طرح‌های توسعه حرم در 3 شهر مذهبی

3شهر مذهبی مشهد، قم و شیراز گرچه از سال1394 به‌عنوان کلانشهر مذهبی شناخته شدند تا اعتبارات مناسبی برای رفع مشکلات خود دریافت کنند اما هیأت وزیران، امسال تصمیم دیگری برای آنها گرفته اند.ارتقای کارگروه ملی زیارت، به «شورای ملی زیارت» به‌منظور توسعه، تعمیق و ترویج فرهنگ زیارت و اتخاذ تصمیمات هماهنگ درباره امور فرهنگی، عمرانی، زیربنایی و زیرساخت‌ها در امور زائران در مقیاس ملی و بین‌المللی.
به گزارش همشهری، بررسی مشکلات این 3شهر مذهبی، نشان می‌دهد که مهم‌ترین مشکلات آنها را می‌توان در امور زیرساختی و به‌ویژه حاشیه‌ نشینی دانست که در اطراف شان شکل گرفته است. 
حالا به‌نظر می‌رسد ارتقای کارگروه ملی زیارت به «شورای ملی زیارت» علاوه بر اینکه به‌طور جدی و مؤثر حوزه زیارت را حمایت می‌کند، تمرکز بر توسعه حریم حرم‌ها و همچنین بهبود مشکلات بافت‌های فرسوده اطراف حرم را افزایش می ‌دهد.

مشهد، نخستین حرم اهل‌بیت(ع)
کلانشهر مشهد، دومین شهر پهناور ایران پس از تهران با جمعیتی بیش از 3میلیون نفر، دومین شهر پرجمعیت ایران و نود و پنجمین شهر پرجمعیت دنیاست. این شهر به‌دلیل وجود حرم علی‌بن‌موسی‌الرضا(ع) هشتمین امام شیعیان، سالانه پذیرای بیش از ۲۷میلیون زائر از داخل و 2میلیون زائر از خارج از کشور است و به نام حرم اول اهل‌بیت(ع) در ایران شناخته می‌شود.
با توجه به اهمیت مشهد در میان 3شهر مذهبی ایران، دبیرخانه شورای ملی زیارت در این استان و به دبیری استاندار خراسان رضوی شکل گرفته است.
طرح توسعه حرم علی‌بن‌موسی‌الرضا(ع) و به سرانجام رساندن بافت تاریخی اطراف آن، از حدود 26سال پیش در دستور کار متولیان شهری و میراث فرهنگی مشهد قرار گرفته و همچنان در دست انجام است.
به ‌تازگی نیز جلسه بحث و تبادل نظر درباره هم‌افزایی و توسعه همکاری‌های تخصصی بین مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی و سازمان عمران و توسعه حریم حرم حضرت رضا(ع) برگزار شد.
در این جلسه سرپرست مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی تأکید کرد که مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی با پشتوانه ۵۰سال فعالیت‌های علمی و تخصصی، ‌آمادگی دارد تا با همکاری متخصصان سازمان عمران و توسعه حریم حرم، در جهت هم‌افزایی و انجام همکاری‌های تخصصی مشترک اقدام کند.
معاون طرح و برنامه سازمان عمران و توسعه حریم حرم نیز با اشاره به پیچیدگی‌های مختص حرم به لحاظ تاریخی، ارزشی و جایگاه ویژه آن تأکید کرد که مقاوم‌سازی بخش‌های مختلف حرم، درهای ضد‌حریق، مستندسازی امور عمرانی صورت گرفته، باید مورد توجه قرار گیرد. دبیر شورای ملی زیارت و استاندار خراسان رضوی نیز در این‌باره می‌‌گوید: زیارت باید گسترده، آسان و ارزان باشد و وظیفه ما نیز مهیا کردن این شرایط برای حضور تمامی زائران داخلی و خارجی در شهر مقدس مشهد است. یعقوبعلی نظری می‌افزاید: بخش‌های حاکمیتی و غیرحاکمیتی در سراسر کشور باید در این موضوع شرایطی را فراهم کنند تا با یک مفاهمه مشترک، موضوع زیارت و تسهیل آن به خوبی، قابلیت پیگیری داشته باشد.
پیگیری قطار سریع السیر مشهد-تهران هم برای دسترسی سریع مردم برای انجام زیارت در بارگاه منور رضوی از نگاه استاندار، مهم بوده و باید در سطح کشوری دیده شود.

قم، دومین حرم اهل‌بیت(ع)
کلانشهر مذهبی قم با بیش از یک‌ میلیون ‌و100هزار نفر جمعیت، هشتمین شهر پر جمعیت ایران است که القابی چون پایتخت مذهبی و قطب فرهنگی ایران، دومین حرم اهل‌بیت(ع)، شهر علم، استراحتگاه مؤمنین، دارالموحدین و شهر کریمه اهل‌بیت(ع) را در اختیار دارد. حضرت فاطمه معصومه(س) دختر موسی‌بن‌جعفر(ع) و خواهر علی‌بن‌موسی‌الرضا(ع) است که در مسیر مرو در ساوه مسموم شدند. ایشان 17روز بعد در قم از دنیا رفتند و حالا حرم شان در قم سالانه پذیرای میلیون‌ها زائر است.
طرح جامع توسعه حرم حضرت معصومه(س) سال1395 در کمیسیون ماده۵ استان به تصویب رسید و طی آن قرار شد برنامه‌های توسعه آستان مقدس کریمه اهل‌بیت(س) در راستای چشم‌انداز۱۴۲۰ تصویب شود.  براساس تمهیدات در نظر گرفته شده برای چشم‌انداز سال۱۴۲۰، فضاهای موجود حرم کریمه اهل‌بیت(س) از حدود ۷هکتار به ۱۹هکتار توسعه خواهد یافت که این توسعه در تمامی جهات شمالی، جنوبی، شرقی و غربی وجود خواهد داشت. با توجه به افزایش زائران حرم کریمه اهل‌بیت(س)، آنچه در طرح توسعه سال۱۴۲۰ آستان مقدس در نظر گرفته شده، پذیرای ۳۶میلیون زائر در سال است.
 حجت‌الاسلام والمسلمین سید محمد سعیدی، تولیت آستان مقدس حضرت معصومه(س) نیز چندی پیش تأکید کرد که حرم مطهر، مرکز شهر مقدس قم است و توسعه آن باید در اجرای طرح‌های عمرانی در اولویت باشد. معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری قم با اشاره به اهمیت ساماندهی اطراف حرم مطهر و بافت فرسوده می‌گوید: کمیته فنی سازماندهی بافت فرسوده اطراف حرم مطهر حضرت معصومه(س) باید تشکیل شود که در این راستا نیازمند همت ویژه‌ای هستیم.
ابراهیم معتمدی با بیان اینکه اراضی ۴۸هکتاری پردیسان نیز کمک دولت به این موضوع بوده است، می‌افزاید: با تشکیل کمیته راهبری امیدواریم این موضوع با جدیت بیشتری دنبال شود.

شیراز، سومین حرم اهل‌بیت(ع) 
کلانشهر شیراز با بیش از یک‌ میلیون ‌و500هزار نفر جمعیت، به‌عنوان پنجمین شهر بزرگ ایران و پرجمعیت‌ترین شهر جنوب کشور، علاوه بر همه جاذبه‌های گردشگری، با وجود سومین حرم اهل‌بیت(ع) یعنی حرم حضرت احمد‌بن‌موسی(ع) در طول سال، میزبان زائران زیادی از سراسر کشور است.
احمد‌بن‌موسی(ع) پسر ارشد امام موسی‌کاظم(ع) در راه پیوستن به برادر خود علی‌بن‌موسی‌الرضا(ع) که به‌سوی خراسان سفر کرده بود، به ایران آمد که از سوی افراد مأمون خلیفه عباسی در شهر شیراز به شهادت رسید.
طرح توسعه حرم شاهچراغ شیراز در سال1389 شروع و پس از 4سال لغو شد اما خرداد امسال بود که محمد هادی ایمانیه، استاندار فارس دستور داد تا ارتقای حریم حرم‌های مطهر آستان مقدس احمدبن‌موسی(ع) و سیدعلاءالدین الحسین(ع) شهر شیراز به ۳۶۰هکتار در کمیسیون ماده۵ مطرح شود. معاون هماهنگی امور زائران و گردشگری استانداری فارس، این طرح را مهم‌ترین تصمیم گرفته شده بعد از شکل‌گیری شورای ملی زیارت می‌داند و به همشهری می‌گوید: بعد از شکل‌گیری این شورا، یک شورای‌عالی زیارت در استان فارس به ریاست استاندار و جانشینی بنده شکل گرفت که مسائل مختلف این حوزه را پیگیری می‌کند.
محمد فرخ‌زاده با اشاره به رتبه اول شیراز در موقوفات، بیشترین تعداد امامزاده در میان شهرها، وجود60 امامزاده دارای بارگاه و صحن،5 امامزاده واجب‌التکریم توضیح می‌دهد: ابتدا برای حریم این امامزاده‌ها مساحتی در حدود 57هکتار پیش‌بینی شده بود که این محدوده بعد از تشکیل شورا به 360هکتار افزایش یافت. به‌گفته وی، طرح توسعه حریم حرم‌های امامزادگان شیراز از سوی وزارت راه‌وشهرسازی، وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی، معاون عمرانی استانداری فارس و دستگاه‌های دست‌اندرکار در حال آماده‌سازی است تا پس از تأیید کمیسیون ماده5 برای تصویب به شورای‌عالی معماری و شهرسازی برود.
فرخ‌زاده تأکید می‌کند، درصورت تصویب این طرح با حفظ بافت تاریخی و بناهای دارای ارزش و مرمت این بناها، آنها به اماکنی برای فعالیت‌های فرهنگی، اجتماعی، مذهبی و خدماتی تغییر کاربری داده و حفظ و صیانت می‌شوند. طرح منفصل توسعه 30هکتاری حرم علی بن حمزه(ع)، تهیه تقویم مناسبت‌ها و اجرای برنامه‌های مذهبی، رفع موانع مربوط به پروژه‌های گردشگری و زیارتی مانند زائرسراها، هتل‌ها، اقامتگاه‌های بوم‌گردی و مراکز خدماتی مربوط به زائران و مجاوران در کارگروه رفع موانع تولید و پنجره واحد سرمایه‌گذاری، تسهیل سرمایه‌گذاری در بافت‌های اطراف حرم با هدف ارتقای خدمات رفاهی با رایگان شدن عوارض، پروانه ساخت و مجوزهای لازم و پرداخت ۶۰۰میلیون تومان تسهیلات مسکن با بازپرداخت ۱۰ساله و بهره ۴درصدی به دهک‌های اول، دوم و سوم ساکن در بافت حرم‌های مطهر بخشی از اقداماتی است که از سوی شورای‌عالی زیارت فارس در دستور کار قرار گرفته است.
علاوه بر شکل‌‌گیری شورای‌عالی زیارت، بنابر اعلام سازمان اوقاف و امور خیریه کشور، به تازگی نیز تدوین سند ملی زیارت توسط شورای‌عالی انقلاب فرهنگی ابلاغ شده و قرار است برای تقویت گردشگری مذهبی در کشور، مورد استفاده قرار گیرد.

مکث
اعطای تسهیلات به بافت‌های فرسوده شهرهای مذهبی
‌مدیرعامل شرکت بازآفرینی شهری ایران به تازگی از پرداخت تا سقف ۶۰۰میلیون تومان تسهیلات در بافت‌های فرسوده قم و اطراف حرم حضرت معصومه(س) خبر داده است.
محمد آیینی با تأکید بر اینکه سقف تسهیلات به واحدهای واقع در اطراف حرم‌های مطهر 4شهر مشهد، قم، شیراز و تهران پرداخت می‌شود، می‌گوید: سقف وام ۴۵۰میلیون تومان است، اما در 4شهر مشهد، قم، شیراز و تهران و در محدوده حرم امام رضا(ع)، حرم حضرت معصومه(س)، حرم شاهچراغ(ع) و حرم حضرت عبدالعظیم حسنی (ع) تا سقف ۶۰۰میلیون تومان رسیده که ۱۵۰میلیون تومان از وام کلیه متقاضیان بدون سود بانکی پرداخت می‌شود.