دیرگاهی ست دلم شوق زیارت دارد

پریسا نوری

پهنه شرقی پایتخت 3بقعه متبرکه و آرامگاه نوادگان اهل‌بیت(ع) را در خود جای داده که در ایام فراغت و تعطیل، میزبان زائران هستند. بعضا همجواری این مکان‌های زیارتی با طبیعت بکر و فضاهای سبز گردشگری استقبال از این فضاهای معنوی را دوچندان کرده، چرا که شهروندان در روزهای تعطیل با خلوت و راز و نیاز با معبود هم غم دل سبک می‌کنند و هم از گشت و‌گذار در تفرجگاه‌ها بهره‌مند می‌شوند.

منطقه4
امامزاده پنج‌تن


قدمت: بیش از ۳۰۰ سال
پیشینه و نسب: طبق آنچه در زیارت‌نامه آمده مرقد 5 برادر به نام‌های سالم‌، ابوطالب‌، صائم‌، رحیم و حسین که پسران شیث‌، فرزند کاظم‌، فرزند علی‌بن‌الحسین زین‌العابدین‌(ع‌) هستند.
نشانی: لویزان، خیابان فرشادی
ویژگی: گنبد فیروزه‌ای و گلدسته‌های این بقعه در بالای تپه‌ای مشرف به جنگل‌های لویزان، چشم‌انداز زیبایی از همجواری جنگل، شهر و کوه‌ را نمایان می‌کند. بنای قدیمی بقعه ساده و چهارگوش با پوشش گنبدی بود که در عهد قاجار بر 4طرف آن ایوان ساده افزودند. بعدها ساختمان بقعه بازسازی و در 4ضلع بنا 4طاق‌نما ساخته شد که در ورودی روضه در طاق نمای جنوبی قرار دارد. پس از بازسازی نیز آینه‌کاری‌های خیره‌کننده و ایوان‌های بزرگ اطراف حرم، زیبایی این مکان را دو چندان کرده‌ است. سال ۱۳۶۷ علاوه بر بازسازی، وسعت بنا افزایش یافت. اینجا به آستان مقدس امامزادگان پنج‌تن لویزان مشهور است و در محوطه حرم نیز گلزار شهدا و گورستان بومی‌های محدوده به چشم می‌آید.

منطقه13
امامزاده ‌عبدالله

قدمت: بنا بر مستندات، قدمت آرامگاه به چند صد سال قبل برمی‌گردد.
پیشینه و نسب:  طبق شجرنامه روی دیوار شبستان امامزاده، نسب امامزاده عبدالله به حضرت زین‌العابدین(ع) می‌رسد.
نشانی: انتهای پارک جنگلی سرخه‌حصار، روستای همه‌سین
ویژگی: در انتهای بوستان جنگلی سرخه‌حصار و پس از گذر ۷کیلومتری بزرگراه شهید یاسینی و جاده منتهی به روستاهای همه‌سین و هاجرآباد، از سمت راست جاده تابلوی امامزاده نمایان می‌شود. بارگاهی که بر بلندای تپه‌های سرسبز روستای زیبای همه سین قرار دارد که روزگاری شکارگاه و تفریحگاه شاهان قاجار و در قرق آنها بود. بقعه امامزاده تا دهه ۸۰ به‌صورت خشتی و ضریح آن هم مقبره‌ای سنگی بود تا اینکه رئیس وقت اداره اوقاف با حضور در روستا، دستور احراز هویت امامزاده را داد و پیرو خواسته او جمعی از اهالی راهی قم شدند و برای مشخص کردن نسب این امامزاده، به مؤسسه آیت‌الله ‌مرعشی نجفی مراجعه کردند. بعد از چند‌ماه تحقیق مشخص شد، امامزاده عبدالله(ع) با ۸ واسطه به امام‌زین‌العابدین(ع) می‌رسد، پس از احراز هویت اینجا بازسازی شده و توسعه یافته است.

منطقه14
بقعه چهل‌تن

قدمت: براساس گزارش کارشناسان میراث فرهنگی اصل بنای این بقعه به دوران صفویه و حتی قبل از آن برمی‌گردد.
پیشینه و نسب: طبق اسناد و مدارک نسب اهل قبور این بقعه به فرزندان حضرت موسی بن جعفر(ع) می‌رسد.
نشانی: میدان شهید سعیدی، انتهای خیابان شهید آل‌آقا
ویژگی:بقعه ‌چهل‌تن در محله دولاب قرار دارد که براساس اسناد تاریخی موجود در آستان قدس رضوی مزار چهل‌تن از نوادگان و فرزندان حضرت موسی بن جعفر(ع) است که در پی امام رضا(ع) آمدند و  هنگام عبور از دولاب توسط خلفای عباسی به شهادت رسیدند، وجه تسمیه این بنا هم بر همین اساس است. بنای بقعه چهل‌تن خشتی ساده و چهارگوش و طول هر ضلع داخلی بقعه حدود 3متر است. طاق بقعه در زمان قاجار تعمیر و ایوانی با پوشش ضربی نیز به آن افزوده شده است. اینجا گنبد، مقبره و ایوان معماری سنتی و اسلامی دارد و پیش از پیروزی انقلاب اسلامی، قبرستان قدیمی دولاب و مقبره تعدادی از علمای این محله در اینجا قرارداشت که در سال۱۳۵۴ به دستور شهردار وقت تخریب شد.