تداوم سقوط دلار روی موج گشایش ارزی

انتشار خبر‌هایی در مورد انجام توافق تجاری با عراق بازار ارز را متأثر کرد؛ به‌ویژه آنکه دیروز مدیرکل بین‌الملل بانک مرکزی گفت: با این توافق، چندین میلیارد دلار ارز وارد بازار می‌شود و تقاضا را پوشش خواهد داد، همچنین به‌نظر می‌رسد بخشی از دلایل کاهش التهاب بازار ارز از روز دوشنبه اجرای سیاست‌های پولی انقباضی و پایان مهلت بازگشت ارز‌های صادراتی باشد.
به گزارش همشهری، قیمت ارز که تا روز دوشنبه به مرز 26هزار تومان رسیده بود ظرف 2 روز با سقوط مواجه شد و با 4500تومان کاهش به محدوده 21هزار و 400تومان در مبادلات دیروز رسید. برخی کارشناسان بر این باورند که با بازگشت ارز‌های صادراتی قیمت هر دلارتا 15هزار تومان هم سقوط خواهد کرد. با این حال تحلیل‌های تکنیکی نشان می‌دهد که دلار برای بازگشت به محدوده 15هزار تومان راه دشواری را در پیش دارد؛ ولی چنانچه محدوده حمایت 20هزار تومان شکسته شود مسیر دلار برای بازگشت به محدوده 15هزار تومان هموارتر می‌شود. اما اکنون پرسش این است که چه چیزی منجر به سقوط قیمت دلار و بازگشت قیمت دلار از محدوده خطرناک 26هزار تومان شد؟
بررسی‌ها نشان می‌دهد 3 عامل مهم اجرای سیاست‌های انقباضی توسط بانک مرکزی، پایان مهلت بازگشت ارزهای صادراتی و همینطور انجام گشایش‌های ارزی و به‌طور مشخص توافق با عراق نقش زیادی درکاهش التهاب بازار ارز داشته است.

سیاست‌های جدید و بازگشت ارز صادراتی
بانک مرکزی از 10روز پیش سیاست‌های تازه پولی و مالی را آغاز کرده است که این سیاست‌های انقباضی می‌تواند جریان و حرکت نقدینگی را بین بازار متأثر و از رشد قیمت‌ها جلوگیری کند. از سوی دیگر دولت و بانک مرکزی از چند ‌ماه پیش به صادرکننده‌ها فشار آورده‌­اندکه ارز‌های حاصل از صادراتشان را به چرخه اقتصاد بازگردانند تا از این طریق میزان عرضه در بازار افزایش یابد از رشد قیمت‌ها جلوگیری شود. دیروز آخرین مهلت بازگشت ارز‌های حاصل از صادرات سال‌های  97 و 98بود و آنطور که داده‌های بانک مرکزی نشان می‌دهد میزان عرضه ارز در سامانه نیما افزایش یافته و این خود به عاملی برای کاهش التهاب در بازار ارز تبدیل شده است، به‌طوری که خبر‌های منتشر شده نشان می‌دهد فقط ظرف روز‌های دوشنبه و سه‌شنبه بیش از 650میلیون یورو ارز به سامانه نیما تزریق شده و حجم عرضه‌ها حتی در روز دوشنبه بیش از 131درصد رشد داشته است.
به گفته بانک مرکزی 27میلیارد دلار از ارز‌های صادرکننده‌ها که مربوط به سال‌های 97 و 98است به کشور باز نگشته است و این ارز‌ها باید به کشور باز گردد؛ با این حال موضوع بازگشت ارز صادراتی مورد اختلاف صادرکننده‌ها، دولت و بانک مرکزی است چرا که به اعتقاد صادرکننده‌ها رقم دقیق ارز‌هایی که به اقتصاد برنگشته است، مشخص نیست.
مسعود خوانساری، رئیس اتاق بازرگانی تهران دیروز در همین رابطه گفت: رقم ٢٧ میلیارد دلار از کجا آمده است. بانک مرکزی به تفکیک مشخص کند زیرا محاسبه ما با این رقم نمی‌خواند. درسال ٩٧ افرادی که صادرات داشته‌اند، به اتاق مراجعه کردند و با بررسی‌ها مشخص شد این رقم، ٢٧ میلیارد دلار نبوده است. اودرباره دلایل عدم‌بازگشت ارز صادراتی به کشور گفت: دلیل این موضوع این است که بدون اینکه مشورتی با افراد ذی‌نفع داشته باشیم، بسته‌ها و دستورالعمل‌هایی را وضع می‌کنیم. وقتی دولت نفت فروخته و نتوانسته پول را برگرداند، آیا اصرار به اینکه بخش خصوصی باید این کار را انجام دهد، منطقی است؟

گشایش ارزی با عراق
با وجود تأثیر اجرای سیاست‌های انقباضی و تکلیف دولت برای بازگشت ارز‌های صادراتی در کاهش قیمت دلار، به‌نظر می‌رسد آنچه این روز‌ها بیش از سایر عوامل بر بازار ارز تأثیر دارد انجام گشایش‌های سیاسی و توافق‌های تجاری و ارزی است.
 از نظر اجرایی انجام توافق‌های تجاری با سایر کشور‌ها و افزایش صادرات می‌تواند جریان ورود ارز را به کشور تقویت کند و افزایش عرضه، منجر به کاهش قیمت دلار شود، اما در شرایطی که به گفته بیژن زنگنه، وزیر نفت هیچ کشوری حاضر به امضای هیچ قراردادی با ایران نیست، چشم‌انداز روشنی برای افزایش ورود ارز به کشور وجود ندارد. با این حال مقامات ایرانی در تازه‌ترین تحول، موفق به انجام یک توافق تجاری با عراق شده‌اند و به‌نظر می‌رسد منابع بلوکه شده ایران در عراق که رقمی بیش از 5میلیارد دلار است، به‌زودی در جریان افزایش تجارت با این کشور تسویه خواهد شد. هنوز به‌طور دقیق مشخص نیست که این منابع ارزی چگونه به‌دست ایران خواهد رسید. پیش از این برخی خبر‌ها حاکی از آن بود که دولت عراق توافق کرده ارزهای ایران را دربرابر کالاهای اساسی و دارو تهاتر کند؛ با این حال دیروز مدیرکل بین‌الملل بانک مرکزی که برای انجام مذاکرات بانکی به همراه هیأت وزارت امور خارجه به عراق سفر کرده‌ بود، گفت: درصورت انجام توافق تجاری با عراق حجم قابل توجهی از منابع ارزی که به چندین میلیارد دلار می‌رسد، وارد بازار شده و بخش زیادی از تقاضای ارز از این محل پوشش داده خواهد شد. به گفته حمید قنبری، بخشی از توافق‌های انجام شده مربوط به افزایش همکاری‌های ارزی و بانکی میان 2 کشور بوده است. از سخنان قنبری، تلویحا پیداست که احتمالا بخشی از این منابع ارزی به‌صورت مستقیم به‌دست ایران خواهد رسید. با وجود این هنوز از جزئیات این توافق ارزی اطلاع کاملی در دست نیست، اما دیروز مصطفی الکاظمی، نخست‌وزیر عراق در آغاز نخستین سفر خارجی وارد تهران و درواقع با انجام این سفر مذاکرات دوجانبه آغاز شد و احتمالا پس از پایان این سفر جزئیات بیشتری از این توافق به‌دست خواهد آمد.



 به گفته مدیرکل بین‌الملل بانک مرکزی با انجام توافق تجاری با عراق حجم قابل توجهی از منابع ارزی که به چندین میلیارد دلار می‌رسد، وارد بازار شده و بخش زیادی از تقاضای ارز از این محل پوشش داده خواهد شد