شتاب‌دهی به حرکت کند فیبر نوری

 وزیر ارتباطات به تازگی درحالی از ورود به فاز اجرایی پروژه فیبر نوری منازل و کسب‌وکارها خبر داده است که در بهمن ماه 1400این پروژه ملی کلید خورد. در آن زمان، عیسی زارع پور وعده داد که 20میلیون پورت فیبر نوری تا 1404در اختیار کاربران قرار می‌گیرد. درحالی‌که تعدادی از کارشناسان در همان موقع این عدد را غیرقابل تحقق می‌دانستند، اکنون بررسی‌های همشهری از سایت iranfttx.ir بیانگر آن است که امروز و درحالی‌که 10ماه از کلید خوردن این پروژه می‌گذرد، آمار ارائه شده امیدوارکننده نیست. این وب سایت اگرچه 20میلیون پورت مذکور را هدف سال 1403اعلام کرده، اما آمار همین سایت نشان می‌دهد که تنها 9درصد از این هدف‌گذاری محقق شده است. با این اوصاف، از آنجا که این پروژه، یک پروژه ملی و راهبردی محسوب می‌شود، همکاری و هماهنگی همه دستگاه‌ها برای اجرای کامل آن ضرورت دارد. مجلس شورای اسلامی در اواسط مهرماه با ارائه طرحی تلاش کرد این پروژه را به لحاظ مالی، توسعه متوازن و جلوگیری از انحصار فیبر نوری مدیریت کند. به همین‌خاطر طرح تاسیس صندوق توسعه شبکه دسترسی نهایی اینترنت ثابت مبتنی بر فیبر نوری از سوی فراکسیون راهبردی مجلس ارائه شد و در نهایت یک فوریت این طرح به تصویب نمایندگان رسید.
 
همکاری 10 اپراتور ثابت و سیار
درحالی‌که با طرح جدید مجلس امیدواری‌ها برای تحقق 20میلیون پورت فیبر نوری بیشتر شده است، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در یکی از شبکه‌های اجتماعی داخلی نوشت: «پروژه فیبرنوری منازل و کسب‌وکارها وارد فاز اجرایی شده است. این طرح با همکاری ۱۰ اپراتور ثابت و سیار در 12استان آغاز شده و با سرعت پیش می‌رود. با تکمیل آن مردم تفاوت در کیفیت و سرعت دسترسی تکنولوژی فیبرنوری نسبت به وضعیت فعلی را تجربه می‌کنند.»
عیسی زارع پور در کانال خود به برنامه دیدار هفتگی با نمایندگان مجلس اشاره کرده و از بررسی وضعیت ارتباطات مناطق حوزه انتخابیه آنها سخن گفته است.
او که میزبان 3نماینده از حوزه‌های ماکو، دورود و ازنا و همچنین ایلام بوده است، به صعب‌العبور بودن و بافت کوهستانی بیشتر این مناطق اشاره کرده و گفته است: طرح تامین ارتباطات این مناطق در دست اجراست و ان‌شاءالله تا پایان شهریور سال آینده، همه روستاهای بالای 20خانوار ایران، تحت شبکه ارتباطی پایدار و با کیفیت قرار می‌گیرند.»
وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات همچنین در دیدار با استاندار فارس با اشاره به اهمیت پروژه فیبرنوری منازل و کسب‌وکارها، از او خواست همه ظرفیت این استان را برای اجرای این پروژه به‌کار گیرد.
زارع پور در دیدار با محمدهادی ایمانیه اجرای پروژه فیبرنوری منازل و کسب‌وکارها را بستر رشد کشور در آینده دانست و از تامین منابع اجرای این پروژه خبر داد.
او با اشاره به اینکه همه ظرفیت‌های موجود برای اجرای این پروژه به‌کار گرفته‌ شده است، همکاری شهرداری‌ها و فرمانداری‌های سراسر کشور برای اجرای این پروژه را بسیار مهم و ضروری عنوان کرد.
 
طرحی برای توسعه متوازن فیبر نوری
هدف از طرح تاسیس صندوق توسعه شبکه دسترسی نهایی اینترنت ثابت مبتنی بر فیبر نوری مدیریت عادلانه مالی، توسعه عادلانه و متوازن شبکه فیبر نوری، استفاده حداکثری از ظرفیت‌های زیرساختی و جلوگیری از ایجاد انحصار در زمینه توسعه فیبر نوری عنوان شده است.
به همین منظور، نمایندگان مجلس شورای اسلامی با بررسی یک فوریتی طرح الحاق یک ماده به قانون وظایف و اختیارات وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات که به جمع‌آوری متمرکز منابع مالی توسعه شبکه فیبر نوری باز می‌گشت، موافقت کردند.
سیدمحمدرضا میرتاج‌الدینی، نماینده مردم تبریز به‌عنوان نماینده متقاضیان بررسی فوریت طرح با اشاره به اینکه این طرح از سوی کمیته ارتباطات فراکسیون راهبردی مجلس شورای اسلامی در عرض ۶ ماه تهیه شده است، تصویب آن را پیام خوبی برای مردم دانست.
به‌گفته او «اکنون اپراتورهای کشور ۲۸ درصد سهم امتیاز دارند که باید آن را به دولت پرداخت کنند. برخی از اپراتورها نیز ۲۳ درصد باید به دولت بپردازند و مخابرات نیز باید 3درصد به دولت پرداخت کند. هیأت وزیران هم ۸ درصد از سهم امتیاز پرداخت شده از سوی اپراتورها را به‌خود آنها واگذار می‌کند تا برای توسعه شبکه فیبر نوری در آن استفاده کنند».
میرتاج‌الدینی با اشاره به اینکه این 8درصد از سوی هیأت وزیران به‌عنوان منابع مالی در یک صندوق متمرکز می‌شود که زیرنظر سازمان تنظیم مقررات و وزارت ارتباطات قرار دارد، گفت: «همه اپراتورها و شرکت‌هایی که می‌توانند در توسعه فیبر نوری نقش داشته باشند می‌توانند از این اعتبار متمرکز استفاده کنند. بدین‌ترتیب امکان نظارت مجلس شورای اسلامی مهیا می‌شود.»
 
شتابدهی به لاک‌پشت فیبر نوری
تعدادی از کارشناسان، واگذاری 20میلیون پورت فیبر نوری را رؤیایی می‌دانند. این موضوع از همان ابتدا که وزیر ارتباطات وعده این پروژه بزرگ را داد با انتقاداتی همراه بود، اما آخرین اظهارنظر شاید مربوط به معاون فناوری شرکت مخابرات در گفت‌وگو با روزنامه جوان باشد.
اگرچه پس از اظهارات سیدمیثم سیدصالحی، مخابرات این اظهارات را براساس یک گفت‌وگوی دوستانه و غیررسمی دانست و آن را ناقص، مربوط به چند ماه پیش و نه برای انتشار در افکار عمومی اعلام کرد، اما اصل موضوع به قوت خود باقی ماند.
معاون فناوری مخابرات در واقع همان نظراتی را اعلام کرده بود که برخی کارشناسان پیش از او اظهار کرده بودند.
او در بخشی از صحبت‌های خود گفته بود: «روز اول باید می‌گفتیم آقای وزیر شما بر چه مبنایی داری می‌گویی به 20میلیون پورت FTTH نیاز است؟ مبنای خودت را بگو. یا نمی‌دانی پورت چیست یا نمی‌دانی 20میلیون چه مقدار است! کجای دنیا یک چنین سرویسی دارد؟! شما دارید در مورد کشوری که کوچک‌تر از یکی از استان‌های کوچک ماست صحبت می‌کنی یا درباره کشور‌های صاحب فناوری صحبت می‌کنی؟ فرانسه 60میلیون پورت ADSL دارد، به سمت FTTH هم حرکت کرده‌ است و 10تا 12درصد سرویس FTTH دارد. ما کلاً با 10میلیون کاربر می‌خواهیم به 20میلیون FTTH برسیم.»
این در حالی است که نماینده تبریز هم به شکلی دیگر بر این موضوع تأکید کرده و برای شتاب بخشی به حرکت کند این پروژه، طرح تاسیس صندوق تامین مالی پروژه فیبر نوری را درمان آن دانسته است.
میرتاج‌الدینی با اشاره به اینکه ما تا سال ۱۴۰۳ باید ۲۰ میلیون مشترک خانگی را مشمول فیبر نوری کنیم، گفت: «در این طرح، فیبر نوری تا در منازل و خانه‌ها کشیده می‌شود. برای اینکه هر مشترک از فیبر نوری برخوردار شود، به‌طور متوسط بین ۳.۵ میلیون تا 5میلیون تومان برای هر مشترک نیاز است که در مجموع بالغ بر ۷۰ هزار میلیارد تومان اعتبار نیاز است.»
او با تأکید بر اینکه با حرکت لاک‌پشتی این روزها نمی‌توان به این هدف تعیین شده دست یافت، هدف از ایجاد صندوق واحد را جمع‌آوری منابع مالی و تخصیص دقیق آن اعلام کرد.

مکث
آمارها چه می‌گویند؟
همزمان با کلید خوردن پروژه واگذاری 20میلیون پورت فیبر نوری در 25بهمن 1400، وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات از راه‌اندازی وب‌سایتی خبر داد که لحظه به لحظه روند پیشرفت این پروژه را اعلام می‌کرد. اگرچه این وب سایت به‌طور لحظه‌ای آمار مربوطه را اعلام می‌کرد، اکنون تاریخ آخرین به روزرسانی آن مهرماه 1401درج شده است. با این حال، آمارهای وب سایت نشان می‌دهد که کل خانوارهای تحت پوشش طرح ملی فیبر نوری یک میلیون و 865هزار و 124کاربر است. همچنین، 2شاخص دیگر در این وب‌سایت مشاهده می‌شود؛ تعداد سرویس گیرنده(کاربر) و تعداد پورت منصوبه. اگرچه این وب سایت تعداد پورت منصوبه را یک میلیون و 693هزارو 819اعلام می‌کند، اما تعداد سرویس گیرندگان یا همان کاربران که اکنون در حال استفاده از این سرویس هستند 365هزار و 329مشترک است. از سوی دیگر، از تعداد کل کاربران 199هزار و 480مشترک از FTTH و 165هزار و 849کاربر از سرویس VDSL استفاده می‌کنند.
همچنین از کل تعداد پورت‌های منصوبه، یک میلیون و 357هزار و 437پورت مربوط به سرویس FTTH و 334هزار و 382پورت مربوط به سرویس VDSL است.