روزنامه نخبگان

 محمدناصر احدی    

در تابستان1344، داریوش همایون که به واسطه مقالاتی که در روزنامه‌ها نوشته بود، اسم و رسمی به‌هم زده بود، با اسدالله علم و امیرعباس هویدا ملاقات کرد و در این دیدار موضوع راه‌اندازی روزنامه جدیدی را که صبح‌ها منتشر شود، مطرح کرد. همایون، به گفته خودش، برای تأسیس روزنامه از حمایت علم، هویدا و حتی نعمت‌الله نصیری (سومین رئیس ساواک) برخوردار بود، اما بی‌اعتمادی شاه به او که مشی لیبرالی‌اش را نمی‌پسندید، مانع بزرگی بر سر راه انتشار روزنامه بود. از طرف دیگر، در این مقطع، روزنامه‌های زیادی در کشور منتشر می‌شد و دستگاه حکومت که دنبال دردسر تازه نمی‌گشت، علاقه‌ای به صدور امتیاز روزنامه جدید نداشت. بالاخره، بعد از 2سال مشورت ـ درحالی‌که 51درصد سهام روزنامه به دولت تعلق داشت و 49درصد مابقی به همایون و دو نفر دیگر ـ در 2مرداد 1346، امتیاز روزنامه «آیندگان» به نام فریده کامکار شاهرودی (دوست و هم‌شاگردی کودکی همایون) صادر شد که البته بعد از شروع کار نتوانست با همایون کنار بیاید و امتیاز روزنامه به دکتر حسین اهری (رئیس سابق بانک رهنی و دوست هویدا) داده شد. همایون دستگاه‌های چاپ مدرن و پیشرفته‌ای را از خارج وارد کرد و چاپخانه روزنامه در زمینی در خیابان فروردین، ساخته شد. دفتر روزنامه هم بَرِ خیابان شاه (جمهوری اسلامی) و مشرف به چاپخانه بود. 25آذر1346 نخستین شماره آیندگان در 8صفحه و به قیمت 5ریال که نسبت به روزنامه‌های آن دوران گران بود، به سردبیری غلامحسین صالحیار منتشر شد. باز به گفته خود همایون، از آنجا که زمزمه‌هایی درباره سَر و سِرّ آیندگان با اسرائیل یا «سیا» به گوش می‌رسید، نگاهی مثبتی به آن وجود نداشت و مدتی طول کشید تا بدبینی‌ها نسبت به آن کم شود و فروش‌اش روی غلتک بیفتد. در شروع کار، سه چهار هزار نسخه منتشر می‌شد و در اواخر دوره مسئولیت همایون در آیندگان، سی،چهل هزار نسخه در روز از چاپخانه بیرون می‌آمد. این ارقام در قیاس با روزنامه‌های قدیمی و بزرگی مثل «اطلاعات» و «کیهان» چندان زیاد نبود، اما نمی‌شود انکار کرد که آیندگان پایه‌گذار سبک نوینی از روزنامه‌نگاری شد که حتی برخی از روزنامه‌های روشنفکری بعد از انقلاب نیز از روی دست آن نگاه می‌کردند. مخاطبان آیندگان را طبقه تحصیل‌کرده و روشنفکر تشکیل می‌دادند و مسئولان و سیاستمداران به مقالات و گزارش‌های این روزنامه توجه داشتند. نام‌های برجسته‌ای همچون قاسم هاشمی‌نژاد، هوشنگ وزیری، حسین مهری، محمد قائد، سیروس علی‌نژاد، پرویز نقیبی، هوشنگ گلمکانی، جعفر مدرس‌صادقی، فیروز گوران، بهنام ناطقی، کامبیز درمبخش و... در بخش‌های مختلف با آیندگان همکاری کردند که بعدها حضور هر یک از آنها در هر نشریه‌ای به آن نشریه وزن و اعتبار می‌داد.