فانوس زعفران روشن شد

محمود مولایی-روزنامه‌نگار

امروز 5 آبان1403 مصادف با روز ملی زعفران است که زمان برداشت زعفران هم محسوب می‌شود. زمان برداشت هر روز پیش از طلوع خورشید است و بعد از برداشت و هنوز خورشید نزده، محصول زعفران به انبار منتقل می‌شود.
آنطور که احمد کاشانی، نویسنده و محقق اهل خراسان جنوبی به همشهری می‌گوید، این روزها قبل از طلوع خورشید، وقتی وارد روستایی شوید، فکر می‌کنید اتفاقی در روستا رخ داده که آن را ترک کرده‌اند، اما کمی که از روستا فاصله بگیرید، فانوس‌های روشنی می‌بینید که در مزارع در حال حرکتند. کشاورزان فانوس‌به‌دست وارد مزرعه می‌شوند تا عملیات برداشت زعفران را انجام دهند.‌

فصل برداشت
کاشت، داشت و برداشت زعفران با آیین‌هایی همراه است. معمولا برداشت زعفران از اوایل آبان تا اواسط آذر طول می‌کشد و بعد از برداشت، محصول زعفران در خانه‌های کاهگی اطراف مزرعه انبار می‌شود. سپس مرحله پاک کردن زعفران است که برای آن سفره‌ای پهن می‌شود و اغلب زنان دورش می‌نشینند و تک‌به‌تک گل‌ها را برمی‌دارند و آهسته پرچم زعفران را جدا می‌کنند. احمد کاشانی، نویسنده و محقق اهل خراسان جنوبی با ذکر این توضیحات به همشهری می‌گوید:‌ گل‌های زعفران از دل زمین می‌رویند؛ منظره جالب و منحصر به فردی از گلبرگ‌های ارغوانی با ساقه‌های بسیار کوتاه. ‌

یک هدیه لوکس
احمد کاشانی با بیان اینکه هر مزرعه بین 2 تا 3هفته گل می‌دهد و هر پیاز زعفران به‌طور متوسط حدود 4گل دارد اظهار می‌کند: گلبرگ‌ها ارغوانی‌اند و پرچم گل‌ها همان زعفرانی است که ما می‌شناسیم؛یعنی گران‌قیمت‌ترین ادویه جهان.  زعفران سرگل یا زعفران نگینی زعفرانی است که قسمت سرخ‌رنگ آن جدا می‌شود و به فروش می‌رسد. وقتی مردم می‌خواهند یک هدیه لوکس از خراسان جنوبی انتخاب کنند، زعفران سرگل یا نگینی خریداری می‌کنند. کسانی که می‌خواهند برای استفاده خود زعفران خریداری کنند کل آن پرچم زعفران را انتخاب می‌کنند.

قطب‌های زعفرانی
منطقه خراسان قطب تولید زعفران در ایران است، اما گفته می‌شود رتبه اول کیفیت این محصول سهم خراسان جنوبی است. در مرکز استان، بیرجند و روستاهای اطراف آن مزارع زعفران زیادی وجود دارد یا در منطقه قائنات که با همین طلای سرخ شهرت جهانی یافته است. همچنین در نزدیکی شهر خوسف، روستایی به نام گل وجود دارد که منظور از آن زعفران است و یکی از خوش‌طعم‌ترین و معطرترین زعفران‌های دنیا در این روستا تولید می‌شود.جالب اینکه قائن در خراسان جنوبی پایتخت زعفران است و گناباد در خراسان رضوی قطب کاشت زعفران، فردوس در خراسان جنوبی قدیمی‌ترین شهر تولیدکننده زعفران، تربت حیدریه در خراسان رضوی بزرگ‌ترین مرکز کشت نوین زعفران و مرند در آذربایجان شرقی جدیدترین مرکز تولید زعفران محسوب می‌شوند.