معمای خرید خودروهای وارداتی

پس از 2سال توقف غیررسمی، واردات خودروهای خارجی به ایران از سال1397ممنوع اعلام شد. در سال1397براساس ابلاغیه وزارت صنعت، معدن و تجارت، ثبت سفارش و واردات بیش از 1400قلم کالا ممنوع شد که خودرو نیز جزو کالاهای ممنوعه واردات قرار گرفت.
 ممنوعیت واردات خودرو به‌منظور جلوگیری از خروج ارز از کشور صورت گرفت. با خروج آمریکا از برجام، محدودیت‌های ارزی زیادی برای ایران ایجاد شد و با توجه به آن که تصور می‌شد واردات خودرو ارزبری بالایی دارد، ورود خودرو ممنوع شد و دولت تصمیم گرفت ارز موجود در کشور را اولویت‌بندی کند تا کالاهای اساسی وارد کشور شود. ممنوعیت واردات خودرو تا سال 1401 ادامه داشت و در نهایت، بعد از حواشی بسیار، در شهریور ماه سال گذشته، آیین‌نامه واردات خودرو توسط هیأت وزیران تصویب و ابلاغ شد.
 پس از تصویب آیین‌نامه واردات خودرو، در اسفندماه 1401ثبت‌نام از متقاضیان خودروهای وارداتی آغاز شد.
 افزون بر تصویب آیین‌نامه واردات خودروهای صفر کیلومتر، نمایندگان مجلس 28خردادماه امسال با لایحه واردات خودروهای دست دوم (کارکرده) با عمر حداکثر 5سال موافقت کردند. امروز اما با وجود گذشت 15‌ماه از قانونی شدن واردات خودرو به ایران، همچنان ورود خودرو به ایران به کُندی انجام می‌شود. عامل مهمی که در این میان به‌نظر می‌رسد سد راه ورود خودروی خارجی به ایران است، مشکلات ارزی باشد.

چه چیزی سد راه واردات خودرو شده است؟
در حالی‌که مسئولان وزارت صمت بارها از نگران نبودن دولت بابت تامین ارز واردات خودرو صحبت کرده‌اند، داوود منظور، رئیس سازمان برنامه و بودجه اخیرا تأکید کرده است که فرض می‌کنیم سال آینده 2تا 3میلیارد دلار واردات خودرو انجام می‌شود اما می‌دانیم به صلاح کشور نیست که منابع ارزی را به واردات خودرو اختصاص دهیم؛ درحالی‌که در داخل کشور ظرفیت تولید 1.5میلیون خودرو را داریم. البته به‌ دنبال این اظهارات، مهدی ضیغمی، معاون وزیر صمت و رئیس سازمان توسعه و تجارت توضیح داد: نظر آقای منظور در خصوص واردات خودرو این بوده که با توجه به برنامه واردات خودرو که در بودجه در نظر گرفته شده، وقتی واردات طبق برنامه انجام نشود، ناترازی ایجاد می‌شود. ضیغمی ادامه داد: رویه دولت درخصوص واردات این است که امسال واردات با قطعیت انجام می‌شود و در بودجه سال آینده نیز بودجه واردات منظور شده و این موضوع بدون خلل انجام می‌شود. معاون وزیر صمت تأکید کرد: برای واردات خودرو به‌معنای عام، مشکل ارزی نداریم و با بانک مرکزی در بحث تخصیص ارز جلسات متعددی برگزار کردیم تا روند تخصیص را تسهیل کنیم. به‌گفته ضیغمی، تا پایان سال پتانسیل واردات حداقل 40هزار خودروی دیگر وجود دارد اما شرط آن است که بانک مرکزی بتواند به سرعت ارز مناسبی را تخصیص دهد.

موافقان و مخالفان آزادسازی واردات چه می‌گویند؟
موافقان آزادسازی واردات خودرو معتقدند؛ با انجام واردات خودرو (البته نه به‌صورت قطره‌چکانی، بلکه به‌صورت انبوه) التهابات بازار خودرو کاهش پیدا می‌کند و قدرت انتخاب برای گروه‌های مصرف افزایش می‌یابد. افزون بر آن، مصرف‌کنندگان می‌توانند خودروهای با کیفیت بالاتری سوار شوند و اتفاق مهم دیگر آن که قیمت خودروهای خارجی در بازار ایران کاهش می‌یابد. این در حالی است که در حال حاضر، به ‌دلیل محدودیت در عرضه، قیمت خودروهای خارجی دست دوم در بازار داخل به نحو عجیب و غریبی افزایش یافته است. اتفاق خوب دیگری که ازجمله مزایای واردات خودرو عنوان می‌شود این است که با ورود خودروهای خارجی به کشور، رقابت در میان خودروسازان داخلی هم افزایش می‌یابد و این موضوع زمینه‌ساز ارتقای کیفیت خودروهای تولید داخل خواهد شد. اما در مقابل، گروهی همچنان مخالف واردات خودرو هستند. برای نمونه، یکی از اعضای انجمن قطعه‌سازان کشور با اشاره به واردات خودروهای دست دوم به کشور عنوان کرد اگر ممنوعیت‌های واردات خودرو برداشته شود و تعرفه‌های خودرویی هم کاهش یابد، دیگر صنعت خودرویی در کشور باقی نمی‌ماند. این صحبت‌ها در حالی است که برخی فعالان بازار خودرو معتقدند درصورت آزادسازی واردات خودرو به کشور، قیمت خودروهای داخلی و حتی مونتاژی، تغییر چندانی نخواهد کرد.


آمار واردات خودرو در 8‌ماه سال 1402 به نقل از گمرک:
 واردات 3488
دستگاه خودروی سواری
به ارزش  69615000 دلار

آمار واردات خودرو در 8‌ماه سال 1401
واردات 185
دستگاه خودروی سواری به ارزش
 5310000 دلار
آمار اعلامی وزارت صمت:
واردات 6452دستگاه
خودروی سواری