ابهام در سازوکار معاملات بورس ارز

با وجود آنکه گفته می‌شود مبادلات آزمایشی بورس ارز یا بازار متشکل ارزی در حال انجام است، اما نه سازوکار معاملات آن روشن است نه برنامه زمانبندی آغاز فعالیت آن طبق وعده‌ها مشخص است.

به گزارش همشهری، عبدالناصر همتی، رئیس‌کل بانک مرکزی سال قبل وعده داده بود بازار متشکل ارزی از فروردین‌ماه، فعالیتش را آغاز می‌کند که این وعده محقق نشد. با این حال گفته می‌شود مبادلات آزمایشی بورس ارز هم‌اکنون در حال انجام است و فعالیتش در‌ ماه جاری آغاز می‌شود اما مشخص نیست سازوکار معاملات این بورس چگونه است. آنچه اکنون در مورد این بازار می‌دانیم این است که هیأت‌مدیره بورس ارز فعالیت‌اش را آغاز کرده و محل فعالیت این بازار در ساختمان شماره یک بانک مرکزی در خیابان فردوسی جانمایی شده است. با این حال مشخص نیست ساختار معاملات در این بازار چگونه است. آیا قرار است معاملات روزانه ارز به روش ثبت سفارش انجام شود یا قیمت‌ها با استفاده از روش مرسوم حراج، کشف خواهد شد. همچنین مشخص نیست دامنه روزانه نوسان قیمت چقدر است و آیا محدودیت‌هایی در تعیین قیمت پایه از سوی بانک مرکزی درنظر گرفته خواهد شد یا خیر؟

همه اینها در حالی است که سیاستگذاران امیدوارند این بازار نگاه‌ها را از دوبی، هرات و سلیمانیه به سمت تهران بازگرداند و ساختمان بانک مرکزی در خیابان فردوسی تهران مرجع تعیین نرخ ارز شود. در واقع بانک مرکزی در تلاش است تا این بازار را به مبنایی برای قیمت‌گذاری تعیین کند؛ درحالی‌که درحال‌حاضر معاملاتی که در دوبی، هرات و سلیمانیه انجام می‌شود تعیین‌کننده قیمت روز دلار است. در عین حال همچنان نرخ برابری ریال در برابر درهم امارات مرجعی برای تعیین نرخ برابری ریال در برابر دلار است. با این حال برخی خبر‌های دریافتی نشان می‌دهد از قرار معلوم معاملات بورس ارز، با ارز یورو و دلار انجام خواهد شد و قرار است دامنه نوسان مجاز برای قیمت انواع ارز‌ها در این بازار 5درصد تعیین شود.

همچنین اگرچه هنوز از جزئیات آیین‌نامه معاملات این بازار اطلاعی در دست نیست، اما شواهد نشان می‌دهد به‌طور حتم بانک‌ها و صرافی‌ها بازیگران اصلی این بازار هستند. همچنین برخی خبر‌ها از نحوه و سازوکار معاملات در این بازار مبتنی بر آن است که نخستین قیمت اعلامی در سیستم به‌عنوان قیمت پایه بازار در آن روز تعیین خواهد شد و کشف قیمت نیز به این شکل انجام می‌شود. بر این اساس، نرخ ارز در پایان روز و در زمان بسته شدن بازار با یک نوسان 5درصدی می‌تواند به‌عنوان قیمت پایه روز بعد درنظر گرفته شود. با این حال برخی اطلاعات نیز بیانگر آن است که قیمت دلار با استفاده از روش ثبت سفارش انجام خواهد شد؛ با این شکل که پس از ثبت همه سفارش‌های در ابتدای معاملات روزانه، قیمت روزانه کشف خواهد شد.
همچنین در مورد اینکه این بازار چه بخشی از معاملات روزانه ارز را شامل می‌شود اطلاعی در دست نیست، اما گویا قرار است رفته‌رفته فضای معاملات این بازار گسترش یابد و حتی نیاز‌های ارزی صرافی‌ها در معاملات خرد هم از طریق همین بازار تامین شود. بنا بر تصویب شورای پول و اعتبار، صرافی‌هایی که در این بازار فعالیت می‌کنند، باید یک درصد بالاتر از نرخ بازار متشکل، نیازهای خرد ارزی مردم را براساس فهرست مصارف ۲۴ گانه پوشش دهند.