تامین مالی تولید در بازار سرمایه

تشدید تحریم‌های اقتصادی و رکود بازار موجب فشار بیشتر به واحدهای تولیدی برای تامین منابع مالی و رشد تولید شده است. با مهدی کریمی‌تفرشی، رئیس هیأت‌مدیره خانه صنعت، معدن و تجارت جوانان تهران و عضو هیأت‌مدیره کنفدراسیون صنعت ایران گفت‌وگو کرده‌ایم.

تامین مالی از جمله مشکلات واحدهای تولیدی در دوره رکود است. چه راهکاری برای رفع این مشکل وجود دارد؟ 
با توجه به شرایط اقتصادی و رکود برخی از صنایع، اکنون تأمین مالی یا نقدینگی بنگاه‌های اقتصادی و تولیدی به یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های سیاستگذاران کشور تبدیل شده است. برای رفع این تنگنا، بازار سرمایه با توجه به ظرفیتی که دارد می‌تواند به تحقق جهش تولید کمک بسیاری کند؛ به شرطی که تمرکز این بازار روی تجهیز منابع مالی بخش‌خصوصی و بنگاه‌های اقتصادی باشد. بازار بورس با جمع‌آوری سرمایه‌های اندک مردم می‌تواند آن را در خدمت تولید و اشتغال قرار دهد. ایجاد یک بازار سرمایه قوی و کارآمد زیرساخت اساسی تأمین مالی بلندمدت برای بنگاه‌های تولیدی هر کشور را تشکیل می‌دهد.
تأثیر بازار سرمایه بر جذب نقدینگی سرگردان و تزریق آن به بخش تولید چگونه خواهد بود؟ 
مشکلات ناشی از تحریم‌های اقتصادی و تأثیرات آن در بخش تولید، تجارت و تنگناهای ارزی، باعث شده تا اکنون نیاز بنگاه‌ها به تزریق نقدینگی، بیش از پیش شود. در این چارچوب می‌توان با جذب و هدایت پول‌های سرگردان به سمت بازار سرمایه و تامین مالی شرکت‌های تولیدی به رشد تولید و رونق اقتصادی کشور کمک کرد. از سوی دیگر بازدهی سرمایه‌گذاری در بورس در درازمدت بیش از سایر بازارهای رقیب خواهد بود. همچنین شفافیت مالی، سرمایه‌گذاری با جذب سرمایه‌های اندک و پس‌اندازهای راکد و سوق دادن آن‌ به واحدهای تولیدی و صنعتی، کنترل حجم نقدینگی و تورم، رشد تولید ناخالص ملی، کمک به افزایش اشتغال، توزیع عادلانه ثروت و سرعت بالای نقدشوندگی سرمایه سهامداران از دیگر مزایای تامین مالی واحدهای تولیدی از طریق بازار بورس است.
نقدینگی وارد شده به بازار سرمایه تا چه حد جذب بنگاه‌های تولیدی می‌شود؟
بر اساس آمارها در سال98 حجم کل معاملات بازار سرمایه نزدیک به هزار‌هزار‌میلیارد تومان بوده که حدودا ۴۵درصد از حجم نقدینگی موجود در کشور را شامل می‌شود. همچنین ارزش بازار سرمایه شامل بورس و فرابورس حدود ۲۳۰۰هزار‌میلیارد تومان بود که نسبت به ۶۳۰۰هزارمیلیارد تومان کل تولید ناخالص ملی کشور بیش از ۳۳ درصد ارزش داشته است. با وجود این لازمه حضور بنگاه‌های تولیدی در بورس و تامین بخشی از منابع مالی مورد‌نیازشان برای رشد تولید، شفاف بودن فعالیت‌ آنهاست. حتی می‌توان گفت که اکنون بازار سرمایه در تامین نقدینگی واحدهای تولیدی رقیب جدی برای نظام بانکی محسوب می‌شود، گرچه در نهایت شرکت‌های بورسی نقدینگی خود را به‌عنوان حساب‌جاری وارد بانک‌ها می‌کنند.
دولت چه نقشی در تسهیل روند تامین مالی واحدهای تولیدی از طریق نقدینگی جذب شده در بورس دارد؟ 
می‌توان گفت جهش تولید زمانی محقق می‌شود که بازار سرمایه در راستای حمایت از تولید نوآورانه و دانش‌بنیان تقویت شود. بازار سرمایه می‌تواند با ارزشگذاری فناوری و تقویت آن موجب جذب سرمایه ناشی از فروش سهام سازمان‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان در بورس شود. همچنین حمایت از بازار سرمایه از طریق اعمال سیاست‌های حمایتی و تشویقی مانند کاهش مالیات، تثبیت قوانین و مقررات، هدایت نقدینگی به سمت این بازار، تسهیل فرایند افزایش سرمایه شرکت‌های بورسی، پذیرش و عرضه سهام شرکت‌های جدید در بازار سرمایه و نیز گسترش فرهنگسازی از ملزومات رشد اقتصادی کشور با تکیه بر تامین مالی بنگاه‌های تولیدی از طریق بازار سرمایه است. علاوه بر آن اکنون بازار سرمایه به‌عنوان یک ابزار برتر برای تامین مالی دولت از طریق فروش دارایی‌ها و شرکت‌هایش محسوب می‌شود و چنانچه دولت بتواند از این فرصت برای افزایش بهره‌وری و تامین مالی شرکت‌ها استفاده کند، روند ورود پول به بازار سرمایه نیز بیش از پیش تقویت می‌شود.