازسازی بود. آثار داستانی ادبیات جنگ در زمان جنگ و دو،سه سال بعد از آن بیشتر متأثر از فضای خود جنگ و در پی حماسهآفرینی بودند، اما با گذشت 8سال از جنگ، رزمندگان دیروز داستان را جدیتر گرفته و داستانگویی را آموخته بودند؛ بالاخره زمان تولد دوباره داستان جنگ بهنحوی که فراتر از خاطره و مستندنگاری مرسوم شعاری باشد، رسیده بود. «احمد دهقان» که نویسنده‌ای جوان بود، در این سال رمان «سفر به گرای 270درجه» را منتشر کرد. این رمان روایت سفر نوجوانی بود که مدرسه را رها میکرد و به جبهه میرفت. قهرمان قصه، ماجراهایی از سر میگذراند، زخمی میشد و دوباره به خانه بازمیگشت.
داستان دهقان نثری پاکیزه و روان داشت و به شیوه اولشخص روایت میشد و این قدرت واقعنمایی رمان را افزایش میداد، اما از سوی دیگر رمان چندان در پی تعلیق و همراه کردن خواننده نبود. شخصیتهای فرعی عمقی پیدا نمیکردند و در نهایت سبک روایت بهگونهای بود که همهچیز قابلپیشبینی بود. دهقان نویسنده‌ای تجربهگرا بود و تجربه خوب و آبرومند سفر به گرای 270درجه او را در داستانهای جنگی بعدیاش بسیار یاری کرد.
«شهریار مندنیپور» نویسنده فرمگرا و مدرن ایران و یکی از شاگردان «هوشنگ گلشیری»، در این سال سومین مجموعه داستان خود را با عنوان «مومیا و عسل» منتشر کرد.
مندنیپور معتقد بود نثر، گوهر داستان است و همین اعتقاد، سبب توجه افراطی او به نثر و سختخوانشدن داستانهایش میشد. از سوی دیگر به خاطر نگاه مدرنی که به داستان داشت، بازیهای فرمی فراوانی در داستانهایش بهکار میگرفت. قطعی نبودن زمان، تعدد راویان داستان و... از نمونه تلاشهای فرمالیستی مندنیپور بود. داستانهای او پیرنگ معمایی داشتند و اما فرمگرایی بیش از اندازه، داستانهایش را از رمق میانداخت و باید برای فهم جهان داستانهایش بارها آنها را خواند.
در همینه زمینه :