اشتغالزایی با مشاغل خانگی

پوپک قاسمی|  اردبیل – خبرنگار:

سهم اشتغال صنعتی در استان اردبیل بسیار پایین است و کشاورزی و گردشگری درآمد چندانی نصیب فعالان آن نمی‌کند. در چنین شرایطی مشاغل خانگی را می‌توان یکی از موثرترین و کم‌هزینه‌ترین ایده‌ها در کاهش بیکاری عنوان کرد. ایده‌هایی مانند قالیبافی، پرورش قارچ و مهارت‌های فنی و حرفه‌ای از جمله خیاطی می‌تواند ضمن کمک به درآمد خانوار در اشتغالزایی نیز موثر باشد.


اهمیت توجه به مشاغل خانگی 

مشاغل خانگی از جمله کسب و کارهایی هستند که با سرمایه اندک و بدون نیاز به فضای فیزیکی قابل توجه از سوی افراد خانواده در داخل منازل و یا فضاهای محدود دیگر به اجرا در می‌آیند. هدف از ایجاد این مشاغل درآمدزایی برای افرادی است که به دلایلی مانند کمبود سرمایه یا عدم امکان دوری از خانه نتوانسته‌اند شاغل شوند. به گفته کارشناسان، کسب مهارت لازم برای تولید کالاهای مورد نیاز جامعه، سرمایه اندک و پشتکار کافی برای راه‌اندازی مشاغل خانگی کفایت می‌کند. از این رو با برنامه‌ریزی و حمایت مناسب از اقشار کم‌درآمد و به‌ویژه زنان می‌توان مشاغل خانگی را گسترش داد و به افزایش اشتغالزایی و تقویت وضعیت معیشتی خانواده‌ها و رونق اقتصادی کمک کرد.


یافتن شغل مناسب برای زنان خانه‌دار مشکل است 

«اکرم حفیظی» یکی از بانوان اردبیلی فعال در مشاغل خانگی می‌گوید: چند سالی بود وضع مالی خانواده خوب نبود و شوهر کارگرم هم با شغل فصلی و درآمد نه چندان کافی از عهده مخارج خانه بر‌نمی‌آمد. تصمیم گرفتم وارد بازار کار شوم، اما یافتن شغلی در اداره یا سازمانی که تامین مالی داشته باشد و در کنار آن بتوانم به زندگی خانوادگی هم رسیدگی کنم، کار آسانی نبود. به همین دلیل مشغول آموزش مهارت خیاطی شدم و در پایان دوره با چند نفر از دوستان، کارگاهی با وام مشاغل خانگی راه‌اندازی کردیم. هرچند اوضاع اقتصادی برای همه چندان مناسب نیست، اما امروز درآمدزایی نسبتا مناسبی دارم که می‌تواند کمک‌خرج خانواده باشد. 


رفع مشکلات، جذب نیروی کار بیشتر 

«علیرضا شکیب» با یک چرخ کوچک کارگاه تراش سنگ‌های قیمتی و انگشتر دارد. او می‌گوید: در ابتدا روزی یکی، 2 ساعت کار می‌کردم اما به‌تدریج ساعت کار و افزایش تولید را بالا بردیم و کارگاهمان امروز بزرگ‌تر شده است.
کارگاه کیف‌دوزی دیگری هم محصولات تولیدی خودش را به سایر استان‌های کشور ارسال می‌کند. صاحب این تولیدی از صادرات به شهرهای تهران، شیراز و گیلان خبر می‌دهد و می‌گوید: کمبود فضای کارگاهی، خرید آسان و ارزان‌تر مواد اولیه و بازاریابی فروش از مشکلات عمده‌ای است که صاحبان مشاغل خانگی با آن مواجهند. دریافت تسهیلات و وام اشتغال هم مشکلات خاص خود را دارد که اگر اینها حل شود، انگیزه بیشتری برای صاحبان مشاغل خانگی برای توسعه کسب و کار و استخدام نیروی کار بیشتر ایجاد می‌کند. 


افزایش دو برابری تسهیلات مشاغل خانگی 

مدیرکل کار، تعاون و امور اجتماعی استان اردبیل با اشاره به افزایش دو برابری تسهیلات مشاغل خانگی، اظهار می‌کند: میزان تسهیلات مشاغل خانگی استان نسبت به سال‌های گذشته با افزایش رو‌به‌رو بوده است. 
«قاسم رحیمی» با بیان این‌که متقاضیان واجد شرایط برای دریافت این تسهیلات در حال معرفی به بانک‌های عامل هستند، می‌افزاید: امسال وام مشاغل خانگی مجموعا 29 میلیارد تومان است که ۱۲ میلیارد تومان روستایی و ۱۷ میلیارد تومان شهری در نظر گرفته شده است.

تاکنون ۱۵ میلیارد تومان پرداخت شده است و پرداخت آنها ادامه دارد. اجرای طرح‌هایی مانند مهارت‌آموزی شرایط مناسبی برای آموزش علاقه‌مندان به راه‌اندازی مشاغل خانگی فراهم کرده است.
وی با تاکید بر این‌که تعداد صاحبان مشاغل خانگی در اردبیل به بیش از 8 هزار می‌رسد، عنوان می‌کند: راه‌اندازی انواع کسب و کارهای مربوط به صنایع‌دستی به‌ویژه فرش و گلیم‌بافی، گلدوزی و خیاطی بیشترین متقاضی را داشته است.


مشکلات صدور بی‌رویه مجوز مشاغل خانگی

اغلب فعالان مشاغل خانگی تاکید می‌کنند اگر حمایت دولت بیشتر شود، می‌توانند فعالیت‌های خود را گسترش دهند و نیروی کار جدید استخدام کنند. البته بررسی‌ها هم نشان می‌دهد در کنار مشکلاتی مانند دریافت به‌موقع و آسان تسهیلات ارزان‌قیمت یا کمبود فضای کارگاهی، تامین مواد اولیه به قیمت مناسب و مهم‌تر از همه بازاریابی و فروش کالا از دغدغه‌های اصلی فعالان مشاغل خانگی است.

بنابراین وجود شرکت‌های پشتیبان برای بازاریابی و خرید مواد اولیه ضرورت خود را نشان می‌دهد. همچنین از طریق شرکت‌های پشتیبان، تامین مواد اولیه آسان‌تر می‌شود و قیمت آن پایین می‌آید. در عین حال روند برندسازی، بازاریابی و فروش محصولات هم تخصصی‌تر خواهد شد. به طور حتم مشاغل خانگی سرمایه‌های پنهان اقتصاد هستند که با حمایت از آنها زمینه تولید و کسب و کار فراهم می‌شود. با این حال کارشناسان هشدار می‌دهند که باید مراقبت‌های ویژه هم در اینگونه اشتغالزایی داشت.

آنها معتقدند صدور بی‌رویه مجوز مشاغل خانگی باعث می‌شود تسهیلات بدون مطالعه هزینه شود که در این صورت به سوددهی نخواهند رسید و تسهیلات پرداخت‌شده به هدر خواهد رفت. مدیر کل کار، تعاون و امور اجتماعی استان در این خصوص به همشهری می‌گوید:‌ راه‌اندازی شرکت‌های پشتیبان‌کننده از مشاغل خانگی ضروری است. تاسیس این شرکت‌ها بعد از مطالعه و پیگیری با حمایت دولت در اردبیل ایجاد شده‌اند.


معرفی 1600 بافنده فرش به بانک‌های عامل

بافت فرش یکی از این مشاغل خانگی مورد استقبال در اردبیل است. به گفته رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان اردبیل در 6 ماه نخست امسال بیش از هزار و 600 بافنده فرش دستباف در استان برای دریافت تسهیلات به بانک‌های عامل معرفی شده‌اند.

«سیدحامد عاملی» با بیان این‌که تا پایان سال جاری برای بافندگان فرش در استان 145 میلیارد ریال تسهیلات پرداخت می‌شود، اظهار می‌کند: طرح احداث 5 مجتمع قالیبافی در سراسر استان در سال 97 در کارگروه اشتغال پایدار تصویب شده است. از آذر امسال افراد و طرح‌های دارای شرایط و اولویت برای دریافت تسهیلات مشاغل خانگی شهری و روستایی به بانک‌های عامل استان معرفی شده‌اند تا نسبت به اخذ تسهیلات اقدامات لازم را انجام دهند. 

عاملی عنوان می‌کند: در مناطق شهری سراسر استان 998 بافنده فرش دستباف در قالب طرح پرداخت تسهیلات به مشاغل خانگی به صورت مستقل و انفرادی، برای دریافت تسهیلات به میزان 78 میلیون و 750 هزار ریال بر اساس قرارداد‌ها و تفاهمنامه‌های منعقده به بانک‌های عامل معرفی شده‌اند.


صدور 240 مجوز برای مشاغل خانگی

مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان اردبیل با بیان این‌که 240 مجوز مشاغل خانگی در 8 ماه نخست امسال صادر شده است، اظهار می‌کند: از این تعداد 237 مورد مجوز مستقل و 3 مجوز پشتیبان صادر شده است. «نادر فلاحی» به معرفی 180 متقاضی به بانک‌ها با تسهیلات درخواستی 2 میلیارد و 363 میلیون تومان برای دریافت تسهیلات اشاره می‌کند و می‌گوید: از این میزان 87 مورد موفق به دریافت تسهیلات به رقم 665 میلیون تومان شده‌اند. وی رقم تسهیلات را 3، 4 و 5 میلیون تومان متناسب با رشته صنایع‌دستی عنوان می‌کند و می‌افزاید: نرخ تسهیلات به منظور حمایت از صنعتگر پایین و به میزان 4 درصد تعیین شده است.