گزارش
دانشجویان پزشکی 50 کشور در ایران
ایران به یکی از کشورهای معتبر جذب‌کننده دانشجو در جهان تبدیل شده است
فاطمه عسگری‌نیا- روزنامه‌نگار
از مجموع 521دانشگاه و مؤسسه آموزش عالی که در ایران فعالند. 102دانشگاه، امکان پذیرش دانشجوی بین‌المللی را دارند: دانشگاه‌هایی که مدارکشان مورد قبول کارفرمایان در سراسر جهان است. همین مسئله در کنار امکان تحصیل و اقامت رایگان برای دانشجویان ممتاز، کیفیت بالای آموزش، هزینه زندگی پایین، تنوع اقلیمی و فرهنگی متنوع، حمل‌ونقل ارزان و جاذبه‌های فراوان گردشگری در ایران، باعث شده تا دانشجویان بین‌المللی برای ادامه تحصیل ایران را انتخاب کنند. با روی کار آمدن دولت سیزدهم، افزایش جذب دانشجویان بین‌المللی و تقویت دیپلماسی علمی کشور در دستور کار دولت قرار گرفت. به‌طوری که اداره امور دانشجویان بین‌المللی سازمان امور دانشجویان، وابسته به وزارت علوم تحقیقات و فناوری که تا سال1400 به‌نام اداره دانشجویان غیرایرانی فعالیت می‌کرد، به این نام تغییر کرد.
به‌گفته رئیس سازمان امور دانشجویان، در حال حاضر 6میلیون‌و300هزار دانشجو در دنیا در حال تحصیل هستند، گرچه آمریکا، انگلیس و کانادا 3کشور برتر دنیا در جذب دانشجویان دارای تحرک دانشجویان مهاجری که در کشوری غیر از سرزمین مادری تحصیل می‌کنند بین‌المللی هستند اما در سال‌های اخیر چین، روسیه و ترکیه هم به کشورهای جاذب دانشجو اضافه شده‌اند: «در گذشته ایران جزء کشورهای پذیرش دانشجو نبود، اما با ایجاد تحولات گسترده در حوزه‌های علم و فناوری، هم‌اکنون این امکان فراهم شده است و ما موفق شده‌ایم در بین کشورهای دارای جایگاه معتبر در سطح بین‌المللی بایستیم.» بنا بر اعلام هاشم داداش‌پور، تا سال1400 حدود 94هزار دانشجوی بین‌المللی در دانشگاه‌های ایران جذب شده‌اند: «تا پایان سال1404 قرار است به جمعیت دانشجویی 250هزار نفری در حوزه بین‌المللی دست پیدا کنیم؛ چرا‌که دانشگاه‌های ما این ظرفیت را دارند.»
دانشجویان خارجی در ایران چه می‌خوانند؟
بیشترین جمعیت دانشجویان بین‌الملل ایران از کشورهای عراق، افغانستان، پاکستان، هند، سوریه، لبنان و ترکیه به دانشگاه‌های ما راه یافته‌اند و حالا قرار است بر جذب دانشجو از کشورهای آسیای غربی، آسیای مرکزی و قفقاز، آسیای شرقی، آفریقا، آمریکای لاتین و اروپای شرقی نیز متمرکز شویم. شاید برای خیلی‌ها سؤال باشد که دانشجویان خارجی در ایران چه می‌خوانند؟ جالب است بدانید که براساس اعلام سازمان امور دانشجویان رشته‌های زبان فارسی، پزشکی، حقوق، مهندسی عمران و حسابداری در صدر فهرست محبوب‌ترین رشته‌های دانشجویان خارجی در ایران هستند. رئیس سازمان امور دانشجویان معتقد است ایران‌هراسی جایی در ذهن ما ایرانیان ندارد و کشور ما آرام‌ترین و بهترین کشور برای جذب دانشجویان بین‌الملل است: «حاکمیت باید قبول کند که حضور دانشجویان بین‌المللی در ایران می‌تواند با دستاوردهای خوبی برای کشور همراه باشد. بنابراین باید در مسیر کوتاه‌کردن فرایندهای کنسولی به جذب دانشجویان خارجی حرکت کنیم. علاوه بر این، تغییر در نگرش‌ها نیز از مواردی است که می‌تواند به جذب دانشجویان خارجی کمک کند. هنوز بخشی از تصمیم‌گیران به این جمع‌بندی نرسیده‌اند که حضور دانشجویان خارجی کمک‌کننده است اما رئیس‌جمهور اعلام کرد که ورود دانشجویان بین‌المللی فرصت بی‌نظیری برای کشور است؛ چرا‌که از مجموع دانشجویان بین‌المللی حاضر در ایران تنها یک‌درصد دانشجویان خارجی بورسیه‌ای هستند و 99درصدشان باید شهریه پرداخت کنند.»
سالی 100درصد افزایش ورودی داشتیم
معاون بین‌الملل و رئیس پردیس بین‌المللی دانشگاه علوم پزشکی ایران نیز در گفت‌وگو با همشهری، از افزایش ارتباطات بین‌المللی دانشگاه‌های کشور در چند سال اخیر می‌گوید و معتقد است: «در 3سال اخیر، دانشگاه‌ها حرکت سریع و جامعی در مسیر گسترش ارتباطات بین‌المللی داشتند که جذب دانشجو یکی از پایه‌های اصلی و مهم افزایش این ارتباطات بوده. ضمن اینکه علاوه بر اینها، در اجرای پروژه‌های علمی، تبادل استادان و... هم خوب عمل کرده‌اند.»
مهدی مقتدایی در ادامه با اشاره به رشد سالانه صد‌در‌صدی تعداد دانشجویان بین‌المللی ورودی به دانشگاه‌های علوم پزشکی ایران، می‌گوید ورودی دانشجویان بین‌المللی به دانشگاه‌های علوم پزشکی ایران از 30نفر به 300نفر افزایش یافته است: «در حال حاضر دانشجویان از حدود 50کشور جهان برای تحصیل در دانشگاه‌های علوم پزشکی به ایران آمده‌اند و انتخاب اول قریب به اتفاق آنها رشته پزشکی است. بعد از پزشکی، رشته‌های داروسازی، دندانپزشکی، توانبخشی، علوم آزمایشگاهی و تکنسین‌های اتاق عمل، بیهوشی، پرستاری و مامایی سایر دانشجویان بین‌الملل را از مقطع کارشناسی تا دکتری در خود جای داده‌اند.» به‌گفته رئیس پردیس بین‌المللی دانشگاه علوم پزشکی ایران، اثرات مطلوب جذب دانشجویان بین‌المللی در دانشگاه‌های ایران بر کسی پوشیده نیست و ما باید بکوشیم با تقویت این حوزه، ضمن معرفی فرهنگ اصیل ایرانی به دنیا موجبات تولید ثروت برای کشور را از محل تحصیل این دانشجویان در ایران فراهم کنیم: «ارزآوری برای کشور از محل پرداخت شهریه‌های دانشجویان بین‌الملل و هزینه‌های زندگی آنها از نکات مثبت حضور دانشجویان بین‌الملل در ایران است. دانشگاه‌های تحت پوشش وزارت علوم و وزارت بهداشت و درمان در سال‌های اخیر عملکرد قابل‌قبولی در جذب دانشجویان بین‌الملل داشته‌اند و برای اقدامات بیشتر نیازمند حمایت‌های دولت در تسهیل امور مربوط بر صدور ویزا و اخذ اقامت دانشجویان در ایران هستیم چرا‌که با توجه به بازار داغ جذب دانشجو در دانشگاه‌های منطقه، اگر این اتفاق صورت نگیرد، ما شاهد ریزش دانشجویان بین‌الملل خواهیم بود.» به اعتقاد او، ایران یکی از مدعیان رشته‌های پزشکی است و سطح دانشگاه‌های علوم پزشکی در این کشور بنا بر مستندات علمی موجود بسیار بالاست: «باید از ظرفیت‌های گسترده‌ای که در این حوزه داریم برای افزایش جذب دانشجویان بین‌الملل اقدام کنیم و مطمئن باشیم می‌توانیم در این حوزه نسبت به رقبا سرآمد باشیم. ما امروز بیمارستان‌های زیادی در کشور داریم که آموزشی نیستند و می‌توانیم با تبدیل آنها به بیمارستان‌های آموزشی، قدم مثبتی در این مسیر برداریم.»
آیین‌نامه جدید جذب دانشجویان خارجی
نیمه بهمن‌ماه امسال آیین‌نامه نحوه صدور مجوز و تعیین سقف پذیرش دانشجویان غیر ایرانی برای تمام مراکز و مؤسسات آموزش عالی در جلسه هجدهم شورای راهبردی سیاستگذاری کلان برای دانشجویان خارجی ابلاغ شد و وزارتخانه‌های علوم، بهداشت و دانشگاه آزاد اسلامی ملزم به اجرای دقیق این آیین‌نامه هستند.
از جمله اهداف این آیین‌نامه می‌توان به «زمینه‌سازی برای تحقق اهداف کلان نظام در جذب دانشجویان غیرایرانی»، «ارتقای جایگاه بین‌المللی مؤسسات آموزش عالی کشور در راستای تحقق مرجعیت علمی»، «استانداردسازی خدمات آموزشی، رفاهی، اداری و فرهنگی مؤسسات آموزش عالی کشور»، «افزایش توان رقابت‌پذیری دانشگاه‌های کشور در عرصه بین‌المللی»، «افزایش سهم کشور از جذب دانشجویان غیرایرانی در جهان» و «الهام‌بخشی و گسترش تعاملات و ارتباطات سودمند نظام آموزش عالی کشور با مراکز علمی بین‌المللی» اشاره کرد.
جایزه ملی برای دانشگاه‌های برگزیده
برای اینکه دانشگاه‌های کشور در مسیر جذب دانشجویان بین‌المللی تشویق و ترغیب شوند، حالا قرار است نخستین جشنواره جایزه ملی دانشگاه و انتخاب برترین‌ها در حوزه جذب دانشجویان بین‌الملل برگزار شود. این جشنواره را اداره کل امور دانشجویان بین‌الملل، با هدف پاسداشت تلاش دانشگاه‌ها درخصوص جذب، پذیرش و تربیت دانشجویان بین‌المللی و به‌منظور رتبه‌بندی دانشگاه‌ها در این حوزه، برای نخستین‌بار در سطح کشور برگزار می‌کند. به همین منظور، برترین دانشگاه در حوزه فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی، برترین اداره امور بین‌المللی، برترین اداره امور کنسولی، برترین مؤسسه جذب دانشجویان، برترین کارشناس حوزه امور دانشجویان بین‌المللی و برترین تارنمای اطلاع‌رسانی انتخاب می‌شوند و مورد تقدیر قرار خواهند گرفت. همچنین جایزه ملی برای نخستین‌بار به دانشگاه برتر در حوزه جذب و پذیرش دانشجویان بین‌المللی اهدا می‌شود.
