بغض شهر باران

فرشته رضایی_ رشت- خبرنگار 

   شاید این سخت‌ترین نوروزی باشد که از راه می‌رسد؛ نوروزی که بر سر در بسیاری از خانه‌های گیلانی‌ها پرچم سیاه زده می‌شود و طعم سال نو تلخ‌تر از همیشه است.
بازار رشت که همواره محلی پر شور و جاذبه‌ای برای گردشگران بوده، زیر هجمه کرونا کمر شکسته است. تصاویر این روزهای گیلان سرسبز نگران‌کننده است. شهری که همیشه پذیرای گردشگران بود از هموطنان می‌خواهد به این استان سفر نکنند تا خود طبیب خود باشد. بسیاری از جوانان رشت در ورودی شهر از هموطنان می‌خواهند وارد شهر نشوند؛ آن‌ها پلاکاردهایی دارند که رویش نوشته شده است: «سلام هموطن! شرمنده شما هستیم. همیشه میزبان شما بودیم، اما امروز اسیر بیماری هستیم و تن شهروندان ما خسته و رنجور است.» 
گیلانی‌ها تا همین چند هفته پیش درگیر بحران برف بودند و حالا در گرداب کرونا دست و پا می‌زنند. محرومیت گیلان همواره خود را زیر سبزه‌زارهایش مخفی کرده و توسعه نیافتگی در بخش درمان که این روزها بیشتر به چشم می‌آید از همین محرومیت‌هاست.
این روزها شادی از شهر «شب‌های روشن» رخت بربسته. بازار کساد است و داروخانه‌ها شلوغ.

   درخواست مردم برای قرنطینه رشت
«شیک» برای هر جایی از دنیا می‌تواند معنی خاصی داشته باشد، اما برای رشتی‌ها اصلی‌ترین پیاده‌راه در مرکز شهر است. این روزها از جمعیت همیشگی و گیشه‌های شلوغ سینما و  گاری‌های کبابی پیاده‌راه رشت خبری نیست. با این حال اگرچه از حجم جمعیت کم شده، اما دغدغه‌مندان می‌گویند: «کافی نیست»! زیرا  هنوز هم برخی شهروندان به راحتی در شهر تردد می‌کنند. 
بسیاری از فعالان مدنی و اجتماعی شهر رشت در مدت اخیر طی نامه‌ای از استاندار گیلان و رئیس‌جمهوری خواسته‌اند به قرنطینه کامل رشت و شهرهای گیلان اقدام کنند. از سوی دیگر، تاکید و خواسته بسیاری از شهروندان در این ایام تعطیلی بازار رشت است، اما استاندار گیلان هنوز در این زمینه دستوری نداده.
 فقط پس از دو هفته مقاومت اصناف و افزایش اعتراض‎ها، سرانجام قرار شد بازار رشت تا ساعت 7 عصر برپا باشد؛ بازاری که پیش از این تا 11 شب فعال بود. 
هرچند قرنطینه کامل شهر به معنی فراهم کردن تجهیزات مختلفی است که یکی از آنها تامین مایحتاج مردم در محله‌هاست. تا زمانی که این تمهیدات نباشد از دستفروش کنار خیابان تا مغازه‌دار و حتی خریدار ناگزیر به مراجعه به بازار هستند. 

   درگیری 15 درصد مردم رشت با کرونا 
بنا به گفته رئیس مرکز بهداشت شهرستان رشت، بیش از 15 درصد مردم این شهر درگیر بیماری کرونا هستند، اما دیده‌ها و شنیده‌ها نشان می‌دهد هر فرد در خانواده یا بین اقوام یک بیمار بستری در بیمارستان دارد. خبرهای مربوط به مرگ کادر درمانی یا افرادی که تا همین روزهای گذشته جزوی از جمعیت 700 هزار نفری رشت محسوب می‌شدند، دیگر دل و دماغی برای شادی باقی نگذاشته است. 
هشدارها و درخواست‌ها برای قرنطینه شهر بی‌نتیجه است و مسئولان دولتی فقط از مردم می‌خواهند در خانه بمانند. این در حالی ا‌ست که تعداد زیادی از شهروندان در خطر ابتلا به کرونا هستند و رشت با ضعیف‌ترین امکانات درمانی تنها مرکز استانی است که هنوز یک مرکز درمانی جامع یا جنرال ندارد. طرح ایجاد این مرکز درمانی که قرار بود در لاکان افتتاح شود سال‌هاست فراموش شده. 

    وداع تلخ با همکاران 
در روزهای اخیر هیچ آماری از آمار فوت کارکنان مشاغل مختلف مثل بانک‌ها و بخش‌های تولیدی و خصوصی گیلان در دسترس نیست، اما کادر درمان میزان جانباختگانش مشخص است. آخرین فرد دکتر وحید منصف کسمایی بود. کارکنان بیمارستان پورسینا در محوطه حیاط باریک یک به یک ایستاده‌اند تا با چشمانی اشکبار همکار پزشک خود را که متخصص طب اورژانس بود در آخرین سفر همراهی کنند. پزشکی که در راه مبارزه با کرونا جانش را از دست داد. از دیگر کادر درمانی که این روزها در اثر کرونا در گیلان درگذشته‌اند، نرجس جانعلی‌زاده، محمد محمدی، حمید لطیفی، علی شیخ مرادی، سیامک دیوشلی، محمدعلی ربیعی، رضا کوچکی نیا، غلامرضا وثوقی کیا و آقایان آل حسینی و ذهتاب از همکاران بخش خدمات بیمارستان گلسار بوده‌اند.
یکی از مهمترین مشکلات نبود فضای مناسب بیمارستانی و امکانات حفاظتی مناسب است. به عنوان نمونه پرستاران بیمارستان امینی لنگرود به علت کمبود شدید اقلام حفاظتی همزمان اقدام به هم‌رسانی مشکلات خود در اینستاگرام کردند تا بلکه توجهی به مشکلات آنان شود. اما این فقط درد آنها نیست، بیمارستان رودسر، بیمارستان کوثر آستانه اشرفیه، پیروز لاهیجان، نورانی تالش و انزلی هنوز هم مشکلات اساسی دارند. موضوعی که مسئولان اجرایی استان از آن باخبرند و حتی در مدت اخیر چند واحد تولیدی ماسک و الکل طبی و مواد ضدعفونی کننده ایجاد شده است، اما مشخص نیست این اقلام به چه شکل توزیع می‌شوند. 

   بازار سیاه اقلام بهداشتی
انتقادها از پرشدن ظرفیت بیمارستان‌ها موجب شده سپاه پاسداران در محوطه حیاط بیمارستان رازی رشت بیمارستان صحرایی برپا کند. این بیمارستان با استفاده از ماژول‌های 42 متری، 56 متری و 105 متری در رشت افتتاح شده و ظرفیت فعلی آن 74 تخت است و قابلیت افزایش تا 120 تختخواب را دارد.  
تمام داروخانه‌های رشت بلا استثنا بر سر در خود نوشته‌اند که ماسک، الکل و ژل ضدعفونی ندارند، اما برای خرید ماسک، دستکش لاتکس معمولی و پد الکلی به سرنخ‌های جالبی می‌رسیم. این اقلام بهداشتی به جای داروخانه در فروشگاه‌های عرضه لوازم قنادی یا آرایشی با قیمت بالاتری به فروش می‌رسند.
یکی از انترن‌های پزشکی بیمارستان رازی رشت هم درباره کمبود اقلام بهداشتی کادر درمان به همشهری می‌گوید: اینجا ماموران زیادی با ماسک و لباس و کلاه هست که ما به بیماران حرفی نزنیم تا جو بدی ایجاد نشود. به ما گان و ماسک نمی‌دهند و خودمان باید از بازار سیاه بخریم. نمی‌خواهیم بمیریم. دو هفته است از ترس ابتلای خانواده به خانه نرفته‌ام و منزل دوستم هستم. برخی از پرستاران به دلیل نبود امکانات استعفا داده‌اند. بسیاری از پزشکان حتی مطب‌های خود را بسته‌اند که کاش پروانه این پزشکان که قسم خورده‌اند، لغو می‌شد.

   یک فاجعه در شهر 
مشکلات بیماران کرونا در هر شهر و روستا آسیب‌های خاص خود را دارد. با همه آسیب‌ها این بار خبر دیگری از حاشیه‌های کرونا به گوش می‌رسد؛ رفتار خارج از چارچوب بیمارستان‌ها. یکی از این فجایع در آستانه اشرفیه رقم خورد. در هفته اخیر دو نفر که در اثر کرونا فوت کردند در صحن حرم مطهر سید جلال الدین اشرف و حرم آقا سید محمد شهر خاکسپاری شدند؛ جایی در مرکز شهر و پرتردد. این خاکسپاری طبق روال عادی با گرداندن جنازه در شهر و با حضور اقوام انجام شد.  
عضو شورای شهر آستانه اشرفیه در گفت و گو با همشهری در این باره اظهار می‌کند: دو بیمار برخلاف پروتکل در جایی غیر از محل در نظر گرفته شده، دفن شدند و حتی افراد بسیاری در محل دفن حضور داشتند و با وجود تلاش و پیگیری، در این باره شفاف‌سازی نشد. 
نرجس محمددوست با بیان اینکه این قبور از قبل خریداری شده بود، می‌افزاید: این دو محل، شرایط دفن در عمق زیاد را ندارند. این اتفاق موجب نارضایتی مردم شده است. نمی‌توانم قول بدهم دیگر این اتفاق نیفتد، زیرا حوزه اختیار شورا کم است و از سوی دیگر، مردم و مسئولان باید در کنار هم ماجرا را جدی بگیرند. با این وجود، قول می‎‌دهم در حد توان و اختیار پیگیری کنم تا دیگر شاهد این اتفاق نباشیم.
یونس محمودی، فرماندار آستانه اشرفیه هم در گفت‌وگو با همشهری اعلام می‌کند: دو مورد خاکسپاری داخل دو حرم مطهر صورت گرفت، اما قبل از دفن عمل ایزوله و آهک‌پاشی انجام شد. قول می‌دهیم دیگر چنین اتفاقی نیافتد.
محمدرضا محدث، رئیس مرکز بهداشت آستانه اشرفیه هم ضمن تایید این مطلب از بیان هر گونه اظهارنظر بیشتر خودداری می‌کند.

   کارگران مشغول کارند
با وجود تاکید و درخواست فراوان پزشکان و متخصصان برای قرنطینه خانگی، هنوز کارگاه‌های تولیدی در شهرک‌های صنعتی و شهرصنعتی رشت فعال هستند. کسی کارفرماها را ملزم به رعایت حقوق کارگران نمی‌کند و بسیاری از کارگران ناگزیر به ادامه کار هستند.  حسن ایزدی، دبیر اجرایی خانه کارگر گیلان با تایید اینکه برخی کارگران گیلان هنوز 12 ساعت کار می‌کنند، می‌گوید: کارگران نگران سلامت خود هستند و مدام با خانه کارگر تماس می‌گیرند که حداقل ساعت کاری کم شود. کارگران کارخانه‌هایی مانند ایران رادیاتور با 800 کارگر، کمک فنرسازی ماشین با 600 کارگر و شرکت‌های بزرگ فولادی مانند فولاد امیرکبیر و فولاد گیلان با تهدید سلامتی مواجه هستند.
او اضافه می‌کند: درخواست ما توجه به قشر کارگر و کاهش ساعت کار و شیفتی کردن آن‌هاست. در بسیاری از خط‌های تولیدی 200 کارگر در فضایی سر بسته بدون دستکش و ماسک در حال کار هستند و حتی برخی کارفرماها برای جلوگیری از رعب و وحشت مانع ضدعفونی کردن محل کار می‌شوند.

   دیدار آخر 
رضا، چند عکس که مخفیانه از مراسم ترحیم پدربزرگش در آرامستان باغ رضوان رشت گرفته است را نشانم می‌دهد. لباس مخصوص با چکمه‌های سفید پوشیده است. می‌گوید: «پدربزرگم سال‌ها بیمار بود و مرگ عادی داشت، اما گفتند باید رعایت کنید و تجمع هم زیاد نباشد.» حدود 20 نفر ماسک بر دهان و دستکش در دست، گریه و شیون سر می‌دهند و کسانی با لباس یکدست که جزو کارکنان هستند، افراد را متفرق می‌کنند.»
صدای آژیر آمبولانس از دور می‌آید. گویی جنازه‌ای می‌آورند. گورکن با پوشش سرمه‌ای و گان‌های نه چندان محکم و دستکش‌هایی با کیفیت نازل منتظر است. به او نزدیک می‌شوم. می‌گوید: «خدا اسم ما را ننویسید، اما اینجا که شاید 6 یا 8 کیلومتر با مرکز شهر فاصله دارد، انگار آخر دنیاست و ما را فراموش کرده‌اند. از بس قبر کنده‌ایم و با شرایط خاص، اموات را دفن کرده‌ایم دیگر ماسک و دستکش هم جواب نمی‌دهد. گاهی حجم فوتی‌ها آن‌قدر زیاد است که اقوام فوت شده قبر را می‌کنند. برخی روزها بیش از 20 فوتی در اثر کرونا یا مشکوک به کرونا داریم که باید با اصول خاص آنها را دفن کنیم. از آن بدتر دیدن خانواده‌هاست که جیغ می‌زنند و می‌خواهند برای بار آخر امواتشان را ببینند. اما نمی‌شود و باید دور بمانند.»
در این بین صدای داد و هوار پیرمردی که به اصرار می‌خواهد به جسد ایزوله شده نزدیک شود، نگاهم را به سوی خود می‌کشد: «زنم است. می‌خواهم ببینمش» آمبولانس‌ها مجدد آژیرکشان می‌آیند. گورکن می‌گوید: «هر بار که صدای آمبولانس می‌آید، می‌گوییم ای کاش این آخری باشد.» به پیرمرد نگاه می‌کنم که با ماسک و دستکش روی بلوار سیمانی نشسته است و دیدار آخرش نیمه کاره می‌ماند. 
مدیر آرامستان‌های شهری رشت درباره اطلاعیه شهرداری مبنی بر بسته شدن آرامستان برای تردد غیرضروری افراد به همشهری می‌گوید: امواتی که به اینجا می‌آورند اگر با بررسی گواهی پزشکی، برابر تایید نظریه کمیسیون بهداشت و نماینده سپاه، کرونایی باشند با شرایط خاص دفن می‌شوند. بخشی از محوطه باغ رضوان را با طراحی مهندسی که سطح شیب آب را هدایت کند با عمق بیش از دو متر آماده شده است.
سهراب راستگو ادامه می‌دهد: موضوع دفن شرعی با حضور نماینده ولی فقیه و فرمانده سپاه مدیریت مباحث شرعی و باب غسل و تدفین حل شده است. همچنین محل قبور در جاده موازی با قبله است. در مورد شیب‌بندی قبور هم نگرانی درباره رخنه آب به قبور وجود داشت، اما شیب به سمت رودخانه و کف زمین کاملا خشک است. همچنین برای ایزوله کردن آن، 10 کیلو آهک در 40 لیتر آب حل می‌کنند و داخل قبر و دیواره‌ها و روی قبر و یک متر اطراف قبر را آهک‌پاشی می‌کنند. 

   آماری که پنهان شد
چند روز پیش که دکتر محمد حسین قربانی، پس از عزل دکترمهدی شادنوش به عنوان نماینده تام‌الاختیار وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در گیلان انتخاب شد، آمار فوت در گیلان در اثر کرونا را 200 نفر و آمار مبتلایان را 900 نفر اعلام کرد. همین اختلاف در مقایسه با آمار کل کشور که 194 عدد فوتی عنوان می‌شد، کافی بود قربانی ساعتی بعد در گفت وگو با خبرگزاری‌ها صحبت خود را تغییر دهد و اعلام کند این آمار متعلق به بیماری‌های تنفسی، قلبی عروقی و کروناست.
با این حال واکنش به این آمار از اعتراض و گلایه دیگر نمایندگان گرفته تا بیانیه‌ها و نامه نگاری‌های مختلف به مسئولان اجرایی ذی‌ربط ادامه داشت. ذبیح نیکفر، نماینده لاهیجان و رئیس مجمع نمایندگان گیلان در گفت و گو با همشهری با بیان اینکه اقدامات دولت در گیلان کافی نیست، بیان می‌کند: کارکنان درمان، پرستاران و پزشکان در معرض آسیب هستند و اگر کمک‌های مردمی در این مدت نبود، کادر درمان حتی یک دستکش و ماسک هم نداشتند، چه برسد به لباس حفاظتی. مهمترین مشکل ما ایجاد بیمارستان صحرایی است که در یک مورد در رشت انجام شد و در دیگر شهرها هم تجهیز بیمارستان جدید تالش و بیمارستان 22 آبان و سیدالشهدا (ع) لاهیجان در اولویت قرار دارد. همچنین در بخش کادر درمانی هم مشکل داریم که پس از فراخوان چند باره از استان فارس تعدادی متخصص و پرستار به کمک گیلان می‌آیند. 
وی درباره مشکلات پرستاران شرق گیلان در تامین اقلام حفاظتی هم توضیح می‌دهد: این مشکل همه جا وجود دارد و منحصر به پرستاران شرق نیست. نیکفر در پاسخ به این سوال که «پس تجهیزات سازمان‌های بین‌المللی و دیگر کشورها چه شد؟» بیان می‌کند: این تجهیزات فعلا به گیلان نرسیده است. کمک این کشورها به آسانی به دست ایران نمی‌رسد، اما از وزیر خواسته‌ایم آن را به صورت عادلانه توزیع کنند.
رئیس مجمع نمایندگان گیلان در توضیح به سوالی مبنی بر توزیع اقلام پزشکی اهدایی کشورها در داروخانه‌ها و فروش آنها هم می‌گوید: خبری در این زمینه به ما نرسیده است. 
در ادامه محمود شکری، نماینده تالش هم با تاکید بر اینکه بیمارستان تالش تجهیز شده و فقط بخشی از کادر درمان و تکمیل متخصصان باقی مانده است، بیان می‌کند: تالش بیش از دیگر شهرستان‌ها فوتی داشته است. گنجایش بیمارستان نورانی تالش که هم بیماران کرونایی و هم دیگر بیماران را پوشش می‌داد، کاملا پر شده بود و بیماران بر روی صندلی مداوا می‌شدند، اما بیمارستان جدید تالش تجهیز و آماده خدمت به بیماران کرونا شد. 

   اظهار نظر عجیب درباره منشا بیماری
روز دوشنبه درباره منشا بیماری کرونا و علت پراکنش آن در کشور جلسه‌ای در مجلس برگزار شد. پس از این جلسه یک عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس گفت: طبق توضیحات وزیر بهداشت بخشی از ویروس کرونا در گیلان، متفاوت از ویروس ووهان چین و با منشأ متفاوت است.
شهروز برزگر افزود: این موضوع شامل قم هم می‌شود و بخشی از ویروس کرونا در این شهر نیز با ویروس ووهان چین تفاوت دارد. به عبارت دقیق‌تر مشخص نیست منشأ ویروس دوم از کجاست؟ 

بنا به گفته رئیس مرکز بهداشت شهرستان رشت، بیش از 15 درصد مردم این شهر درگیر بیماری کرونا هستند، اما دیده‌ها و شنیده‌ها نشان می‌دهد هر فرد در خانواده یا بین اقوام یک بیمار بستری در بیمارستان دارد

انتقادها از پرشدن ظرفیت بیمارستان‌ها موجب شده سپاه پاسداران در محوطه حیاط بیمارستان رازی رشت بیمارستان صحرایی برپا کند، بیمارستانی که ظرفیت فعلی آن 74 تخت است