یک دهه بلاتکلیفی

سحر جعفریان_ خبرنگار

میدان فتح یکی از قدیمی‌ترین و بزرگ‌ترین میدان‌های پایتخت است که در غربی‌ترین ورودی شهر واقع شده است. میدانی با بیش از 10 هکتار مساحت که در یک دهه اخیر تغییرات بسیاری را تجربه کرده است. تغییر و تحولاتی ناشی از اجرای پروژه‌هایی که نیمه‌کاره رها شدن هریک از آنها با توجه به کمبود بودجه و تجهیزات زیرساختی، نارضایتی‌های بسیاری را به بار آورده است. این بی‌سرانجامی در اتمام پروژه‌های شهری در محدوده میدان فتح هویت میدان را نیز تحت تأثیر قرار داده است. به همین بهانه در گزارش این هفته به بررسی چرایی بلاتکلیفی پروژه‌های میدان فتح پرداخته‌ایم که با هم می‌خوانیم.

روزی روزگاری، میدان فتح
ساخت برج آزادی نخستین بهانه برای توسعه شهری در غربی‌ترین نقطه تهران به شمار می‌آید. اوایل دهه 40 خورشیدی با رونق گرفتن ساخت‌وساز در محدوده محله استادمعین فعلی و اطراف آن (محله فتح)، میدان فتح زمین وسیع و خاکی بود که اطرافش را جاده و بیابان پر کرده بود. «محمد سرو آبادانی» 61 ساله از ساکنان قدیم محله درباره تاریخچه محله فتح می‌گوید: «حدود سال‌های 49 بود که میدان فتح فعلی را با همسن و سال‌ها و همسایه‌ها تبدیل به زمین فوتبال کردیم. آنقدر وسعت داشت که همزمان در کنار هم چند مسابقه فوتبال در زمین برگزار می‌کردیم. کمی بعد مسئولان به دلیل استقبال اهالی، زمین‌ها را با چمن مصنوعی پوشاندند.» «اردشیر نامجو» از دیگر ساکنان محله فتح نیز می‌گوید: «قبل از اجرای طرح‌هایی مانند بزرگراه یادگار امام(ره) و تقاطع‌سازی و ساخت تونل‌های حاشیه‌ای اینجا پیست پیاده‌رو، فضای سبز و استراحتگاه‌هایی داشت که اهالی فارغ از هیاهوی شهری در آن راه می‌رفتند، نفس می‌کشیدند و ساعتی می‌گذراندند، اما بلاتکلیفی این میدان تمامی ندارد. چون سال‌ها اطراف آن را با حصار کارگاهی فعالیت‌های عمرانی پوشانده بودند. چند ماه قبل حصارها را برداشتند و این پروسه همچنان ادامه دارد.‌»

نمای نازیبا و نشاط بر باد رفته محله
میانه میدان فتح از مصالح عمرانی و کپه‌های خاک پر است. در ضلع غربی آن هنوز کارگرانی مشغول کارند و ضلع شرقی درست همانجایی که می‌گویند قرار بوده گشتگاهی شامل رستوران، کافه شهربازی شود اثری دیده نمی‌شود. «ناصر البرز» شورایار محله فتح از رها شدگی طرح‌های متعدد محدوده میدان فتح گلایه‌مند است و می‌گوید: «از چند ماه قبل که به دستور شهردار تهران میدان فتح از‌بند حصارهای غیرفعال کارگاهی آزاد شد تاکنون اتفاق خاصی نیفتاده است. یک بار آمدند گفتند قرار است این محدوده را تبدیل به گشتگاه کنیم. بار دیگر گفتند میدان میوه و‌تره‌بار راه بیندازیم. خلاصه بلاتکلیفی برای ما اهالی ادامه دارد. از یک سو گره‌های ترافیکی آزاردهنده در ساعت‌های مختلف روز کلافه‌مان کرده است، از سوی دیگر نمای نازیبای میدان با این وسعت زیاد که می‌توان از ظرفیت آن بهره‌ها ‌برد و سرانه‌های محدود فرهنگی و ورزشی را افزود، از نشاط محله کاسته است. در بخشی از میدان پایه‌های پل نیمه‌کاره رها شده و مدام با کامیون وسط میدان خاک و مصالح جابه‌جا می‌کنند. شاید وقتش باشد از اهالی نیازسنجی کنند و تکلیف میدان را بعد از سال‌ها به درستی روشن کنند تا این نارضایتی‌ها برطرف شود.»

معاون فنی و عمران شهردار منطقه:
طرح‌های پروژه فتح اجرایی می‌شود
برای اطلاع از سرانجام پروژه‌های عمرانی و شهری منتهی به میدان فتح سراغ معاون فنی و عمران شهرداری منطقه 9 پایتخت می‌رویم. «مجید امانی» می‌گوید: «از سال 94 که کارگاه‌های عمرانی مرتبط با پروژه‌های چند تقاطع غیرهمسطح در بخش غربی بزرگراه یادگار امام(ره)، سه‌راه آذری و ایجاد رمپ‌های میانی به سبب معارضات پادگان جی و سوله‌های در تملک آموزش و پرورش منطقه 9 غیر‌فعال شد، تاکنون جلسات متعددی را برای رفع معارضات و ادامه پروژه‌ برگزار کرده‌ایم. نتیجه این شد که با آزادسازی بخش‌های وسیعی از کارگاه‌ها قلمروهای عمومی به محله بازگشته است. به‌طور مثال در ضلع شمالی میدان مساحتی در حدود 7 هزار‌مترمربع، در ضلع شرقی 3 هزار‌مترمربع و در میدان فتح 10 هزار‌مترمربع آزاد شده است که بخش‌هایی از این فضاهای آزاد شده با پوشش گیاهی مناسب و فصلی بازپیرایی شده‌اند و برای بخش‌های دیگر طرح‌هایی مانند ساخت میدان میوه‌و‌تره‌بار در نظر گرفته شده است، مسیرهایی برای دسترسی به منطقه در نظر گرفته شده است. تا بار ترافیکی آن کاهش یابد.» به گفته اهالی 7 ماه از وعده‌های مسئولان شهرداری می‌گذرد و هنوز همان وعده‌ها تکرار می‌شود.

فضای سبز ایجاد شده در میدان فتح به روایت آمار
30 هزار نوع گیاه پرچینی در حاشیه میدان فتح استفاده شده است
11 هزار مترمربع گل در میدان فتح کاشته شده است
13 هزار انواع درختچه در محدوده میدان فتح کاشته شده است


منطقه 5:
محله‌ات را آباد کن
طرح «همیارعمران محله» در منطقه 5 با مشارکت شهروندان اجرا می‌شود. در این طرح که با هدف جذب مشارکت شهروندان در بهسازی عمرانی معابر محله و بهبود کیفیت زندگی در کنار تداوم در نگهداشت محله‌ها اجرا می‌شود مسائلی مانند جدول‌گذاری، بهسازی آسفالت، جانمایی کانکس‌های شهری، ایجاد پاتوق‌های محله در مقیاس کوچک، شناسایی بافت‌های فرسوده و جذب سرمایه‌گذار، زیباسازی دیوار معابر، تبدیل نقاط بی‌دفاع شهری به فضای سبز و طراحی المان‌های نوین شهری با توجه به هویت و فرهنگ محله در اولویت اجرا قرار گرفته‌اند. از این‌رو شهروندان با گزارش هرکدام از موارد عمرانی تعیین شده، مدیران شهر خود را در فرایند ارائه خدمات و افزایش سرانه‌ها یاری خواهند رساند. همچنین در این طرح از توانمندی و تخصص شهروندان داوطلب درحوزه عمران و شهرسازی نیز بهره‌گرفته می‌شود. علاقه‌مندان به مشارکت می‌توانند ضمن مراجعه به ستاد بازآفرینی شهری منطقه 5 و دفاتر توسعه محله، با شماره 96011111 تماس بگیرند.