فردای جنگ چه‌کسی غزه را اداره می‌کند؟

فردای جنگ در نوار غزه، چه‌کسی یا گروهی قرار است این منطقه را اداره کند؟ این پرسشی است که بسیاری از ناظران و کشورهای منطقه و فرامنطقه‌ به‌دنبال پاسخ آن هستند.
با توجه به چالش‌های عظیم و مسائل پیچیده مرتبط با بازسازی ویرانی‌ها، شبکه تونل‌ها، جابه‌جایی جمعیت فلسطینی و طرح‌های جاه‌طلبانه دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا برای منطقه، اداره غزه به آزمون سخت و پرهزینه‌ای تبدیل شده است.
تارنمای میدل ایست مانیتور نوشته: هنوز هیچ برنامه مشخصی وجود ندارد؛ به‌ویژه به‌دلیل اختلافات داخلی فلسطین و مخالفت آشکار حماس که مانع کنترل نوار غزه توسط تشکیلات خودگردان فلسطین مستقر در رام‌الله می‌شود. علاوه بر این، مخالفت‌های رژیم صهیونیستی و آمریکا با هر نقشی که حماس پس از جنگ ایفا کند این موضوع را پیچیده‌تر می‌کند.

شکست طرح اسرائیل برای اداره غزه
  رژیم صهیونیستی اواخر سال2024 سعی کرد از رهبران قبیله‌ای محلی در غزه به‌عنوان یک گزینه احتمالی برای اداره پس از جنگ استفاده کند، اما فقدان حمایت مردمی و نفوذ فزاینده گروه‌های مقاومت این طرح را به شکست کشاند.

رهبران عربی همسو با تل‌آویو
  مصر تشکیل کمیته‌ تکنوکرات مستقلی برای اداره غزه را که در چارچوب اجماع فلسطینی عمل کند ترجیح می‌دهد. این رویکرد همه را مطمئن می‌کند که ساختار اداره غزه پس از جنگ همچنان فلسطینی باشد و در عین حال، خواسته تل‌آویو برای ‌حضور نداشتن حماس در قدرت را برآورده می‌کند؛ تصمیمی که به ‌نظر می‌رسد اقدامی تاکتیکی برای جلوگیری از فشار خارجی است.
  احتمالا با در نظر داشتن همین چشم‌انداز هم بوده که حسام زکی، معاون دبیرکل اتحادیه عرب اخیرا مدعی شده که منافع فلسطین ایجاب می‌کند حماس از صحنه خارج شود.

واکنش حماس
  تلاش صهیونیست‌ها برای کنار زدن حماس و همسویی عرب‌ها با این موضع، حماس را بر آن داشته تا بر موضع مقاومت تأکید کند.
  اسامه حمدان، یکی از مقامات ارشد حماس تأکید کرده که فردای جنگ، غزه کاملا فلسطینی خواهد بود و حماس تحت هیچ توافقی غزه را ترک نخواهد کرد و با هیچ فشار یا طرح‌‌ خارجی‌‌ای از پروژه فلسطین کنار گذاشته نمی‌شود.

ادامه حکمرانی حماس
  بلافاصله پس از اجرای آتش‌بس، حماس نیروهای پلیس خود را در غزه دوباره مستقر کرد و شهرداری‌ها ارائه خدمات عمومی به مردم را از سر گرفتند که نشان‌دهنده ادامه حکمرانی حماس بر نوار غزه است؛ حکمرانی‌ای که از پیروزی در انتخابات فلسطین در سال۲۰۰۶ آغاز شده است.
  به نوشته میدل ایست مانیتور، واقعیت ادامه حکمرانی در غزه امکان‌پذیری طرح استقرار نیروی حافظ صلح بین‌المللی، ازجمله کشورهای عربی در سراسر غزه را تضعیف می‌کند.
  عبد‌الغنی ابوشامه، کارشناس امور فلسطین با اشاره به اینکه جنبش مقاومت فلسطین به اسرائیل، آمریکا یا هر میانجی دیگری اعتماد ندارد، می‌گوید: باورهای ایدئولوژیک و مذهبی حماس، کنار گذاشتن مواضع خود یا انصراف از مقاومت به‌عنوان یک انتخاب اساسی را غیرممکن می‌سازد. بله، روش‌ها ممکن است تغییر کنند؛ یک روز با سنگ و چاقو و یک روز با کلاشنیکف و موشک؛ اما هدف همچنان یکی است: مقابله با اشغالگری به هر شکل ممکن.

خلع سلاح مقاومت شدنی است؟
  اجرای طرح خلع سلاح مقاومت نیز که صهیونیست‌ها قویا به‌دنبال آن هستند، با توجه به جنایات اشغالگران از اکتبر سال۲۰۲۳ تقریبا ممکن نیست. نیروهای اشغالگر حداقل 50هزار فلسطینی را به شهادت رسانده‌اند و 100هزار فلسطینی را زخمی کرده‌اند. فلسطینی‌ها می‌دانند که باید توانایی دفاع از خود را داشته باشند.
  بر همین اساس است که محمد نزال، عضو دفتر سیاسی حماس تأکید کرده است که خلع سلاح حماس تحت هیچ شرایطی قابل مذاکره نیست و سلاح‌ مقاومت زمانی از غزه یا هر سرزمین فلسطینی دیگر برچیده خواهد شد که کشور مستقل فلسطینی تشکیل شود.
  حازم قاسم، سخنگوی حماس نیز گفته: مقاومت در تمام انواع آن حقی مشروع برای ملت فلسطین است و تا تحقق آزادی و بازگشت مردم به سرزمین‌هایشان باقی خواهد ماند. حماسه ۷اکتبر نقطه عطفی در تاریخ تمام ملت‌هایی است که در معرض اشغالگری قرار دارند و همچنین نقطه عطفی استراتژیک در مسیر مبارزات ملی فلسطینی به شمار می‌رود.

تونل‌های غزه چه خواهند شد؟
  تونل‌ها موقعیت استراتژیکی فراهم کردند که نقش مهمی در اطمینان از پایداری مقاومت فلسطین داشت و چشم‌انداز نابودی شبکه تونل‌های حماس در غزه یا مشخص کردن دقیق طرح آن برای اسرائیلی‌ها هم بسیار غیرمحتمل است.
  روزنامه آمریکایی وال استریت ژورنال دیروز (چهارشنبه) با اشاره به اینکه حماس از همین حالا بازسازی تونل‌ها را آغاز کرده نوشته است: «حماس نقشه‌هایی از مکان‌هایی که نیروهایش درصورت ازسرگیری جنگ در آنها مستقر خواهند شد را تهیه کرده است.»‌

پیچیدگی حکمرانی آینده غزه
  اختلافات میان گروه‌های فلسطینی، درگیری مقاومت و اشغالگران، منافع متضاد کشورهای عربی و آمریکا، به‌ویژه فشار ترامپ و انتقال فلسطینی‌ها به مصر و اردن باعث شده که ساختار حکمرانی غزه به معادله‌ای بسیار پیچیده تبدیل شود؛ چون تقریبا غیرممکن است که همه طرف‌های درگیر را بتوان راضی کرد.
   با این حال یک چیز مشخص است و آن اینکه هیچ خلأ قدرتی در غزه وجود ندارد و حماس همچنان نیروی غالب است و هیچ طرحی بدون توافق با مقاومت در غزه اجرا نخواهد شد؛ چون حماس همچنان عاملی کلیدی در معادله غزه باقی می‌ماند و دیدگاه آن درباره فردای جنگ باید مورد توجه قرار گیرد.