قاتل: کنسرو

آرش نهاوندی- روزنامه‌نگار

 به‌تازگی اخباری درباره بستری‌شدن یکی از شهروندان مشهدی به‌مدت حدود‌ یک ماه به‌دلیل نجوشاندن کنسرو ماهی و ابتلا به سم بوتولیسم در خبرگزاری‌ها منتشتر شده است. دکتر رضا بصیری، فوق‌تخصص بیماری‌های ریه و پزشک معالج این بیمار درباره پروسه درمانی وی گفته: طبق علائم ظاهر شده در پی مصرف کنسرو ماهی، بررسی مسمومیت با بوتولیسم، با استفاده از آزمایش مدفوع برای بیمار انجام شد و نتایج حاصله مسمومیت با سم بوتولیسم را تأیید کرد. بیمار 44ساله مشهدی که در پی مصرف کنسرو ماهی نجوشیده، دچار مسمومیت با سم بوتولیسم شده بود، پس از بستری شدن در بخش ICU بیمارستان قائم(عج) مشهد و تلاش 26روزه‌ کادر درمان، با حال مساعد از بیمارستان ترخیص شد. در این‌باره با دکتر منصور رضایی، متخصص تغذیه به گفت‌وگو نشسته‌ایم؛ نکته‌های او را پیش‌رو دارید.

 سم بوتولیسم چیست؟
سم بوتولیسم با میکروبی که در قوطی‌های کنسرو وجود دارد، متفاوت است. در کنسروهای پروتئینی مانند نخود، لوبیا و فرآورده‌های گوشتی و تن ماهی، میکروب‌های غیرهوازی می‌توانند رشد کنند. این میکروب‌ها در میوه‌ها و سبزی‌ها کمتر دیده می‌شوند و بیشتر در فرآورده‌های پروتئینی مانند حبوبات، گوشت و سوسیس و کالباس رشد می‌کنند. این باکتری‌ها به 2دسته غیرهوازی و هوازی تقسیم می‌شوند. باکتری غیرهوازی به جانداری گفته می‌شود که می‌تواند بدون اکسیژن زنده بماند و رشد کند، اما باکتری‌های هوازی برای انجام تنفس سلولی و دریافت انرژی برای زنده ماندن به اکسیژن نیاز دارند.

چه کنسروی بخریم؟
  باید به قوطی کنسروها از این نظر که ضرب‌دیدگی و بر آمدگی نداشته باشند، دقت کنیم.
  زمان خرید کنسرو به شناسنامه آن باید توجه داشته باشیم.
  علاوه بر شناسنامه، به تاریخ تولید، تاریخ انقضا، محل تولید، علامت استاندارد و سیب سلامت نیز باید توجه کنیم.
  همچنین دقت داشته باشیم گازی درون کنسرو جمع نشده باشد.

 اثر حرارت بر بوتولیسم
این میکروب غیرهوازی، سمی از جنس پروتئین تولید می‌کند که به آن سم بوتولیسم می‌گوییم. این سم که از جنس پروتئین است، بر اثر حرارت می‌شکند و دناتوره می‌شود و سمیت یا اثر سمی آن کم می‌شود. اگر کنسروهایی نظیر تن ماهی را به اندازه کافی بجوشانیم، سم پروتئین بوتولیسم که حساس به حرارت است، بر اثر گرمای آب از بین می‌رود. باکتری داخل کنسرو هم به اکسیژن حساس است و زمانی که در کنسرو باز شود، باکتری نیز بر اثر تماس با اکسیژن از بین می‌رود. اگر سم از بین نرود و وارد بدن شود، فرد به‌احتمال زیاد دچار اسپاسم عضلانی شدید و زجر تنفسی و مرگ دردناکی می‌شود.

برخی از علائم بوتولیسم
 ضعف عضلانی شدید
 تاری دید
 دو بینی
  پتوز پلک‌ها
 دیسفاژی (دشواری بلع)
 گسترش ضعف عضلانی
  نارسایی تنفسی