فقط یک جایگاه شارژ برقی

مهدی اسماعیل‌پور- خبرنگار

این روزها که آسمان تهران تیره و تار شده و آلودگی هوای پایتخت در شرایط اضطرار قرار دارد، ضرورت فراگیرشدن خودروها، ناوگان حمل‌ونقل عمومی و موتورسیکلت‌‌های برقی یا هیبریدی برای کاهش میزان آلاینده‌های زیست‌محیطی ناشی از مصرف سوخت‌های فسیلی بیش از هر زمان دیگری احساس می‌شود. هم‌اکنون تعداد و میزان تردد این خودرو‌ها در کشور ما بسیار کم است. قیمت موتور‌های برقی نیز از حدودا 30میلیون تومان برای مدل‌های کوچک شروع می‌شود و به حدود 130میلیون تومان در مدل‌های بزرگ‌تر و پیشرفته‌تر می‌رسد. ارزان‌ترین وسیله نقلیه برقی اسکوتر‌های برقی کوچک و تک‌نفره است که قیمت آنها نیز از حدود 15میلیون تومان آغاز می‌شود. قیمت نخستین خودروی برقی ایرانی به نام یوز که آن‌هم بسیار کوچک و تک‌نفره است، هرچند هنوز به بازار نیامده و تجاری‌سازی‌ نشده‌، حدود 600میلیون تومان تخمین زده می‌شود. 9مدل خودروی هیبریدی وارداتی در خیابان‌های تهران وجود دارد که ازجمله آنها می‌توان به تویوتا کمری XLE هیبرید اشاره کرد که دست‌دوم این خودرو در بازار بین یک میلیارد و 700 تا یک میلیاردو900میلیون تومان قیمت دارد. تویوتا کمری SE دیگر خودروی هیبریدی است که نوع کارکرده مدل‌2007 این خودرو بین 555 تا 700میلیون تومان در بازار خرید و فروش می‌شود. خودروهای شاسی‌بلند لکسوس NX300H هم از خودرو‌های هیبریدی لوکس بازار است که حدود 3میلیارد تومان قیمت دارد. تویوتا پریوس حدود یک میلیارد تومان و لکسوس CT200H هم بین یک میلیارد و 400 تا یک میلیارد و 800میلیون تومان قیمت دارند. جدا از بحث قیمت بالا‌ و هزینه‌های گزاف نگهداری خودرو‌های هیبریدی موجود در بازار کشور، طبق آمار موجود در مجموع تعداد تمام خودرو‌های هیبریدی وارد‌شده به کشور از سال‌1390 تا به امروز چیزی در حدود 13هزار خودرو می‌شود که در مقایسه با میلیون‌ها خودرویی که فقط در خیابان‌های شهر تهران تردد دارند، رقم بسیار اندک و ناچیزی است. تازه این در شرایطی است که این خودرو‌های هیبریدی دوگانه‌سوز برای تردد اغلب از سوخت‌های فسیلی و بنزین استفاده می‌کنند.
 در رابطه با نبود زیرساخت‌های لازم و قیمت گزاف خودرو‌های هیبریدی، مجتبی ضیایی، فعال و کارشناس حوزه جایگاه‌های شارژ و خودرو‌های برقی با اشاره به لزوم حرکت به سمت برقی‌کردن وسایل نقلیه شهر تهران و ایجاد زیرساخت‌های لازم، به همشهری می‌گوید: «تمام دنیا حتی کشور‌های اروپایی که مثل ما مشکل آلودگی هوا ندارند، در حال حرکت به سمت برقی‌کردن خودرو‌ها و موتور‌سیکلت‌ها و در مجموع حمل‌ونقل خودشان هستند. تعدادی از شرکت‌های بزرگ خودرو‌سازی‌ ازجمله رنو تا 10سال آینده فقط خودرو‌های برقی تولید خواهند کرد. برخی از منتقدان خودرو‌های برقی به این نکته اشاره دارند که برای تولید برق هم از سوخت‌های فسیلی استفاده می‌شود، اما واقعیت این است که میزان مصرف سوخت‌های فسیلی و آلایندگی در تولید برق با میزان مصرف و آلایندگی وسایل نقلیه قابل مقایسه نیست. همچنین آلودگی تولید برق خارج از شهر‌ها و در بیابان‌ها و فضای باز روی می‌دهد. درباره وجود زیرساخت‌ها برای توسعه وسایل نقلیه برقی ازجمله جایگاه‌های شارژ خودرو‌های برقی مشکل خاصی نداریم و با وجود هزینه‌های زیادی که ایجاد چنین جایگاهی دارد، درصورتی که میزان تقاضا بالا و منطقی شود، شرکت‌های خصوصی و نیمه‌دولتی جایگاه‌های شارژ بیشتری ایجاد خواهند کرد. مسئله اصلی در جای دیگری است. در بهترین حالت اگر واردات خودروی خارجی آزاد شود، تا پایان سال آینده تعداد خودروهای برقی کشور از انواع سواری‌ها تا اتوبوس حداکثر بین 30 تا 40هزار دستگاه خواهد بود. مشکل اصلی که در زمینه توسعه حمل‌ونقل پاک و خودرو‌های برقی وجود دارد هزینه‌های گزاف آن است. قیمت یک خودروی برقی با امکانات و شرایط مشابه 70 تا 80درصد گران‌تر از خودرو‌های بنزینی است. یعنی اگر قیمت یک خودروی بنزینی حدود 500میلیون تومان باشد، قیمت نسخه برقی همان خودرو حدودا بین 800 تا 900میلیون تومان می‌شود. قیمت اتوبوس‌های برقی که بسیار گران‌تر است و با توجه به این موضوع فکر نمی‌کنم نهایتا بیش از 1000 تا 2000دستگاه اتوبوس برقی داشته باشیم. در چنین شرایطی لازم است تا مانند دیگر کشور‌ها دولت بخشی از این هزینه‌ها را جبران کرده و قیمت خودرو‌های برقی را برای تولید‌کننده و مصرف‌کننده کاهش دهد. با کاهش مصرف سوخت و کاهش آلودگی هوا و مواردی از این دست، در بلندمدت این سرمایه‌گذاری برای دولت‌ها جبران می‌شود و توجیه اقتصادی دارد. در چنین شرایطی طبیعی است که شرکت‌های خصوصی و نیمه‌خصوصی تمایلی برای سرمایه‌گذاری در این بخش نداشته باشند و در بحث برقی‌شدن وسایل نقلیه و حمل‌ونقل پاک، نیاز به حمایت‌های دولتی کاملا ضروری است.»

خودرو‌های برقی برای کاهش آلودگی هوا
سید‌محمد آقامیری، نایب‌رئیس کمیسیون عمران و حمل‌ونقل شورای اسلامی شهر تهران درباره لزوم حرکت به سمت گسترش و توسعه خودرو‌های برقی به همشهری می‌گوید: «ما در نهایت ناچار هستیم تا به سمت استفاده از انرژی‌های پاک و خودرو‌ها و موتورسیکلت‌های برقی و هیبریدی حرکت کنیم. بیش از خودرو‌ها این موضوع در مورد موتور‌سیکلت‌ها ضروری به‌نظر می‌رسد. حدود 4میلیون موتور‌سیکلت در تهران داریم و هر موتور‌سیکلت هم به اندازه 4خودروی پراید آلایندگی دارد. به‌عبارت دیگر، فقط موتورسیکلت‌ها تقریبا به اندازه 16میلیون پراید در تهران آلودگی ایجاد می‌کنند. با توجه به اینکه میزان تردد موتور‌سیکلت‌ها در شهر بیشتر از خودرو‌ها‌ست، در نتیجه برقی‌شدن موتور‌سیکلت‌ها در اولویت قرار دارد. برای برقی و هیبریدی‌شدن خودرو‌ها و موتور‌سیکلت‌ها دولت باید ورود کند و فقط بخش حمل‌ونقل عمومی یعنی اتوبوسرانی و تاکسیرانی در حوزه فعالیت و حیطه وظایف شهرداری است. برای این منظور شهرداری تهران برنامه‌هایی دارد و کارهایی انجام شده است؛ البته که زمان‌بر هستند. در نخستین گام 50اتوبوس برقی در خیابان جمهوری فعال خواهد شد. همچنین اتوبوس‌هایی که قرار است به مرور خریداری و وارد شوند هم برقی و دارای سوخت پاک خواهند بود.» آقامیری می‌گوید: «برای برقی و هیبریدی‌شدن خودرو و موتورسیکلت‌های برقی دولت باید وارد میدان شود و سیاستگذاری‌ها و برنامه‌ریزی‌هایی در این زمینه اتخاذ کند. یکی از راه‌حل‌ها کاهش گمرکی خودرو‌های برقی و هیبریدی و تسهیل در واردات آنهاست. برای مثال، اگر قرار است 100هزار خودرو وارد شود، باید 90هزار سهمیه را به‌خودرو‌های برقی و هیبریدی اختصاص دهند. برای کاهش آلودگی هوای تهران ناچاریم ‌به سمت حمل‌ونقل پاک حرکت کنیم و طرح‌ها و برنامه‌های دیگر اثرگذاری لازم را ندارد. اگر تعداد خودرو‌ها و موتور‌سیکلت‌های برقی و هیبریدی افزایش یافته و توسعه پیدا کند، زیرساخت‌هایی مانند جایگاه‌های شارژ هم به اندازه مورد نیاز ایجاد خواهد شد. همانطور که در ابتدا اصلا ایستگاه‌های CNG نداشتیم، اما امروز صدها ایستگاه در سراسر کشور ایجاد شده است.»