چراغی که کیارستمی روشن کرد

خسرو دهقان


1) برای اینکه جشنواره فجر را توضیح بدهیم باید یادمان باشد در این چهل و چند سال بعد از انقلاب ما در کنار جشنواره فجر جشنواره‌های دیگری هم داریم که لازم است توضیحاتی درباره‌شان بدهیم و بعد برگردیم و ببینیم جشنواره‌ها در جهان چه جایگاهی دارند. کجاها هستند. چه کار می‌کنند و این پدیده در سراسر عالم چه کارکردی دارد. اگر تصویری از جشنواره‌ها در جهان بدهیم کمک می‌کند که ما جشنواره فجر را بهتر بشناسیم و کنارش توضیح خواهم داد که قبل از انقلاب ما در زمینه جشنواره‌های سینمایی چه وضعیتی داشتیم و خلاصه اوضاع چگونه بوده است.
2)فارغ از اینکه عباس کیارستمی و فیلم‌هایش را دوست داریم یا نداریم که بحث جدایی است، یادی کنیم از کیارستمی که چراغ اول را او در آن سال‌ها در جشنواره کن روشن کرد. جاده‌صاف‌کن اساسی سینمای ایران به سمت جشنواره‌ها با آثار کیارستمی شروع شد. کیارستمی آگاهانه این کار را نکرد ولی آن اتفاق، برنده جایزه‌شدن در جشنواره کن باعث شروع حرکتی شد که سینمای ایران در جهان شناخته شود. اینکه سینمای ایران دقیقا یعنی چه و میوه چه درختی است با کیارستمی اتفاق افتاد و با فیلم‌های او بود که جهان سینمای ایران را به جا آورد. بعد از کیارستمی آن اتفاق مهم رخ می‌دهد و حالا هیچ جشنواره‌ای در جهان نیست که سینمای ایران را نشناسد و برایش مهم نباشد که فیلمی از سینمای ایران را بپذیرد. حالا یا بخش مسابقه یا بخش‌های جنبی و فارغ از هر حاشیه و فرامتنی سینمای ایران برای هر جشنواره‌ای در جهان صاحب یک حرمت و کرامتی شده که ما این را مدیون عباس کیارستمی هستیم.
3)یادمان باشد که ما در کنار جشنواره فجر، جشنواره عمار را داریم، جشنواره حقیقت را داریم و جشنواره خیلی‌خیلی قدیمی رشد را داریم. جشنواره‌های پراکنده دیگری هم هستند که در گوشه و کنار برگزار می‌شوند. مثلاً خانه سینما سال‌ها به مناسبت روز ملی سینما، متولی برپایی جشنی سینمایی بود که آن هم به یک معنی یک طور جشنواره بود. بنابراین در این سال‌ها همیشه جشنواره‌های متعددی برگزار شده ولی پایه اصلی و وسط خیمه سینمای ایران جشنواره فجر بوده است.