بازار تخم‌مرغ؛ زیان همزمان تولیدکننده و مصرف‌کننده

تعرفه صادرات تخم‌مرغ حذف شده و شرکت پشتیبانی امور دام نیز در حال خریداری تخم‌مرغ مازاد از تولیدکنندگان است اما مرغداران همچنان ضرر می‌دهند. به گزارش همشهری، از زمانی که دولت قیمت هر کیلو تخم‌مرغ را همزمان با دیگر اقلام کالای اساسی تعیین کرد تاکنون کمتر روزی بوده که نوسان قیمت این کالا خبرساز نشده باشد. مرغداران از زیان هر روزه خود با توجه به کاهش فصلی تقاضا می‌گویند و بارها اعلام کرده‌اند ادامه این روند به حذف بیشتر گله‌های مرغ تخمگذار و در نتیجه افت تولید در ادامه سال منجر خواهد شد. همزمان، روند فصلی صادرات به عراق نیز مختل شده و در نبود مقصد صادراتی دیگر برای این محصول، افغانستان فعلا تنها مشتری تخم‌مرغ ایران است.
 از سوی دیگر در بازار داخلی یک‌ماه‌ونیم بعد از اینکه دولت قیمت هر کیلو تخم‌مرغ را 40هزار تومان برای مصرف‌کننده اعلام کرده و با وجود افت معمول تقاضا در نیمه ابتدایی سال، هر شانه 30عددی تخم‌مرغ با وزن 1.5 تا 1.8کیلوگرم بین 76هزار تومان(قیمت تنظیم بازاری) تا 97هزار تومان به فروش می‌رسد؛ یعنی کیلویی بین 42 تا 53هزار تومان که از قیمت اعلامی دولت دست‌کم 2هزار تومان در هر کیلو بالاتر است. با این حال تولیدکنندگان همچنان از ضرر و زیان شدید می‌گویند و حکایتشان با حکایت بازار متفاوت است.

کیلویی 23هزارتومان زیان می‌دهیم
رئیس هیأت‌مدیره اتحادیه مرغ تخمگذار استان تهران ‌در گفت و‌گوبا همشهری با اشاره به ضرر 18 تا ۲۳هزار تومانی مرغداران در هر کیلو تولید تخم‌مرغ از کشتار قریب‌الوقوع مرغ‌های تخمگذار خبر داده است. ناصر نبی‌پور، با بیان اینکه مازاد تخم‌مرغ در کشور وحشتناک است، اعلام کرده که هم‌اکنون قیمت هر کیلوگرم تخم‌مرغ درب مرغداری بین ۲۵ تا ۲۶هزار تومان است درحالی‌که قیمت تمام‌شده آن برای تولیدکنندگان ۴۸هزار تومان برآورد می‌شود و به‌عبارت دیگر مرغداران در هر کیلو تولید ۲۳هزار تومان ضرر می‌کنند. دولت البته برای کاهش زیان مرغداران وارد عمل شده و در حال خرید مازاد تولید است اما به‌گفته فعالان صنفی، قیمت اعلام شده برای خرید بخش کمی از زیان واردشده به واحدهای تولیدی را پاسخ می‌دهد. نبی‌پور با بیان اینکه شرکت پشتیبانی امور دام خرید حمایتی تخم‌مرغ مازاد را با قیمت کیلویی ۳۱هزار تومان آغاز کرده است، گفت: قیمت خرید شرکت پشتیبانی امور دام، زیر هزینه تمام‌شده است اما مرغداران هم چاره‌ دیگری ندارند چراکه شرکت پشتیبانی امور دام هم پول ندارد که با قیمت بالاتر تخم‌مرغ تولید‌کنندگان را خریداری کند. رئیس هیأت‌مدیره اتحادیه مرغداران میهن زیان صنعت مرغ تخمگذار به‌دلیل فروش کمتر از نرخ مصوب و افزایش هزینه‌های تولید را روزانه 60میلیارد تومان اعلام کرد و هشدار داد: با استمرار این روند، تداوم تولید به خطر می‌افتد.
حمیدرضا کاشانی افزود: با توجه به افزایش هزینه‌ها و زیان ناشی از شرایط بازار، مرغداران مجبور به حذف گله یا استفاده از مواد اولیه نامرغوب در واحدها هستند که این امر تداوم تولید را به خطر می‌اندازد.

چرا هزینه تولید بالاست؟
افزایش قیمت نهاده‌های دام و طیور مهم‌ترین دلیل جهش هزینه تولید برای مرغداران و دامداران است. اصلاح نرخ ارز واردات نهاده‌های دامی قیمت این کالاها را برای تولیدکنندگان تا 4برابر افزایش داده و هزینه‌ها را بالا برده است. البته دولت پیش از اعلام قیمت جدید جو، ذرت و کنجاله سویا، اعلام کرده بود که نهاده‌های مورد نیاز دامداران و مرغداران را تا پایان سال با نرخ ارز 4200 تومانی تامین می‌کند اما گفته می‌شود این اتفاق نیفتاده است. به‌گفته فعالان صنفی، نهاده در بازارگاه وجود دارد ولی چون قیمت‌ها بسیار بالا و نقدینگی مرغداران کم است، خرید نیز کاهش یافته است. نبی‌پور در این رابطه گفت: مسئولان ابتدا اعلام کردند که تا آخر سال نهاده‌ها را تامین می‌کنند، بعد از آن اعلام شد که تا شهریورماه نهاده تحویل داده می‌شود و مرغداران بر این اساس بیش از ۶۰میلیون قطعه جوجه‌ریزی‌ کردند که این میزان بیش از نیاز کشور بود. این در حالی است که به‌دلیل جوان بودن همگی این مرغ‌ها اجازه کشتار هم داده نمی‌شود و با مازاد تولید مواجهیم.

حذف همزمان تعرفه صادرات و یک بازار صادراتی مهم
دولت برای کمک به تولیدکنندگان تخم‌مرغ در کنار خرید حمایتی این کالا از آنها، تعرفه صادرات تخم‌مرغ را نیز حذف کرد تا صادرات بتواند ضرر وارد شده به مرغداران را کاهش دهد، اما همزمان با این اتفاق، تولیدکنندگان احتمالا یک بازار مهم صادراتی را از دست داده‌اند. در روزهای پایانی هفته گذشته خبرگزاری‌ها از ممنوعیت واردات تخم‌مرغ ایران به کشور عراق خبر دادند و این رویداد را ناشی از فشارهای وارد شده از سوی کشور ترکیه به‌عنوان تامین‌کننده اصلی بازار تخم‌مرغ عراق اعلام کردند. گرچه این خبر به فاصله یک‌روز بعد از انتشار تکذیب شد و اتاق مشترک بازرگانی ایران و عراق اعلام کرد با پیگیری رایزن بازرگانی ایران در عراق مشکل برطرف شده و صادرات کامیون‌های حامل مرغ و تخم‌مرغ ایرانی دارای مجوز به عراق از سر گرفته می‌شود، اما تولیدکنندگان معتقدند حتی صادرات نیز نمی‌تواند ضرر و زیان آنها را جبران کند. رئیس هیأت‌مدیره اتحادیه مرغ تخمگذار استان تهران معتقد است حتی صادرات هم به‌صرفه نیست، چون قیمت تمام‌شده تولید با قیمت صادراتی همخوانی ندارد. به‌گفته نبی‌پور، قیمت صادرات پایین است و اگر با نرخ واقعی تمام‌شده تخم‌مرغ را صادر کنیم، امکان صادرات نداریم.