گزارش
کاشت 100هزار خانه نو در دل بافت‌فرسوده
شهرداری تهران و وزارت راه‌وشهرسازی با ارائه وام‌های مختلف و تسهیلات به‌دنبال رونق بیشتر ساخت‌وساز در محدوده‌های ناپایدار شهر طی سال‌های آینده هستند
مهدی اسماعیل‌پور- خبر‌نگار
نوسازی بافت فرسوده موضوعی است که به‌عنوان یک‌فرصت به حساب می‌آید؛ آن هم در روزگاری که گرانی افسارگسیخته بهای خرید و اجاره خانه باعث شده تا بخش زیادی از جمعیت شهر به حاشیه‌نشینی و سکونت در شهرها و شهرک‌های اطراف پایتخت روی بیاورند. در این بین، طرح‌های اجرا شده در دولت‌های قبلی هم تأثیر چندانی بر رفع مشکلات مسکن تهران نداشت تا دولت و مدیریت شهری جدید به‌دنبال روش‌های جدیدی برای تشویق مالکان به نوسازی خانه‌های خود باشند. به همین‌خاطر، شهردار جدید با رایزنی‌ها و انعقاد قراردادهایی به‌دنبال آن است تا از درون طرح «نهضت ملی مسکن»، دروازه‌ای نو برای نوسازی بافت فرسوده باز کند. برای این منظور روی 9هزار هکتار بافت فرسوده و همچنین اراضی ناکارآمد شهر حساب ویژه‌ای باز شده تا سالانه دست‌کم 100-90 هزار واحد مسکونی نو در اختیار مردم قرار گیرد. در گفت‌وگو با کاوه حاجی‌علی‌اکبری، مدیرعامل سازمان نوسازی شهر تهران این موضوع و راهکارهای تازه شهرداری تهران و شرکت بازآفرینی شهری را برای نوسازی بناهای فرسوده بررسی کردیم.
معلوم شده که در قالب طرح نهضت ملی مسکن برای رونق ساخت‌وساز در بافت فرسوده، چه تسهیلاتی در اختیار شهروندان قرار می‌گیرد؟
برای کسانی که در بافت فرسوده اقدام به نوسازی می‌کنند، 2تسهیلات درنظر گرفته شده است؛ یکی وام ودیعه مسکن برای اسکان موقت در دوران ساخت‌وساز که وزارت راه‌وشهرسازی به‌ازای هر پلاک، 60میلیون تومان وام قرض‌الحسنه به‌صورت 3ساله اعطا می‌کند و دومین مورد هم تسهیلات ساخت‌وساز است که باز هم وزارت راه‌وشهرسازی به ازای هر واحد در حال ساخت بین 200 تا 300میلیون تومان تسهیلات از طریق بانک مسکن پرداخت می‌کند. برای کسانی که خودشان دست به ساخت و نوسازی مسکن می‌زنند (خودمالکی) و سازندگان غیرحرفه‌ای، مبلغ این وام 200میلیون تومان به ازای هر واحد درنظر گرفته شده که برای انبوه‌سازان و سازندگان حرفه‌ای تا 300میلیون تومان به ازای هر واحد افزایش پیدا می‌کند. البته گویا قرار شده مبلغ وام تا 450میلیون تومان به‌ازای هر واحد افزایش داشته باشد، اما چون هنوز این موضوع به شکل مکتوب و قطعی اعلام نشده است، نمی‌توانم به شکل رسمی این خبر را اعلام کنم. سود این تسهیلات برای دوره مشارکت مدنی (18 تا 36ماه) برای مبلغ 200میلیون تومان، حدود 12درصد و برای مبلغ 300میلیون تومان، حدود 16درصد است.
آیا نیازی به مراجعه حضوری شهروندان به شهرداری‌های مناطق یا دفاتر توسعه محلی هست؟
با تلاش شهرداری و شرکت بازآفرینی، تمام کارهای مربوط به تشکیل پرونده برای استفاده از تسهیلات ساخت‌وساز مسکن در بافت فرسوده الکترونیک شده است و متقاضیان می‌توانند با مراجعه به تارنمای شرکت بازآفرینی شهری ایران (به آدرس udrc.ir) اقدام به ثبت‌نام و بارگذاری مدارک کنند. پس از بررسی و تأیید درخواست و مدارک ارائه‌شده، اعلام می‌شود که برای دریافت تسهیلات به کدام شعبه بانک مسکن مراجعه کنند. درواقع برای بهره‌مندی از وام نوسازی در بافت فرسوده نیازی به مراجعه حضوری و کاغذبازی‌های رایج در اداره‌ها نیست.
جدا از وام، شهرداری چه طرح‌های تشویقی برای نوسازی دارد؟
صدور پروانه رایگان ساخت‌وساز برای املاک مسکونی که در محدوده بافت فرسوده قرار دارند، ازجمله طرح‌های تشویقی شهرداری تهران به‌شمار می‌رود. البته توجه داشته باشید این موضوع فقط مربوط به عوارض مربوط به شهرداری است و ارتباطی با عوارض دیگر دستگاه‌ها مانند تامین اجتماعی (برای بیمه کارگران) یا آموزش و پرورش ندارد. از دیگر برنامه‌های شهرداری، اعطای یک طبقه تراکم تشویقی است. همچنین اگر چند پلاک را در مجاورت یک معبر بن‌بست تجمیع کنند، شهرداری مساحت آن معبر بن‌بست را هم به‌صورت رایگان به مالکان پلاک‌های مجاور واگذار می‌کند. همچنین 40دفتر توسعه در محلات دارای بافت فرسوده وجود دارد که یکی از وظایف آنها، اطلاع‌رسانی درباره طرح‌ها، مشوق‌ها و تسهیلاتی است که در بافت‌های فرسوده ارائه می‌شود. در این زمینه، دفاتر به مردم اطلاع‌رسانی کرده و مشاوره و خدمات رایگان ارائه می‌دهند. خدمات دیگری که در این دفاتر ارائه می‌شود، پیگیری مشکلات املاکی است که دارای مسائل ثبتی هستند؛ یعنی املاکی که فاقد سند بوده یا سند مشاع و قولنامه‌ای دارند. صفر تا 100کار از گردآوری اطلاعات، تشکیل پرونده، ثبت‌نام و دفاع از پرونده در هیأت تعیین‌تکلیف اداره ثبت تا پیگیری صدور و تحویل سند مالکیت توسط این دفاتر انجام می‌شود. از این طریق در 3ماه اخیر برای 50پلاک در محله خزانه منطقه 16 و 50 پلاک در محله صدر منطقه 3 سند مالکیت اخذ شده است.
هدف و انتظار از اجرای جدیدترین برنامه‌های نوسازی در شهر تهران چیست؟
براساس برآوردهای ما، سالانه در تهران نیاز به ساخت 150هزار واحد مسکونی وجود دارد، اما درحال حاضر، تقریبا 60هزار واحد ساخته می‌شود. ما باید این شکاف را پر کنیم و برای این امر 2 فرصت وجود دارد. 4500هکتار بافت فرسوده در شهر تهران وجود دارد و همچنین 4500هکتار هم اراضی ناکارآمد و رهاشده در داخل شهر داریم که می‌توانیم در این محدوده‌ها واحدهای مسکونی بسازیم و نیاز سالانه تهران به تامین مسکن را تامین کنیم. انتظار این است که 90هزار واحد به عدد فعلی اضافه شود. اگر پلکانی هم حساب کنیم، در سال1401 باید به ساخت حدود 100هزار واحد مسکونی، در سال1402 به 125هزار واحد مسکونی و در سال1403 به 150هزار واحد مسکونی برسیم. البته باید توجه داشته باشیم که از سال1393 تاکنون سالانه 60هزار واحد مسکونی نو در شهر تهران تولید شده است و ما عقب‌ماندگی زیادی در این زمینه داریم.
نتیجه جلسه شرکت بازآفرینی و شهرداری تهران
کاوه حاجی‌علی‌اکبری، مدیرعامل سازمان نوسازی شهر تهران: موضوع جلسه اخیر بین شرکت بازآفرینی و شهرداری تهران، انعقاد تفاهمنامه همکاری مشترک بین وزارت راه‌وشهرسازی و شهرداری تهران بود تا 2دستگاه ظرفیت‌ها و امکاناتشان را برای نوسازی بافت فرسوده به اشتراک بگذارند و هم‌افزایی داشته باشند تا نوسازی بافت فرسوده شهر تهران با سرعت بیشتری انجام شود و پیش برود. در این جلسه در مورد جزئیات برنامه‌ها صحبت شد. متن تفاهمنامه نهایی شده و آماده انعقاد است و باید وزیر راه‌وشهرسازی و شهردار آن را امضا کنند. این تفاهمنامه شروع جدیدی برای همکاری این دو دستگاه است. در این تفاهمنامه قرار است که 2طرف منابع و ظرفیت‌هایشان را به اشتراک بگذارند.
