بودجه نداریم

آوین آزادی ـ روزنامه‌نگار

هرچیز که وجود دارد؛ مربوط به سال‌های گذشته است. نه استاندارد تازه‌ای تدوین، نه بخشنامه و دستورالعمل جدیدی صادر و ابلاغ شده است. چند سال پیش دستورالعملی 48صفحه‌ای توسط وزارت بهداشت صادر شد و پروتکلی برای تاسیس بیمارستان‌ها و مراکز درمانی در اختیار سازندگان، دانشگاه‌های علوم پزشکی و... قرار گرفت؛ دستورالعملی که به‌نظر می‌رسد روی کاغذ باقی مانده و هنوز نتوانسته معضل میانگین سنی بالای بیمارستان‌های کشور را حل کند. امروز در شرایطی مراکز درمانی ایران به‌طور میانگین بیش از 35سال سن دارند که فرهنگ تعمیر و نگهداری از این مراکز هم هنوز، جا نیفتاده است. سال گذشته استاندار تهران خبر از تکمیل روند جایگزینی بیمارستان‌های فرسوده تهران تا سال ۱۴۰۴ داد. انوشیروان محسنی بندپی گفت: هم‌اکنون جایگزین بیمارستان فیروزگر، جایگزین بیمارستان شهدای مفتح، جایگزین بیمارستان امام (ره) و جایگزین بیمارستان شهدای تجریش، جایگزین شریعتی، بهارلو، سوختگی، شهدای اکبرآبادی و شهدای یافت‌آباد در حال احداث هستند. او تأکید کرده بود روند احداث این بیمارستان‌ها براساس استانداردهای روز انجام می‌شود. اما آیا بودجه و همت کافی برای انجام این کار وجود دارد؟  احمد حمزه، عضو سابق هیأت رئیسه کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی به همشهری می‌گوید: در 4سالی که من در کمیسیون بهداشت و درمان مجلس به‌کار مشغول بودم، ندیدم که وزارت بهداشت، بخشنامه یا دستورالعمل جدیدی ارائه کند. او بر این باور است که استانداردهای تاسیس بیمارستان در ایران، روی کاغذ خوبند اما مشکل، اداره کشور با سیستم سفارشی است. حمزه می‌گوید: اگر زلزله بزرگی بیاید، 90درصد بیمارستان‌های ما دچار مشکلات جدی می‌شوند. مگر بیمارستان تازه تاسیس در کرمانشاه نبود که با نخستین زلزله غیرقابل استفاده شد؟ 

بودجه کافی برای بازسازی بیمارستان‌ها وجود ندارد 
متأسفانه سال‌هاست که در کلانشهرهایی مثل تهران، بیمارستان‌ها فرسوده و قدیمی شده‌اند. این موضوعی است که احمد حمزه، عضو سابق هیأت رئیسه کمیسیون بهداشت به آن اشاره کرده و به همشهری توضیح می‌دهد؛« این مراکز درمانی درحالی‌که باید امن‌ترین بنای شهری باشند استحکام لازم را ندارند و حتی می‌توان گفت اگر زلزله شدیدی بیاید، اینها جز نخستین بناهایی هستند که فرو می‌ریزند و فاجعه‌ای در تهران به بار می‌آورند». این نماینده مردم در مجلس دهم می‌افزاید: انتظار می‌رود جایگزینی بیمارستان‌های فرسوده سریع‌تر با همکاری استانداری، سازمان برنامه و بودجه و دانشگاه‌های علوم پزشکی تحقق یابد. او می‌افزاید: شاید دستورالعمل‌های موجود را سازنده‌ها رعایت کرده باشند اما اعتبارات لازم و تسهیلات کارآمد در اختیار بیمارستان‌های قدیمی قرار نگرفته که به روزرسانی شوند. متأسفانه شرایط اقتصادی کشور آنقدر بد است که دولت نمی‌تواند برای حمایت از بازسازی و نوسازی آنها اعتباری کنار بگذارد.

ما در سرزمین سفارشی زندگی می‌کنیم 
کمبود بودجه از یک سو، ضعف در اجرا و نظارت از سوی دیگر، مشکل اصلی بیمارستان‌های کشور است. حمزه در این‌باره می‌گوید: اگرچه با استانداردهای جهانی هنوز فاصله داریم، نمی‌توان چندان به کیفیت دستورالعمل ساخت وزارت بهداشت خرده گرفت. مشکل از جای دیگری است. حتی بیمارستان‌های خصوصی هم نیاز به تسهیلات برای بازسازی دارند. نمی‌توان نقش حاکمیت و دولت را در حوزه بهداشت و درمان کمرنگ کنیم. بخش خصوصی پر از گلایه در این زمینه است. کافی است سراغ رئیس بیمارستان‌ها بروید و بپرسید چرا در فلان حوزه به روزرسانی نمی‌شود. آیا نباید از کادر تحصیلکرده درمان حمایت شود؟ این عضو سابق مجلس می‌گوید: البته این را هم بگویم که ما متأسفانه در سرزمین سفارشی زندگی می‌کنیم. همه‌چیز با سفارش پیش می‌رود نه با قانون و نظارت. حتی وقتی تسهیلات پرداخت می‌شود می‌بینیم که آن تسهیلات گرفته می‌شود اما در جای دیگر خرج می‌شود. اینجا خلأ نظارت پررنگ‌تر می‌شود.

بیمارستان‌های خصوصی از قانون خاصی تبعیت نمی‌کنند 
درحالی‌که فشار رسانه‌ها برای بازسازی و نوسازی بیمارستان‌های دولتی همواره وجود داشته؛ بیمارستان‌های خصوصی به راحتی از آستین استقلال خود تغذیه می‌کنند. یک فعال حوزه سلامت که تمایلی به افشای نامش ندارد به همشهری می‌گوید: بعد از روی کار آمدن طرح تحول سلامت، از محل بیت‌المال و هدفمندی یارانه‌ها، بیمارستان‌های دولتی بازسازی شدند. اگرچه این بازسازی‌ها دست و پاشکسته بودند اما به هر حال تا حدی پیش رفتند چرا که مسئولان این بیمارستان‌ها باید به دانشگاه‌های علوم پزشکی و وزارتخانه پاسخ می‌دادند. شما باید ریشه معضلات اصلی را درخصوصی‌ها دنبال کنید. این پزشک می‌افزاید: باید دید چه رابطه‌ای بین مدیریت وزارت بهداشت و رئیس یک بیمارستان خصوصی وجود دارد؟ یک تعارض منافع. یعنی در مورد بیمارستان‌های خصوصی به واسطه رانتی که بعضاً وجود دارد به‌راحتی از کنار مسئله نظارت و مقررات‌گذاری عبور می‌کنند. آنها دنبال دریافت حداکثر سود ممکن هستند و دغدغه‌ سلامت بیمار را ندارند. او درباره فسادهای جزئی در پروژه‌های مربوط به بیمارستان‌های دولتی می‌گوید: بله در بازسازی‌ها دیدیم که فساد‌هایی هم ایجاد می‌شود اما باز باور کنید که اوضاع بهتر است. اساسا سلامت مردم نباید محل تجارت عده‌ای شود.

خبرها خوش است و کلینیک‌ها می‌میرند 
اخطارها بارها و بارها داده شده است. فعالان حوزه بهداشت هم بر این باورند که همان دستورالعمل قدیمی هم اگر به درستی اجرا شود؛ حداقل جلوی تاسیس مرکز درمانی غیراستاندارد را می‌گیرد اما مشکل جای دیگری است. به گذشته برگردیم. در سال ۱۳۹۵ هم این اندازه‌گیری‌ها مجددا تکرار شد. این بار ۴۲۱ بیمارستان در آن مشارکت کردند و ایمنی کلی بیمارستان‌های شرکت‌کننده به ۴۳ درصد رسید. مسئولان وزارت بهداشت در آن زمان گفتند که بر این اساس می‌توان ادعا کرد که طرح تحول نظام سلامت، توانسته موجب رشد ۱۰ درصدی در ایمنی بیمارستان‌ها شود. محصول همه این خبرهای خوش اما چه بود؟ کلینیکی خصوصی که سوخت و داغ تازه‌ای به دل ایران گذاشت.



احمد حمزه
عضو سابق مجلس:
 شاید دستورالعمل‌های موجود را سازنده‌ها رعایت کرده باشند اما اعتبارات لازم و تسهیلات کارآمد در اختیار بیمارستان‌های قدیمی قرار نگرفته که به روزرسانی شوند. متأسفانه شرایط اقتصادی کشور آنقدر بد است که دولت نمی‌تواند برای حمایت از بازسازی و نوسازی آنها اعتباری کنار بگذارد