تلاش برای گشایش‌های ارزی جدید

به‌دنبال آغاز تلاش‌هایی برای آزاد‌سازی‌ منابع ارزی ایران از کره‌جنوبی، بانک مرکزی تلاش تازه‌ای را برای ایجاد گشایش‌های ارزی از طریق عراق آغاز کرده است. با این حال به‌نظر می‌رسد توافق‌های جدید در عراق منجر به دسترسی به منابع ارزی نخواهد شد اما واردات کالاهای اساسی و دارو را تسهیل خواهد کرد. به گزارش همشهری، به زعم تحلیلگران بخشی از دلایل رشد قیمت دلار جدای از تورم که منجر به کاهش ارزش پول ملی شده، ناشی از فشار بر منابع ارزی کشور تحت‌تأثیر تحریم‌های ظالمانه آمریکا علیه ایران است. با این حال فشار بر منابع ارزی کشور فقط شامل رشد قیمت ارز و همینطور کالا و خدمات نمی‌شود و می‌تواند منابع لازم برای واردات را هم تحت‌تأثیر قرار دهد. بر همین اساس از یک‌ماه پیش بانک مرکزی در تلاش است تا بخشی از منابع ارزی ایران در کره‌جنوبی که گفته می‌شود بین 6 تا 9میلیارد دلار است را از طریق مجاری حقوقی آزاد کند و در تازه‌ترین رویداد رئیس‌کل بانک مرکزی در سفری که اواخر هفته قبل به عراق داشت تلاش‌های تازه‌ای را برای گشایش‌های ارزی برای واردات کالاهای اساسی و دارو آغاز کرد. با این حال اطلاعات موجود نشان می‌دهد که این توافق منجر به افزایش سطح دسترسی به منابع ارزی ایران نخواهد شد و این منابع صرف واردات کالاهای اساسی و دارو می‌شود.

سفر به عراق
هم‌اکنون جابه‌جایی ارزهای خارجی به کشور با توجه به تحریم‌های آمریکا علیه اقتصاد ایران با دشواری‌های فراوانی روبه‌روست و با توجه به اینکه عراق نیز تحت فشار این تحریم‌ها امکان تسویه نقدی واردات خود را ندارد، به‌نظر می‌رسد راهبرد واردات برخی کالاها به ایران، تنها گزینه موجود باشد.
بر همین اساس رئیس‌کل بانک مرکزی در سفر یک‌روزه خود به عراق حتی با نخست‌وزیر این کشور هم دیدار کرد و توافق‌هایی برای استفاده از منابع بانک مرکزی برای خرید کالاهای اساسی و دارو انجام داد.
عبد‌الناصر همتی درباره نتایج گفت‌وگو‌های انجام‌شده با مقامات عراقی در صفحه اینستاگرام خود نوشت: سال گذشته توافقنامه خوبی، در خصوص نحوه استفاده از منابع ناشی از صادرات گاز و برق به عراق امضا کردیم. لیکن به‌خاطر برخی مشکلات، تفاهمنامه به‌طور کامل عملیاتی نشده بود. در مذاکرات عراق درخصوص نحوه اجرای تفاهمنامه و استفاده از منابع بانک مرکزی برای خرید کالاهای اساسی و دارو به نتایج خوبی رسیدیم که ان‌شاءالله از هفته آینده مراحل عملیاتی آن آغاز خواهد شد.
مصطفی الکاظمی، نخست‌وزیر عراق هم در جریان دیدار با همتی در این‌باره گفت: شخصا دستور داده‌ام مشکلات مرتبط با پرداخت ایران حل شود، ما به شما در شرایط سخت موجود کمک می‌کنیم، همانگونه که ایران در شرایط دشوار در کنار ما بود. به گفته او عراق درخصوص حل مشکلات انتقال پول به شیوه تامین مواد غذایی و کالاهای اساسی با ایران توافق کامل دارد و همکاری لازم را به عمل خواهد آورد. علاوه بر این تجار عراقی نیز علاقه‌مند به همکاری با ایران هستند. بخش عمده مطالبات ایران از عراق که مشخص نیست چقدر است مربوط به صادرات برق، گاز و فرآورده‌های نفتی است.

نحوه اجرا مهم است
یحیی آل‌اسحاق، رئیس اتاق بازرگانی مشترک ایران و عراق درباره توافق انجام‌شده برای گشایش‌های ارزی جدید گفت: بخش عمده‌ای از درآمد فعلی دولت عراق از طریق فروش نفت تامین می‌شود و این کشور در ازای نفت خود، دلار تحویل می‌گیرد. با توجه به تحریم‌های آمریکا و تسلطی که این کشور بر روند جابه‌جایی دلار دارد، عراق نمی‌تواند واردات خود از ایران را مستقیما با دلارهایش تسویه کند.
به گفته او، جدای از صادرات بخش خصوصی، دولت ایران نیز به عراق برق و گاز صادر می‌کند. دولت عراق می‌تواند در ازای این صادرات به ایران دینار بدهد اما قطعا دینار عراق جهان‌شمول نیست و نمی‌توان در تمام بازارها از آن استفاده کرد. به‌عبارتی ما برای واردات کالاهای مورد نیاز خود بعضا به بازارهایی مراجعه می‌کنیم که لزوما در آنها دینار عراق معامله نمی‌شود. آل‌اسحاق درباره طرح جدید بانک مرکزی گفت: با توجه به اینکه فعلا امکان دریافت دلار وجود ندارد، این طرح از مدت‌ها قبل مطرح بوده که اگر تجار عراق بتوانند در ازای دیناری که متعلق به ایران است کالاهای اساسی ایران را تهیه کنند، با یک طرح مشکلات چند بخش برطرف می‌شود.
او اضافه کرد: از یک طرف ایران با این طرح به منابع ارزی راکد خود در عراق تحرک داده و بخشی از واردات مورد نیازش را تامین می‌کند، از سوی دیگر عراق بدهی‌های معوق خود به ما را پرداخت می‌کند و از طرفی تجار یا شرکت‌های فعال در این حوزه نیز می‌توانند از این فعالیت سود کاری خود را ببرند؛ با این حال باید دید با توجه به جدیت بانک مرکزی و مذاکرات انجام‌شده، این برنامه چگونه اجرایی خواهد شد.

   آزاد‌سازی‌ منابع ارزی ایران در کره‌جنوبی

رئیس‌کل بانک مرکزی گفت: با هماهنگی وزارت امور خارجه و با استفاده از روش‌های حقوقی و بین‌المللی پول‌هایمان را که در بانک کره است می‌گیریم. عبدالناصر همتی تأکید کرد: این منابع مالی متعلق به مردم ایران و بانک مرکزی است که در بانک‌های کره قرار دارد. او ابراز امیدواری کرد دولت کره به تعهدات خود در این زمینه عمل کند و به بهانه تحریم‌ها مانع دسترسی به این منابع نشود. رئیس‌کل بانک مرکزی با بیان اینکه بعضی از کشورها اعلام همکاری کرده‌اند که منابع مالی را به ما بازگردانند گفت: یکی، دو کشور موافقت کردند و در حال بررسی و پیگیری هستیم. با بازگشت این منابع مالی کالاهای اساسی و داروی مورد نیاز کشور را تامین خواهیم کرد.